Dedovskda Reabilitasiya Mərkəzində İşgəncələr
25 noyabr Rusiya İstintaq Komitəsi, Moskva vilayətinin Dedovsk şəhərində yeniyetmələr üçün fəaliyyət göstərən “reabilitasiya mərkəzi”nin fəaliyyəti ilə bağlı cinayət işinin başladığını elan etdi. Aylıq 150 min rubl ödəməklə, valideynlərə övladları ilə psixoloqların işləyəcəyi vəd edilsə də, əslində yeniyetmələr döyülür, alçaldılır və yetərsiz qidalandırılırdı. Bu mərkəz Anna Xobotova tərəfindən yaradılan “çətin yeniyetmələr” üçün müəssisələr şəbəkəsinin bir hissəsidir. Dedovskdakı mərkəzdən sonra hüquq-mühafizə orqanları onun digər mərkəzlərini də bağlamağa başladı. Mərkəzin tərbiyəçilərindən biri həbs edilib, Xobotova özü isə bir neçə gün axtarışdan sonra saxlanılıb.
Diqqət! Mətn fiziki zorakılıq və xəsarətlərin təsvirini ehtiva edir.
23 noyabr 2025-ci ildə Moskva vilayətinin Dedovsk şəhərindəki yeniyetmələr üçün reabilitasiya mərkəzindən 16 yaşlı Roman xəstəxanaya yerləşdirilib. Telegram kanallarının məlumatına görə, o, döyülüb və iki həftə ərzində tibbi yardım göstərilmədən qalıb. Xəstəxanaya yerləşdirildiyi zaman onun böyrəkləri fəaliyyətini dayandırıb və sepsis inkişaf edib. Hazırda o, reanimasiya şöbəsində koma vəziyyətindədir.
Polis Dedovskdakı reabilitasiya mərkəzini bağlayıb. Məlumatlara görə, mərkəzə daxil olmaq üçün polis qapını sındırmalı olub. İçəridə 11-17 yaş arası 20-dən çox yeniyetmə var idi. Onlar psixoloqların iştirakı ilə "müxtəlif asılılıqlardan" müalicə almalı idilər, lakin İstintaq Komitəsi bildirib ki, əslində onlar döyülüb və işgəncələrə məruz qalıblar. Uşaqlara qarşı qəddar rəftar faktı ilə bağlı cinayət işi başlanılıb.
Yeniyetmələrə Tətbiq Edilən Qəddar Metodlar
KİV-lərin məlumatına görə, mərkəzdə yeniyetmələr döyülür, it yemi yeməyə məcbur edilir və "xətalar" ucbatından qida məhrumiyyətinə məruz qalırdılar. Onlardan nələrisə yenidən yazmaq tələb olunur, "təlimlər" adı altında alçaldılırdılar. Bu "təlimlərdən" biri "Karsel" adlanırdı: uşaqlara bir neçə gün yataqdan düşmək qadağan edilir, onlara az miqdarda yemək gətirilir və tualetə yalnız bir neçə dəqiqəliyə buraxılırdılar. Digər "təlim" isə "Gey" adlanırdı: oğlanı makiyaj edir, qız paltarı geyindirir və bütün günü "qadına xas" şəkildə danışmağa məcbur edirdilər.
Məlumatlara görə, cəzalardan biri "33 igid" adlanırdı. Bu, qrup halında tətbiq edilirdi. Uşaqlar 33 dəfə, 33 yanaşma ilə oturub-durmalı idilər. Bundan əlavə, bir dəfə yeniyetmələrdən biri "kiçik bir xəta" səbəbindən bütün günü 10 kiloqramlıq ştanq diski daşımağa məcbur edilib.
Mərkəz İşçilərinin Həbsi və Cinsi Zorakılıq İddiaları
Cinayət işi üzrə, yeniyetmələri mütəmadi olaraq döydüyü və işgəncə verdiyi iddia edilən 29 yaşlı reabilitasiya mərkəzi inzibatçısı Vitali Balabrikov həbs edilib. Həmçinin, işgəncələrdə iştirak etdiyi iddia edilən 18 yaşlı Milana ev dustaqlığına göndərilib.
Hüquq-mühafizə orqanları həmçinin reabilitasiya mərkəzinin inzibatçılarından biri (Masha görə, Artur Q. adlı şəxs) tərəfindən bir neçə qız yeniyetməyə qarşı cinsi zorakılıq törətməsi barədə məlumatları yoxlayır.
Valideynlərin Xəbərsizliyi və Xobotovanın Şəbəkəsi
Valideynlər övladlarına edilən işgəncələrdən xəbərsiz idilər. Onların uşaqları ilə ünsiyyəti məhdudlaşdırılırdı. Qızlardan birinin anası "Baza"ya bildirib ki, mərkəzin əməkdaşları onlara uşaqları ilə söhbətlərdə bir çox mövzulardan qaçmağı məsləhət görürdülər. Hətta əhval-ruhiyyə ilə bağlı suallar da qadağan edilmişdi. Valideynlərə deyilirdi ki, xarici dünya ilə əlaqənin azaldılması vacibdir, əks halda "reabilitasiya" nəticəsi təhlükə altına düşə bilər. Bundan əlavə, uşaqlar valideynlərinə baş verənləri danışmaqdan qorxurdular. "Oğlum deyir: 'Sənə danışsaydım, sizi qovardılar, mən isə burada qalardım, məni cəzalandırardılar'", — yeniyetmələrdən birinin anası Msk1-ə bildirib.
Xəstəxanaya yerləşdirilən Romanın anası Svetlana "Ren TV" və "Mash"a bildirib ki, oğlu ilə çətinlik çəkdiyi üçün onu reabilitasiya mərkəzinə göndərib: o, pis oxuyur, sözə baxmır və telefonuna "yapışırdı". Dedovskdakı mərkəz ona "gözəl bir yer" görünmüşdü. Svetlana mərkəz nümayəndələrinin ona dediklərini belə təsvir edib: "Təmiz havada, böyük evləri var, orada özləri yemək bişirir, rəqs edir, kollektivləri, dostları var." O, oğlunun "reabilitasiyası" üçün ayda 150 min rubl ödəyirdi.
Valideynlərə uşaqların fotoları göndərilirdi və bir müddət sonra Svetlana bu şəkillərdə Romanın olmadığını fərq edib. Svetlana deyib: "Mən soruşuram ki, niyə şəkildə [mənim] uşağım yoxdur. Sadəcə çıxmadı. Sonra, uşaqlar dediyi kimi, onu matrasda çıxarır, matrasdan atır və mənim üçün qrup məşğuliyyətində oturduğunu göstərmək üçün şəkil çəkirdilər. Matrasda sürükləyirdilər, o artıq özünü idarə edə bilmir, yataq yaraları var idi, bədəninin çürüyən bir hissəsi var idi, buna görə də indi sepsis keçirir."
Onun sözlərinə görə, oğlu reanimasiyada olanda, onun əllərində bağlanma izləri, ayağında "irinli yaralar", kürəyində isə "qamçı ilə döyülmüş kimi kəsik" var idi.
Anna Xobotova və Onun Şəbəkəsi
Dedovskdakı mərkəz "Anna Xobotova Mərkəzi"nin filiallarından biri adlandırılır. Onun təsisçisi özünü "uşaq psixoloqu-psixoterapevti, hüquqşünas və hüquq müdafiəçisi, çətin yeniyetmələr üçün mərkəzlər şəbəkəsinin rəhbəri" kimi təsvir edirdi. Rostov vilayətindən olan Xobotova "Həyat Çiçəkləri" uşaq təşkilatının rəhbəri, regional "Vahid Rusiya" partiyasının "Çətin yeniyetmələr" layihəsinin rəhbəri və Milli Valideyn Assosiasiyasının regional katibi olub.
"Anna Xobotova Mərkəzi" 2018-ci ildə yaranıb və Moskva, Moskva vilayəti, Yekaterinburq, Rostov-na-Donu və Azovda filiallar açıb.
Mərkəzin saytında narkomaniya və alkoqolizm, oğurluq, səfillik, "qadjet asılılığı", "nizamsız əlaqələr" və "qəribə vəziyyət" kimi problemlərlə mübarizədə yardım göstərildiyi qeyd edilir. Orada iddia edilir ki, "psixoloqlar, uşaq terapevtləri, addiktiv tibb mütəxəssisləri, yoqa təlimatçıları, tibb işçiləri, müxtəlif profilli pedaqoqlar və könüllülər" işləyir. Bildirilir ki, hər bir əməkdaş "müvafiq təhsilə malikdir və çətin yeniyetmələrlə işləmək üçün ixtisaslaşdırılmış hazırlıq keçib".
Həbs edilmiş Vitali Balabrikov mərkəzin saytında addiktoloq-məsləhətçi və tərbiyəçi kimi təqdim olunub. Onun profilinə görə, o, asılılıqlarla iş üzrə təlim və narkotik asılılığının müalicəsi əsasları haqqında onlayn seminar keçib. "Mühüm Hekayələr" məlumat verib ki, Balabrikovun özü iki dəfə narkotikə görə məhkum olunub. Xobotova işə narkotik asılılığı təcrübəsi olan digər insanları da götürməyə hazır olub. Həmçinin, "Mühüm Hekayələr"in məlumatına görə, o, məhbusları işçi kimi cəlb edərək onların əməyindən istifadə edib.
Cinayət işinin digər fiqurantı olan 18 yaşlı Milana "qadjet asılılığı" səbəbindən mərkəzə düşüb. Anasının sözlərinə görə, orada onun təhsilə marağı yenidən yaranıb. Qadın Milananın "heç kimi döymədiyini", əksinə, sonradan reanimasiyaya aparılan döyülmüş Romana kömək etdiyini iddia edir.
Dedovskdakı mərkəz bağlandıqdan sonra Xobotova gizlənib. 27 noyabrda o, axtarışa verilib, ertəsi gün isə saxlanılıb. Onun uşaqlara edilən işgəncələrdən xəbərdar olub-olmadığı bəlli deyil. Valideynlər onun xəbərdar olduğuna inanırlar. Onlar "112"yə bildiriblər ki, Xobotova Dedovskdakı mərkəzi mütəmadi olaraq ziyarət edir və "heç bir şey etmirdi".
Xobotova Şəbəkəsinin Digər Mərkəzlərindəki Vəziyyət
Dedovskdakı reabilitasiya mərkəzindən sonra Xobotova şəbəkəsinin daha ən azı iki mərkəzi – Dimitrov (Moskva vilayəti) və İset qəsəbəsində (Sverdlovsk vilayəti) bağlanıb. Məlumatlara görə, Dimitrovda Dedovskdakı ilə eyni "tərbiyə üsulları" tətbiq olunurdu. "112"nin yazdığına görə, İsetdə Moskva vilayətinin "üsulları" barədə məlumatlı idilər, lakin iddiaya görə, onları tətbiq etmirdilər. Baxmayaraq ki, həbs edilmiş Vitali Balabrikov əvvəllər Sverdlovsk filialında işləyib və uşaqların ifadələrinə görə, onlara işgəncə verib.
Həmin mərkəzdə olan yeniyetmələrin sözlərinə görə (burada qalmaq bir nəfər üçün 90 min rubldan başlayırdı), onlarla heç bir təlim keçirilmirdi, tibbi yardım göstərilmirdi, onlar özləri təmizlik edir və ucuz məhsullardan yemək bişirirdilər, tez-tez az qidalandırılırdılar. Valideynlərlə həftədə yalnız beş dəqiqə və mərkəz əməkdaşlarının nəzarəti altında danışmaq olardı. "Günahkarlıq" edən uşaqlar bağlanır, üzlərinə vurulur və oturub-durmağa məcbur edilirdilər. E1 yeniyetmələrdən birini belə sitat gətirib: "Çox vaxt burada baş verənlərə görə intihar etmək istəyirdim. Bizə xəbərlərə baxmaq olmaz, burada çölə çıxış yoxdur. Üzr istəyirəm, lakin qaydalara görə, pəncərələrə baxmaq da olmaz ki, evə getmək istəməyək."
Sverdlovskdakı mərkəzdə 22 nəfər yetkinlik yaşına çatmayan şəxs var idi. Uşaqların sözlərinə görə, ən kiçiyi cəmi səkkiz yaşındadır: "Biz bilmirik onu bura necə və nəyə görə göndəriblər, amma o, daim ağlayır, isterikalara düşür, anasının yanına getmək istəyir." Lakin rəsmi məlumatlara görə, mərkəzdə 10 yaşdan kiçik uşaq yox idi.
İsetdəki mərkəzin fəaliyyəti faktı ilə bağlı yeniyetmələrin qanunsuz azadlıqdan məhrum edilməsi barədə cinayət işi başlanılıb. Polis bildirib ki, uşaqların xarici müayinəsində döyülmə izləri aşkar edilməyib, lakin onlar daha ətraflı həkim müayinəsindən keçəcəklər.
Dövlət Müəssisələrinə Çağırışlar və Tarixi Təcrübə
Bir ay əvvəl Xobotova "Komsomolskaya Pravda"ya bildirmişdi ki, onun müəssisələri üçün prioritet nevroloji və psixi problemləri olan uşaq və yeniyetmələrə "məhz tibbi yardım" göstərməkdir: "Böyük psixiatriya xəstəxanaları uşaqlarla işləməyə adətən hazır olmur, valideynlər isə uşağı dövlət müəssisəsinə qoymaq istəmirlər, çünki orada qeydiyyata alınacaq."
Xobotovanın mərkəzləri bağlandıqdan sonra Sverdlovsk vilayətinin baş narkoloqu Anton Poddubnı valideynləri dövlət müəssisələrindən qorxmamağa çağırıb:
"Belə [çətin] həyat vəziyyətinə düşən yeniyetmələrə yardım üçün bütöv institutlar mövcuddur. Lakin valideynlər övladlarının üzərinə damğa vurulacağından qorxurlar. Mən bu fikirlərdən artıq əl çəkməyə çağırıram. Əks halda, biz yenə də bəzi yetkin kişilərin uşaqları döyməsinin şahidi olacağıq. Heç bir dövlət müəssisəsində düzgün qurulmuş proqram və düzgün nəzarət altında belə hallar baş vermir."
Son illərdə Rusiyada özəl internatlarda və reabilitasiya mərkəzlərində qəddar rəftar və hətta qətllər halları dəfələrlə üzə çıxıb: Xasavyurtda, Saratovda, Pyatiqorskda, Mytişidə və bir çox digər şəhərlərdə. Bununla yanaşı, dövlət müəssisələrində də işgəncə hekayələri az olmayıb.
Oxucu Şərhləri
Hələlik heç bir şərh yazılmayıb. İlk şərhi siz yazın!
Şərh Yaz