Avda Həsəlin: İsrailli məskunlaşan tərəfindən öldürülən fələstinli fəal

Fələstinli Fəal Awdah Hathaleen İsrailli Məskun Tərəfindən Vurularaq Öldürüldü

İşğal altındakı Qərbi Sahildə, Masafer Yatta bölgəsindəki Umm əl-Xeyr icma mərkəzində, Awdah Hathaleen həyətdəki hasarın yanında dayanarkən bir İsrailli məskun tərəfindən sinəsindən vurulub. 31 yaşlı, üç uşaq atası və cəmiyyətin sevilən fəalı Awdah dərhal yerə yıxılıb. Yaxınlıqdakı Karmel qanunsuz yaşayış məntəqəsindən gələn təcili yardım onu aparıb.

İsrail səlahiyyətliləri Awdahın cəsədini dəfn üçün ailəsinə təhvil verməkdən imtina edib. Onlar bazar ertəsi gecəsi ailəyə sadəcə ölüm xəbərini verib, beləliklə, İslamın tələb etdiyi kimi, dərhal dəfn etməklə təskinlik tapmaq imkanından məhrum ediblər.

Qeybə Çəkilən İnsanlıq Fəalı

Cənubi Hebron Təpələrinin yandırıcı günəşi altında Umm əl-Xeyr sakinləri, dünyanın müxtəlif yerlərindən gələn işğal əleyhdarları ilə birlikdə, Masafer Yattada məskunların zorakılığına qarşı qeyri-zorakı müqavimətin əsas simalarından biri olan Awdahı yad etmək üçün səssizliyə büründülər.

Onlar Awdahın vurulduğu həyətdə toplaşıblar. Şahidlərin bildirdiyinə görə, atəş açan İsrailli məskun Yinon Levi sonradan "Etdiyimə şadam" deyib. Awdahın qanının damdığı yerdə daşlar dairəvi şəkildə düzülüb, yas tutanlar həmin yerdə dayanaraq hörmət nümayiş etdiriblər.

Awdahın əmisi oğlu, 41 yaşlı Eid Hathaleen Al Jazeera-ya verdiyi açıqlamada "Hər kəsin sevdiyi" qohumunun ölümündən şokda olduğunu bildirib: "Umm əl-Xeyr cəmiyyətinə Awdah qədər töhfə verən heç kim yox idi." Awdahın əmisi oğlu və baldızı, 26 yaşlı Alaa Hathaleen isə "İnana bilmirəm ki, sabah oyananda Awdah burada olmayacaq" deyib.

Awdah Hathaleenin üç övladı vardı – beş yaşlı Vətən, dörd yaşlı Məhəmməd və yeddi aylıq Kinan. Dostları və qohumları onun övladlarını hər şeydən çox sevdiyini qeyd ediblər. Alaa deyib: "O, əla ata idi. Uşaqlar analarından çox, onun yanına gedərdilər."

İtaliyalı yəhudi fəal Micol Hassan Awdahın 2019-cu ildə evləndiyini xatırlayıb: "Onun toyu çox gözəl bir hadisə idi. Toya Fələstinin hər yerindən avtomobillər gəlmişdi." Hassan, İsrail səlahiyyətliləri tərəfindən Qərbi Sahilə qayıtması qadağan edilsə də, Awdahın qəhvə sevgisini və ona İtalyan qəhvəsi gətirdiyi günləri həsrətlə xatırlayıb.

Awdah futbolu da çox sevirdi və hər fürsətdə oynayırdı, baxmayaraq ki, Umm əl-Xeyrın imkanları məhdud idi və kəndlilərin yalnız köhnə qapıları olan asfalt bir həyəti vardı. Həqiqətən də, Awdah son nəfəslərini kənddə ən çox vaxt keçirdiyi ehtimal olunan bu futbol meydançasında verib.

Alaa bildirib ki, məskunların hücumları nə qədər pis olsa da, Awdah onunla oturub sevimli komandası olan İspaniyanın Real Madrid klubu haqqında danışırdı: "Real Madridə olan sevgisi damarlarında axırdı. Bəlkə də onu nə qədər çox sevdiyini bilsəydilər, Real Madrid Masafer Yattadan danışardı."

Dinc Fəal və “Radikal Hümanist”

Awdah Hathaleen 17 yaşından fəaldır, İsrailin kəndliləri öz evlərindən və torpaqlarından qovmaq cəhdlərini dayandırmaq üçün çalışıb. O, işğal altındakı Qərbi Sahilə gələn saysız-hesabsız fəalı qonaq edib, onlara vəziyyəti anlamağa kömək edib və öz qonaqpərvərliyi ilə onları qarşılayıb.

Bəlkə də ən məşhur əməkdaşlığı, bu il Oskar mükafatı qazanan "Başqa Torpaq Yoxdur" sənədli filmini çəkən Basel Adra və Yuval Abraham ilə olub.

Al Jazeera-ya danışan hər kəs onu cəsur və dinc qəlbə malik ən xeyirxah insan kimi xatırlayır. Onlar "tayyeb, salim" (ərəbcə "xeyirxah", "dinc") sözlərini istifadə edirdilər. Micol Hassan deyib ki, Awdah Umm əl-Xeyrə gələn hər kəsə fəal olmağı özünün seçmədiyini, bunun sadəcə baş verdiyini deyirdi və inancından, vətəndaşlığından asılı olmayaraq hər kəsi qəbul edirdi.

Hassan: "O, radikal bir humanist idi" deyib. Alaa isə əlavə edib: "O, işğalın əziyyət çəkmədən bitməsini istəyirdi" və Awdahın hər zaman övladlarının və başqalarının gələcəyini düşündüyünü bildirib.

Eid Hathaleen Al Jazeera-ya deyib ki, o, buna görə də ingilis dili müəllimi olmağı seçib. O, kənd uşaqlarının təhsilli böyüməsini və hekayələrini İngilis dilində danışa bilmələrini istəyirdi ki, daha çox insana çatdırılsın. Eid deyib: "O, bütün şagirdlərinə inancından və mənşəyindən asılı olmayaraq hər kəsi sevməyi və qəbul etməyi öyrədirdi."

Yerli məktəbdə birinci sinifdən doqquzuncu sinifə qədər ingilis dili dərsləri verən şagirdlərindən bir qrup yas tutanlar arasında icma mərkəzinin həyətində toplaşıb, müəllimlərini xatırlayırdılar. Doqquz yaşlı Mosab deyib: "O, həmişə dərsləri əyləncəli etməyə çalışırdı." On bir yaşlı sinif yoldaşı Məhəmməd isə əlavə edib: "O, bizi güldürürdü."

Qəzəbli Məskun Tərəfindən Qətl

Umm əl-Xeyr, Qərbi Sahilin Masafer Yatta bölgəsindəki 30-dan çox kənd və qəsəbədən biridir. Bu bölgə, məskunlaşmaların genişlənməsi və bununla əlaqəli zorakılığın ən çox nəticələrini görən yerlərdən biridir.

Awdahın ölümünə səbəb olan hadisə bir gün əvvəl başlayıb, fələstinli icmaya qoruyucu dəstək verən fəal Mattan Berner-Kadish xatırlayıb. Qanunsuz yaşayış məntəqəsinə ekskavator çatdırılmalı idi və kəndlilər kənd infrastrukturuna ziyan dəyməməsi üçün maşının keçidini məskunlarla koordinasiya etməyə razılaşmışdılar.

Lakin maşını idarə edən məskun su borusunun üzərindən keçib və digər infrastrukturun üzərindən yuvarlanmağa başlayıb, qəsəbəyə daxil olaraq daha çox ziyan vurmaqla hədələyib. Kəndlilər maşını dayandırmağa çalışmaq üçün toplaşanda, operator ekskavatorun pəncəsini istifadə edərək onlardan birini başından vurub, onu huşsuz vəziyyətdə yerə salıb.

Awdah Hathaleen hadisə yerindən 10-15 metr (30-50 fut) aralıda, icma mərkəzinin həyətində dayanaraq olanlara baxırdı. Xaos içində atəş səsləri gəlməyə başlayıb və Berner-Kadish Yinon Levinin insanlara atəş açdığını görüb. Qışqırıqlar və təşviş içində Awdahın vurulduğunu anlayıb.

O, Levinini sakitləşdirməyə çalışıb, ona birbaşa birini vurduğunu və yəqin ki, öldürdüyünü deyib. Buna cavab olaraq Levi: "Etdiyimə şadam" deyib.

Berner-Kadish hadisə yerinə gələn İsrail əsgərləri ilə də danışmağa çalışıb, lakin onlardan üçünün Awdahı vurmağı özlərinin arzuladıqlarını eşidib.

Cinayətdən sonra İsrail ordusu Hathaleen ailəsindən beş nəfəri həbs edib. Çərşənbə axşamı İsrail ordusu Umm əl-Xeyr ətrafındakı ərazini bağlayaraq, oraya girişi məhdudlaşdırıb.

Yenə çərşənbə axşamı, Levi İsrail məhkəmələri tərəfindən səhlənkarlıqla adam öldürmə ittihamı ilə ev dustaqlığına buraxılıb. Levi Kanadada, Böyük Britaniyada və ABŞ-da fələstinlilərə qarşı zorakı hücumlarına görə sanksiyalara məruz qalıb.

Alaa Al Jazeera-ya bildirib ki, Awdah öldürüldükdən sonra həbs edilən beş Hathaleen kişisi hələ də İsrail həbsindədir. Göz yaşları ilə Alaa narahatlıq ifadə edib: "Əgər [İsraillilər] [Awdahın] cəsədini qaytarsalar və onlar ona son hörmətlərini göstərə bilməsələr nə olacaq?"

24 saat