Avstraliya universitetləri antisemitizmə qarşı mübarizədə yetərincə fəal olmadıqları təqdirdə, maliyyə dəstəyini itirə bilərlər. Bu, ölkənin ilk antisemitizm üzrə xüsusi nümayəndəsi tərəfindən irəli sürülən yeni tədbirlər çərçivəsində təklif edilib.
Jillian Segal İsrailin Qəzza zolağında hərbi əməliyyatlara başlamasından sonra Avstraliyada yəhudi obyektlərinə və əmlakına qarşı hücumların artması ilə əlaqədar bir il əvvəl bu vəzifəyə təyin edilmiş və ölkədə antisemitizmlə mübarizə aparmaqla vəzifələndirilmişdi.
Cümə axşamı Baş nazir Entoni Albanes ilə birlikdə çıxış edən Seqal, doqquz aydır hazırlanmaqda olan bir hesabatı açıqladı. Hesabatda universitetlərə qarşı maliyyə təhdidləri və ekstremist baxışlara malik viza müraciətçilərinin yoxlanılması kimi sərt tədbirlər təklif olunur.
Seqal bildirdi: “Plan yalnız bir icma üçün xüsusi rəftar deyil; bu, bərabər rəftarı bərpa etmək üçündür. Bu, hər bir Avstraliyalının, mənşəyindən və ya inancından asılı olmayaraq, bu ölkədə yaşaya, işləyə, öyrənə və çiçəklənə bilməsini təmin etməkdir.”
Birləşmiş Ştatlarda olduğu kimi, Avstraliya kampusları da bir vaxtlar İsrailin Qəzzaya hücumunu dayandırmaq üçün tələbələrin çadır quraraq etiraz etdikləri Fələstin tərəfdarı aksiyaların mərkəzi idi.
Məhdudiyyətlər sərtləşdirildikdən və bəzi etirazçılar qovulma təhdidi ilə üzləşdikdən sonra kampus etirazları azaldı. Aktivistlər bu addımı söz azadlığının pozulması kimi pislədilər.
Seqalın hesabatında antisemitizmin akademiya və universitet kurslarında, eləcə də kampuslarda “köklənmiş və normal hala gəlmiş” olduğu qeyd edilir və universitetlərin antisemitizmlə mübarizədə effektivliyini qiymətləndirən illik hesabat kartlarına tabe edilməsi tövsiyə olunur.
Avstraliya Universitetləri (Universities Australia) təşkilatının icraçı direktoru Lyuk Şihi, qurumun xüsusi nümayəndə ilə “konstruktiv” işlədiyini və üzvlərinin “tövsiyələri nəzərdən keçirəcəyini” bildirdi.
O, bəyanatında dedi: “Akademik azadlıq və ifadə azadlığı universitet missiyasının əsasını təşkil edir, lakin onlar məsuliyyətlə və heç vaxt nifrət və ya təqib üçün bir pərdə olaraq istifadə edilmədən həyata keçirilməlidir.”
İsrailin 2023-cü ilin oktyabrında Qəzzaya müdaxiləsindən sonrakı bir il ərzində Avstraliyada antisemitik hücumlar 300% artmışdır.
Təkcə son bir həftə ərzində Melburnda bir sinaqoqun qapısı yandırılmış, 20 nəfər arxa çıxışdan qaçmağa məcbur olmuş, yaxınlıqdakı etirazçılar “İsrail Müdafiə Qüvvələrinə (IDF) ölüm!” şüarları səsləndirərək İsrailə məxsus restorana hücum etmişlər.
Sinaqoq hücumu ilə bağlı bir nəfər qəsdən yandırma ittihamı ilə üzləşir, çərşənbə axşamı isə restoran basqınına görə üç nəfərə hücum, iğtişaş, kütləvi davranış və cinayət xarakterli ziyan vurma ittihamları irəli sürülüb.
Seqalın bir vaxtlar rəhbərlik etdiyi və yüzlərlə yəhudi icması qrupunu özündə birləşdirən Avstraliya Yəhudiləri İcra Şurası, hesabatın “Melburndakı son dəhşətli hadisələr nəzərə alındıqda daha vaxtında olduğunu” bildirdi.
Lakin İsrailin Qəzzada hərbi əməliyyatlarına qarşı çıxan Avstraliya Yəhudi Şurası Seqalın planı ilə bağlı narahatlıqlarını dilə gətirdi və bunun ABŞ prezidenti Donald Trampın qurumlar üzərində nəzarət vasitəsi kimi maliyyədən istifadə cəhdlərini xatırlatdığını qeyd etdi.
Şura bəyanatında, planın “nəzarətə, senzuraya və mədəniyyət və təhsil müəssisələrinin maliyyələşdirilməsi üzərində cəzalandırıcı nəzarətə vurğu”suna görə tənqid edərək, bu tədbirlərin “Trampın avtoritar siyasət təcrübəsindən götürüldüyünü” əlavə etdi.
Qrupun icraçı direktoru Maks Kayzer dedi: “Antisemitizmi müstəsna hesab edən, İslamofobiyanı, Fələstinlilərə qarşı irqçiliyi və digər nifrət formalarını nəzərə almayan hər hansı bir reaksiya uğursuzluğa məhkumdur.”
Təhsil, Miqrasiya və İncəsənət
Xüsusi nümayəndənin 20 səhifəlik planı məktəbləri, miqrasiyanı, medianı, polis fəaliyyətini və ictimai maarifləndirmə kampaniyalarını əhatə edən geniş tövsiyələr irəli sürür.
Hesabata əsasən, Seqal Holokost və antisemitizm təhsilinin milli tədris proqramına “nəzarətsiz antisemitizmin nəyə gətirib çıxara biləcəyinin əsas nümunəsi kimi” daxil edilməsini istəyir.
İncəsənət təşkilatları universitetlərlə eyni məhdudiyyətlərə məruz qala bilər, əgər antisemitizmlə məşğul olduqları və ya ona şərait yaratdıqları aşkar olunarsa, ictimai maliyyə dəstəyi kəsilməsi təhlükəsi ilə üzləşərlər.
Hesabatda deyilir: “İfadə azadlığı, xüsusilə də bədii ifadə, mədəni zənginlik üçün həyati əhəmiyyət kəsb etsə və qorunmalı olsa da, Avstraliya vergi ödəyiciləri tərəfindən verilən vəsaitlər bölücülüyü təşviq etmək və ya yanlış/təhrif olunmuş rəvayətləri yaymaq üçün istifadə edilməməlidir.”
Tövsiyələrə əsasən, sərtləşdirilmiş miqrasiya yoxlamaları antisemitik baxışları olan şəxslərin aşkar edilməsini təmin edəcək, Miqrasiya Qanunu isə səlahiyyətli orqanlara antisemitik davranışa görə vizaları ləğv etməyə imkan verəcək. Ekstremizmlə mübarizə bu çərçivədə vacibdir.
Hesabatda, medianın “dəqiq, ədalətli və məsuliyyətli xəbər yayımını təşviq etmək” və “yanlış və ya təhrif olunmuş rəvayətləri qəbul etməkdən çəkinmək” məqsədilə monitorinq edilməsi də əlavə olunub.
Cümə axşamı keçirilən mətbuat konfransı zamanı Albanes ölkənin milli yayımçısında bir etirazçı ilə müsahibəyə toxunaraq, müsahibənin Melburn restoranına edilən hücumu əsaslandırmağa çalışdığını qeyd etdi.
“Bunun heç bir əsası yoxdur,” dedi. “Fələstinlilər üçün ədalət işinin belə davranışlarla irəlilədiyini düşünmək sadəcə reallıqdan uzaq deyil, həm də dağıdıcıdır və bu, demokratik bir cəmiyyətdə öz fikirlərinizi hörmətlə ifadə etməyə uyğun gəlmir,” o bildirdi.
Ölkənin fərqli fikirlərə qarşı daha az tolerant olub-olmadığı və bəlkə də debat aparmaq qabiliyyətini itirib-itirmədiyi soruşulduqda, Albanes sosial mediaya işarə etdi.
“Düşünürəm ki, sosial medianın təsiri var, burada alqoritmlər insanların fikirlərini gücləndirir,” dedi. “Onlar fikirləri gücləndirir və insanları ifratlara, istər ifrat sol, istər ifrat sağ olsun, doğru itələyir. Avstraliyalılar mərkəzdə olan bir ölkə istəyirlər.”
Onun şərhləri, X-in süni intellekt çatbotu olan Grok-un antisemitik stereotiplər yaydığına görə tənqid olunması ilə üst-üstə düşdü. Şirkət bu məzmunu “fəal şəkildə aradan qaldırmaq üçün çalışdığını” bildirdi.
Albanes antisemitik baxışlarla bağlı dedi: “Sosial medianın böyük məsuliyyəti var və onlar buna görə cavabdeh olmalıdırlar.”
İsrailə qarşı etirazların antisemitik hücumları qızışdırıb-qızışdırmadığı soruşulduqda, baş nazir insanların nifrətə əl atmadan öz fikirlərini ifadə edə bilməli olduğunu vurğuladı.
“İsrailin özündə, bir demokratiya olaraq, hökumətin fəaliyyətinə qarşı etirazlar var və bir demokratiyada siz xaricdəki hadisələr haqqında Avstraliyada öz fikrinizi ifadə edə bilməlisiniz,” dedi. “Xəttin keçildiyi yer isə sırf yəhudi olduqları üçün insanları günahlandırmaq və hədəf göstərməkdir.”
Oxucu Şərhləri
Şərh Yaz