Almaniyadan Yaşıl İşıq: Eurofighter Typhoon Qırıcıları Türkiyənin Hava Qüvvələrinə Nə Gətirəcək?
Almaniyanın Türkiyəyə Eurofighter Typhoon qırıcılarının satışına dair qərarı, 2024-cü ilin noyabr ayında Türkiyənin Milli Müdafiə Naziri Yaşar Gülərin bir müsahibəsində artıq ictimaiyyətə açıqlanmışdı. Bu inkişaf Almaniyanın nüfuzlu "Handelsblatt" nəşri tərəfindən də işıqlandırıldı və Berlinin silah ixracı siyasətində diqqətəlayiq bir dəyişikliyə, Ankaranın isə hava qüvvələrini modernləşdirmək cəhdlərinə işarə etdi.
Alman mətbuatının verdiyi məlumata görə, bu təsdiq Almaniyada Kansler Fridrix Mersin rəhbərliyi altında qurulan yeni hökumətin, əvvəlki koalisiya hökuməti ilə müqayisədə, müdafiə ixracatına daha çox icazə verən bir yanaşma qəbul etməsindən sonra baş verdi. Müdafiə saytı "Army Recognition"ın xəbərinə görə, "Almaniyanın Türkiyəyə Eurofighter Typhoon satışına "yaşıl işıq" yandırması Avropa müdafiə siyasəti və regional güc balansında köklü bir yenidən formalaşmanı təmsil edir." Türkiyə ilə bağlı digər əhəmiyyətli detallar aşağıdakılardır.
Türkiyənin Operativ Prioritetlərinə Uyğunluq
Eurofighter Typhoon hava üstünlüyü və dəqiq zərbə əməliyyatları üçün nəzərdə tutulmuş çoxməqsədli bir qırıcı təyyarə olaraq, Türkiyənin müvəqqəti hava qüvvələri strategiyasının mərkəzində yer alır. Maksimum sürəti saatda 2 Mach olan, delta-kanard aerodinamikasına malik və inkişaf etmiş ECRS AESA radarı ilə təchiz olunmuş "Typhoon", münaqişəli mühitlərdə yüksək manevr qabiliyyəti və sensor birləşməsi təmin edir.
Meteor və AMRAAM Raketləri ilə Təchizat
Həmin xəbərdə Eurofighter üçün qeyd edilir ki, "Meteor və AMRAAM raketləri, dəqiq idarə olunan döyüş sursatları və inkişaf etmiş elektron müharibə imkanları ilə təchiz edilmiş bu təyyarə, özünü sübut etmiş, yetkin bir 'dördüncü nəsil plus' qırıcı təyyarə olaraq önə çıxır. Yerli KAAN "görünməz" təyyarəsi və ABŞ-dan gələcək F-16 Blok 70-lərin təhvil verilməsi arasındakı boşluğu doldurması baxımından Türkiyənin operativ prioritetlərinə olduqca uyğundur." Eurofighterı önə çıxaran xüsusiyyətlər belə qeyd edilib:
- Eurofighter Typhoonın inkişaf prosesi, 1980-ci illərdə müdafiə sənayesi üstünlüyünü qorumaq məqsədilə çoxmillətli bir Avropa layihəsi olaraq başladı. Fransa, "Rafale" təyyarəsini inkişaf etdirmək üçün proqramdan erkən ayrıldı. Lakin Almaniya, Böyük Britaniya, İtaliya və İspaniya layihəyə davam etdi və beləliklə, Eurofighter konsorsiumu quruldu. 2000-ci illərin əvvəllərində xidmətə verilən təyyarədən bu günə qədər 600-dən çox təhvil verilib. Radar, proqram təminatı və silah sistemləri ilə edilən yenilənmələr sayəsində döyüş qabiliyyəti daim aktual saxlanılıb.
Türkiyə Neçə Təyyarə Alacaq?
Türkiyə isə indi bu platformanı qəbul edən ən son ölkə olur. Planlaşdırılan alqı 40 təyyarədən ibarətdir: 20-si qəti, 20-si isə isteğe bağlı. Bu rəsmi təklif 2025-ci ilin mart ayında Böyük Britaniya tərəfindən edilmişdi.
Avropada Köklü Yenidən Strukturlaşma
Xəbərdə əlavə olaraq vurğulanır ki, "Almaniyanın Türkiyəyə Eurofighter Typhoon satışına icazə verməsi, Avropa müdafiə siyasəti və regional güc balansında köklü bir yenidən strukturlaşmanı işarə edir." Yazıda həmçinin qeyd edilir:
"Berlin, uzun müddətdir davam edən vetosunu geri çəkərək, yalnız NATO-nun cənub-şərq qanadını gücləndirməklə kifayətlənmir, eyni zamanda silah ixracı siyasətini də geosiyasi zərurətlərə uyğun olaraq yenidən müəyyənləşdirir. Türkiyə üçün isə bu alqı, beşinci nəsil sistemləri gözləyərkən hava üstünlüyünü qorumaq baxımından həyati bir keçid imkanı təmin edir. Regionun getdikcə daha qeyri-sabit hala gəldiyi bir mühitdə bu qərar, əhəmiyyətli bir müdafiə tərəfdaşlığının sürətini bərpa edir və hər iki ölkəni də NATO-nun dəyişən hərbi və sənaye memarlığı içərisində daha möhkəm mövqe qazandırır."