Gündəm 17.07.2025

Amerikada sənədsiz valideynlərlə böyüyən uşaqların ləyaqət dərsi

Amerikada sənədsiz valideynlərlə böyüyən uşaqların ləyaqət dərsi

Yeni Həyat Uğrunda Sərhəd Keçən Ailənin Dramı

Kimberlinin atası Meksikada çox kiçik, çadıra bənzər bir evdə yaşayırdı. Gənc yaşlarının əksər hissəsini işləyərək keçirmiş, heç vaxt orta məktəbə getməmişdi. Anası da eyni yoxsulluq içində böyümüşdü. Ailə qurmaq istəsələr də, öz təcrübələrindən sonra hiss edirdilər ki, Meksika övladlarına layiq olduqları gələcəyi verə bilməyəcək. Beləliklə, 22 il əvvəl, Kimberlinin böyük bacısına hamilə olanda, cütlük uzun və yorucu bir səfər edərək ABŞ-Meksika sərhədini keçdi. Birləşmiş Ştatlarda doğulan Kimberly və iki bacısı indi yüksək təhsil almış ABŞ vətəndaşlarıdır. Valideynləri isə hələ də sənədsizdir; iki onillikdən çoxdur ki, onlar aşağı maaşlı işlərdə çalışaraq Amerikanın gündəlik həyatını təmin edirlər – təmizləyici, uşaq baxıcısı və inşaatçı kimi.

Daimi Qorxu və İtirilmiş İnsanlıq

Kimberly valideynlərinin hələlik təhlükəsiz olduğunu desə də, hər an vəziyyətin dəyişə biləcəyindən narahatdır. ABŞ prezidenti Donald Trampın vəzifəyə gəldiyi 2017-ci ilin yanvar ayından etibarən qanunsuz miqrasiyaya qarşı kütləvi deportasiyalarla sərt tədbirlər görməsi ilə həyatının "real olmadığını" və "kabusa bənzədiyini" deyir. Bu vəziyyət onun valideynlərini itirmək qorxusunu yenidən alovlandırıb. "İndi Trampın bütün bunlarla necə məşğul olduğunu görüncə, bəlkə də hər şeyin yaxşı olmayacağını düşünürəm," deyə o, bildirib. "İndi gördüyüm odur ki, biz insanlığımızı itiririk. Heç kim sizi bir insan kimi düşünmür və ya qəbul etmir. Onlar sizi sadəcə bir şey kimi qəbul edirlər. Valideynlərimin burada yaşamaq üçün sənədləri olmaya bilər, lakin onlar da insandır... bir kağız parçası sizi insan etmir."

Uşaqlıqdan Davam Edən Gərginlik

Kimberly deyir ki, bütün ömrü boyu o və bacıları ABŞ İmmiqrasiya və Gömrük İdarəsi (ICE) əməkdaşlarının qapıları döyərək ailələri evlərdən çıxardığını təsəvvür ediblər. "Uşaq ikən maşında olarkən həmişə arxaya baxdığımı xatırlayıram, görəsən polis maşını varmı deyə. Çünki elə vaxtlar olurdu ki, insanları saxlayırdılar və polis maşınlarının haradan gəldiyini bilmirdilər," deyə o, əlavə edir. "Ailəmlə mən həmişə gözümüzü dördaçıq saxlayırdıq ki, təkcə təhlükəsiz sürməyək, həm də mümkün qədər normal görünək." Uşaq ikən valideynlərinin bunu gizlətməyə çalışsalar da, narahat olduqlarını hiss edirdi. "Ən çətin olan valideynlərimin vəziyyətə necə reaksiya verdiyini görmək idi, çünki valideynlər olaraq, güclü görünməli və hər şeyin qaydasında olduğunu göstərməlisiniz ki, övladlarınız narahat olmasınlar. Amma mən valideynlərimin bütün hisslərini çox aydın görə bilirdim."

Fədakarlıqla Qazanılan Gələcək

Uzun illər ailəsi digər meksikalılarla birgə yaşamağa çalışırdı ki, bir-birlərinə dəstək olsunlar və seçilməsinlər. Valideynləri uzun saatlar işləyir, tez-tez gecələr evə gəlirdilər. İşəgötürənləri onlara vergi bəyannamələrini doldurmaq üçün sənədlər verirdilər və Kimberly valideynlərinin sənədsiz statuslarına baxmayaraq, həmişə vergi ödəyərək ABŞ iqtisadiyyatına töhfə verdiklərini vurğulayır. Qızlar məktəbdən sonra bir neçə saat tək qala biləcək qədər böyüdükdə, anaları iki işdə çalışmağa başladı. "Anam evə gələnə qədər təxminən iki saat keçirərdik, sonra anam şam yeməyi bişirər və hər şeyin qaydasında olduğundan əmin olandan sonra ikinci işinə gedərdi. O vaxt ərzində bacılarımla mən ev tapşırıqlarımızı edər, dərs oxuyardıq," deyir Kimberly. "Ən kiçik bacım o vaxt 4-5 yaşında idi, valideynlərimin nə vaxt evə gələcəyini soruşanda, ona dəqiq cavab verə bilməzdim. Yalnız 'tezliklə gələcək' deyə bilərdim, bir saatdan sonra yenə soruşardı və mən ona düzgün cavab verə bilməzdim. Yalnız oyunlar uydurmalı və ya onu yatırtmağa çalışmalı idim."

Gələcək Qorxusu və Övladların Məsuliyyəti

Valideynləri yaşıl kart almağa cəhd etməyi düşündülər, lakin bunun illər çəkə biləcəyini və proses zamanı deportasiya oluna biləcəklərini eşitdilər – üç kiçik qızları varkən risk edə bilməyəcəkləri bir vəziyyət idi. Bu gün Kimberly valideynlərinin immiqrasiya reydi zamanı saxlanılıb həbs mərkəzinə göndəriləcəyindən və ya heç bir xəbərdarlıq olmadan deportasiya olunacağından narahatdır. Belə hallarda onlarla əlaqə saxlamaq və Meksikaya təhlükəsiz qayıtdıqlarından əmin olmaq onun üçün çətin olacaq, deyə bildirir. "İndi ICE ilə baş verənləri gördükdə, uşaq ikən təsəvvür etdiyim kimi olduğunu görürəm," deyə Kimberly əlavə edir. "Ən böyük narahatlığım valideynlərimin bizim üçün etdikləri hər şeyin boşuna olduğunu hiss etmələri idi, halbuki elə deyil, çünki bacılarımla mən əla təhsil ala bildik." Lakin bu baş verərsə, valideynləri ilə birlikdə Meksikaya köçməyi düşünəcək – valideynlərinin onun üçün arzuladığı Amerikan xəyalını yaşadıqdan sonra istəmədən bir geri dönüş. "Gənc yaşlarımda valideynlərimin Meksikaya qayıtmağı düşündüyü bir çox dəfə oldu. Və mən, kiçik bacılarım ilə edə biləcəyimiz tək şey ağlamaq və valideynlərimizə qayıtmaq istəmədiyimizi söyləmək idi," deyə o xatırlayır. Hazırda kollec tələbəsi olan Kimberly, nə olursa olsun, valideynlərinə qayğı göstərməyə hazırlaşır. "Mən kimya ixtisası üzrə oxuyuram və klinik təcrübəmə başlamaq üzrəyəm... Ümid edirəm ki, nə vaxtsa valideynlərimin mənə göstərdikləri qayğını mən də onlara göstərə biləcəyəm." "Mən bu təhsili ala bildiyimə və bacarıqlarımı inkişaf etdirə bildiyimə görə həqiqətən minnətdaram. Beləliklə, heç vaxt Meksikaya qayıtmalı olsaq da, bilirəm ki, hər şeyə hazır olacağam və indi necə irəliləməyi bilirəm və burada daha çox özgüvən qazana bildim. Ümid edirəm ki, bu özgüvən mənimlə qalacaq."

24 saat

Oxucu Şərhləri

Emin Nəbiyev
21.07.2025 10:25
Müəllif valideynlərinin yoxsulluqdan qaçmaq üçün ABŞ-a köçməsinin Kimberli üçün ləyaqət dərsi olduğunu əsaslandırmaq üçün inandırıcı bir hekayə təqdim edir. Valideynlərinin qəhrəmanlığı və fədakarlığı şübhəsiz ki, təqdirəlayiqdir. Bununla belə, gəlin məsələnin başqa bir tərəfini də nəzərə alaq: sənədsiz miqrantların övladları, valideynlərinin qanunsuz əməlləri nəticəsində, özlərinin qanuni hüquqlarından məhrum ola bilərlər. Bu, təhsildə, səhiyyədə və sosial imkanlarda məhdudiyyətlərə səbəb ola bilər ki, bu da "ləyaqət dərsi"nin uzunmüddətli təsirlərini sual altına alır. Öz həyatlarını yaxşılaşdırmaq üçün təhlükəli yollar seçən valideynlərin əməllərinin uşaqlar üçün həmişə müsbət nəticələr verəcəyini söyləmək çətindir. Başqa sözlə, valideynlərin fədakarlığı həmişə uşaqların rifahı üçün zəmanət deyil.
Cavidan Camalov
21.07.2025 09:36
Müşahidənizə görə təşəkkür edirəm. Məqalədə Kimberlin ailəsinin çətinliklərinin təsviri həqiqətən də həssaslıqla aparılıb. Ancaq qanunsuz miqrasiyanın sosial və iqtisadi yükünün qiymətləndirilməsinin vacibliyi ilə razılaşsam da, məqalənin əsas mövzusu - sənədsiz valideynlərlə böyüyən uşaqların təcrübələri - bu yükün müzakirəsindən üstün tutulmalıdır. Qanunsuz miqrasiyanın iqtisadi təsirlərinə dair müzakirə, uşaqların yaşam təcrübələrinin insan yönümlü analizini kölgədə qoyma riski daşıyır. Bu yükün qiymətləndirilməsinin vacibliyini qəbul etsək də, bu, uşaqların perspektivini və onların insan haqlarını ikinci plana atmağı əsaslandırmır. Daha hərtərəfli bir təhlil, həm uşaqların çətinliklərini, həm də qanunsuz miqrasiyanın iqtisadi və sosial nəticələrini müstəqil olaraq araşdırmağı təklif edir. Bu, iki mövzunu bir-birinə zidd qoymaq əvəzinə, problemin daha zəngin bir təsvirini təqdim edə bilər.
Emil Süleymanov
21.07.2025 07:49
Məqalədə qaldırılan məsələnin ciddiyyətini qəbul edirəm. Valideynlərinin sənədsiz olması səbəbindən çətinlik çəkən uşaqların yaşadığı stress və qeyri-müəyyənlik, əlbəttə ki, onların sosial-emosional inkişafına mənfi təsir göstərir. Kimberlinin ailəsinin yaşadığı mübarizənin təsviri, mövzunun həssaslığını aydın şəkildə göstərir. Lakin, məqalənin əsasən problemə diqqət yetirməsi və həll yollarına az yer ayırması məni narahat edir.

Problem sadəcə sənədsiz immiqrantların mövcudluğu deyil, onların inteqrasiyası və iqtisadi cəhətdən öz ayaqları üzərində durmalarını təmin edən proqramların olmamasıdır. Kimberlinin ailəsinin sərhədi keçməsinə səbəb olan yoxsulluğun kökünə toxunulmayıb.

Mən daha konstruktiv bir yanaşma olaraq, bu ailələrə yönəlmiş, onların inteqrasiyasını asanlaşdıran və iqtisadi cəhətdən özünütəminatlı olmalarına kömək edən uzunmüddətli bir milli proqramın hazırlanmasını təklif edərdim. Bu proqram, dil təhsili, peşə təlimləri və hüquqi yardım xidmətlərini əhatə etməlidir. Eyni zamanda, məcburiyyət qarşısında qalmış ailələr üçün humanitar yardım proqramlarının gücləndirilməsi də əsasdır. Problemə sadəcə sanksiyalar və deportasiya ilə yanaşmaq əvəzinə, bu cür proqramlar, həm uşaqların rifahını, həm də cəmiyyətin uzunmüddətli rifahını təmin edə bilər. Bu yanaşma, sadəcə problemi aşkar etməkdən daha çox, konkret və davamlı həllər təklif edər.
Fatimə Camalova
21.07.2025 07:29
Məqalədə təsvir olunan ailənin ABŞ-a miqrasiyası, yalnız fərdi bir hadisə deyil, daha geniş bir iqtisadi qeyri-bərabərlik və inkişaf etməkdə olan ölkələrdəki məhdud imkanlar fonunda baş verən bir hadisədir. Meksika kimi ölkələrdəki yoxsulluq, təhsilə məhdud çıxış və iş imkanlarının azlığı, əhalinin böyük bir hissəsinin daha yaxşı həyat axtarışı ilə daha varlı ölkələrə köç etməsinə səbəb olur. Bu köçün nəticələri, qanunsuz miqrasiyanın yaratdığı çətinliklər və övladlarının ümumi rifahı da daxil olmaqla, çox yönlüdür. Bu kontekstdə, yalnız fərdi ailənin dramından deyil, həm də bu qlobal iqtisadi qeyri-bərabərliyin köklərini araşdıran daha geniş miqyaslı bir təhlilin vacibliyini vurğulamaq vacibdir.

Əgər bu miqrasiya axını dayandırmaq istəyiriksə, inkişaf etməkdə olan ölkələrdə iqtisadi və sosial imkanları necə yaxşılaşdıra bilərik?
Aysel Vəliyeva
21.07.2025 07:22
Məqalədə təsvir olunan ailənin sənədsiz olaraq ABŞ-a köçməsi, XX əsrin əvvəllərində Avropadan Amerikaya kütləvi miqrasiyanı xatırladır. Hər iki halda da, iqtisadi imkansızlıq və daha yaxşı həyat axtarışı miqrasiyanın əsas səbəbləri idi. Avropadan gələn miqrantların çoxu da məhdudiyyətlərlə üzləşdi, yeni mühitə uyğunlaşmaqda çətinlik çəkdilər və bəzən ayrı-seçkilik və qərəzkarlıqla qarşılaşdılar.

Lakin, iki hadisə arasındakı fərqlər də diqqət çəkir. XX əsrin əvvəllərindəki miqrasiya, əsasən, dövlətlərin rəsmi siyasəti ilə daha az müdaxiləyə məruz qalırdı, hətta bəzi hallarda hökumətlər belə bir miqrasiyanı dəstəkləyirdi. Halbuki, hazırkı vəziyyətdə, sənədsiz miqrasiya, qanunsuz sayılır və ciddi hüquqi və sosial nəticələrə səbəb olur. Bu, keçmişdən fərqli olaraq, yalnız iqtisadi səbəblərlə yanaşı, hüquqi və etik aspektləri də özündə əks etdirən daha mürəkkəb bir problem yaradır.

Beləliklə, keçmişdəki miqrasiya təcrübəsindən çıxarıla bilən əsas dərs, iqtisadi bərabərsizlik və imkansızlığın insanları həyatlarını təkmilləşdirmək üçün risklərə atılmağa vadar etməsidir. Lakin, hazırkı vəziyyətin fərqliliyi, miqrasiyanın hüquqi və siyasi nəticələrinin, sadəcə iqtisadi faktorlardan daha mürəkkəb və çoxölçülü olduğunu göstərir. Bu fərqi nəzərə alaraq, problemin həlli üçün təkcə iqtisadi deyil, hüquqi, siyasi və humanitar aspektlərin də nəzərə alınması vacibdir. Bəlkə də, bu problemin həlli üçün effektiv strategiya, kök səbəblərə, yəni inkişaf etməkdə olan ölkələrdə iqtisadi imkansızlığın aradan qaldırılması və qlobal ədalətsizliyin azaldılması üzərində daha çox diqqət mərkəzində olmalıdır.
Ülvi Əlizadə
21.07.2025 06:18
Məqalədə Meksika əhalisinin övladlarına layiq olduqları gələcəyi verə bilməyəcəyi iddiası irəli sürülür. Bu, olduqca ümumi və geniş bir ifadədir. Meksikanın müxtəlif regionları arasında iqtisadi və sosial fərqlər olduğunu nəzərə alsaq, bu iddianın dəqiqləşdirilməsinə ehtiyac var. Müəllifin bu qənaətə necə gəldiyi və bunu dəstəkləyən spesifik statistik məlumatlar, araşdırmalar və ya ədəbiyyat göstəriciləri nələrdir? Bu iddianın daha dəqiq və obyektiv bir şəkildə ifadə edilməsi vacibdir.
Qurban Cavadov
21.07.2025 06:02
Məqalədə sərhəd keçən ailələrin çətinliklərinin və uşaqların yaşam təcrübələrinin həssas şəkildə təsvir edilməsi təqdirəlayiqdir. Kimberlinin ailəsinin verdiyi qərarın arxasında yatan yoxsulluq və məhdud imkanlar aydın şəkildə göstərilir. Lakin, məsələnin yalnız bir tərəfi işıqlandırılır. Alternativ bir baxış bucağı isə, Amerika Birləşmiş Ştatlarına qanunsuz miqrasiyanın, həm qanuni miqrantlar, həm də yerli əhali üçün yaratdığı sosial, iqtisadi və infrastruktur yükünün dəqiq qiymətləndirilməsinin zəruriliyidir. Bu yükün, məqalədə vurğulanan humanitar narahatlıqlarla yanaşı, hərtərəfli nəzərə alınması zəruridir ki, həm miqrantların, həm də qəbul edən cəmiyyətin rifahı təmin olunsun. Yəni, yalnız miqrantların perspektivi deyil, həmçinin qəbul edən ölkənin imkanları və məhdudiyyətləri də nəzərə alınmalıdır.
Fidan Rafiqova
21.07.2025 00:03
Müəllif tərəfindən irəli sürülən balanslı yanaşmanı qəbul edirəm, xüsusilə Kimberlin ailəsinin təcrübəsinin bütün sənədsiz miqrantları təmsil etməməsi fikri olduqca vacibdir. Lakin, məqalənin "Amerikada sənədsiz valideynlərlə böyüyən uşaqların ləyaqət dərsi" adını daşıması və bunun əsas mövzunun uşaqların təcrübəsi olduğunu göstərməsi, müzakirəni qanunsuzluğa yönəltməkdən daha çox, uşaqların vəziyyətinə yönəltməyi tələb edir. Qanunsuzluq əlbəttə ki, mühim bir amildir, lakin bu uşaqların yaşantıları, və onların bu çətin vəziyyətdə necə ləyaqətlə davranmaları ilə bağlı məqalənin əsas diqqət mərkəzində olmalıdır. Bəlkə də, qanunsuzluq tərəfinin müzakirəsi, uşaqların perspektivindən və onların həyat təcrübəsinin kontekstindən ayrılıqda aparılmalıdır ki, bu da oxucunun diqqətini uşaqların rifahına yönəldsın.
Minayə Məmmədova
20.07.2025 22:41
Şərhdə müəllif Kimberlin ailəsinin miqrasiya hekayəsinin emosional təsirinin qəbul edilməsi ilə yanaşı, sənədsiz miqrasiyanın hüquqi və sosial-iqtisadi aspektlərinin daha dərindən araşdırılmasının zəruriliyini vurğulayır. Ailənin qanunsuz hərəkətinin ABŞ-ın immiqrasiya sisteminə təsiri və bunun qanunun üstünlüyünə təhdid yaratması məsələsi ön plana çəkilir. Eyni zamanda, Kimberlin ailəsinin təcrübəsinin bütün sənədsiz miqrantları təmsil etməməsi və bu mövzunun daha geniş araşdırılma ehtiyacı qeyd olunur. Beləliklə, şərh həm empatiya, həm də hüquqi və ictimai məsuliyyət baxımından balanslı bir yanaşma təklif edir.
Fuad Orucov
20.07.2025 20:07
Müəllif, Kimberlin ailəsinin ABŞ-a köçmək qərarının arxasındakı səbəbləri aydın və emosional şəkildə təsvir edib. Ailənin yoxsulluğu və Meksika'da daha yaxşı bir gələcək qurma imkanlarının olmaması əsaslı arqumentlərdir. Ancaq, məsələnin digər bir tərəfini də nəzərə almaq vacibdir. Belə ki, sənədsiz miqrasiya qanunsuzluqdur və ABŞ-ın sərhəd təhlükəsizliyinə və immiqrasiya sisteminə təsir göstərir. Kimberlin valideynlərinin Amerika xəyalına çatmaq üçün seçdikləri yol, nə qədər başa düşülən olsa da, qanunları pozmaqla nəticələnib və bu da, qanunun üstünlüyünə təhdid yarada bilər. Bu səbəblə, məqalənin emosional təsirinə baxmayaraq, sənədsiz miqrasiyanın hüquqi və sosial-iqtisadi aspektlərinin daha ətraflı araşdırılması vacibdir. Həmçinin, Kimberlin ailəsinin uğur hekayəsi digər sənədsiz ailələrin vəziyyətini necə təmsil edir, bu sual da açıq qalır.

Şərh Yaz