Azərbaycan və Ermənistan Ağ Evdə Trampın ev sahibliyi ilə saziş imzaladı

ABŞ vasitəçiliyi ilə Ermənistan və Azərbaycan arasında sülh müqaviləsi imzalandı

Amerika Birləşmiş Ştatlarının Prezidenti Donald Tramp Ağ Evdə azərbaycanlı həmkarı İlham Əliyev və Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyanı qəbul edərək iki uzunmüddətli rəqib arasında sülh müqaviləsinin imzalanmasına ev sahibliyi edib.

ABŞ Prezidenti cümə günü keçirilən mərasimdə iki liderin "əla münasibətlər" quracağına inandığını və bu razılaşmanın bölgəyə sülh və yeni iqtisadi imkanlar gətirəcəyini bildirib.

“Mən bu iki böyük insanı, Baş nazir Paşinyanı və Prezident Əliyevi bu mühüm birgə bəyannaməni imzalamaq üçün Vaşinqtona gəldiklərinə görə təbrik etmək istəyirəm”, – deyə Tramp qeyd edib. “Ermənistan və Azərbaycan ölkələri bütün döyüşləri birdəfəlik dayandırmağa; ticarət, səyahət və diplomatik əlaqələri açmağa; və bir-birinin suverenliyinə və ərazi bütövlüyünə hörmət etməyə söz verirlər.”

"Tramp Marşrutu" və regional əməkdaşlıq

Bu razılaşma Sovet İttifaqının süqutundan bəri otuz ildən artıqdır ki, ərazi mübahisələri üzərində mübarizə aparan iki ölkə arasında nəqliyyat dəhlizi yaradacaq. Bu müharibələr əsasən Azərbaycan sərhədləri daxilində yerləşən, lakin əvvəllər etnik ermənilərin məskunlaşdığı mübahisəli ərazi olan Dağlıq Qarabağ uğrunda aparılırdı. Onlar 2023-cü ildə Azərbaycanın hücumu zamanı kütləvi şəkildə qovulmuşdular.

Müqavilə ABŞ-a "Sülh və Rifah Uğrunda Tramp Marşrutu" adlandırılacaq nəqliyyat dəhlizinin eksklüziv inkişaf hüquqlarını verir. “Biz Amerika şirkətləri tərəfindən əhəmiyyətli infrastruktur layihələrinin həyata keçirilməsini gözləyirik. Onlar bu iki ölkəyə daxil olmaq üçün çox həvəslidirlər”, – deyə Tramp bildirib.

O əlavə edib ki, ABŞ həmçinin enerji, ticarət və texnologiya, o cümlədən süni intellekt sahələrində əməkdaşlığı artırmaq üçün hər iki ölkə ilə ikitərəfli sazişlər imzalayır. Müqavilələr həmçinin insan haqları ilə bağlı vəziyyətinə görə tənqid olunan Azərbaycanla təhlükəsizlik koordinasiyasına dair əvvəlki məhdudiyyətləri də aradan qaldıracaq.

“Mən Prezidentə 1992-ci ildə Azərbaycana tətbiq edilmiş məhdudiyyətləri ləğv etdiyinə görə çox minnətdaram”, – deyə Əliyev bildirib.

Mübahisəli aspektlər və Erməni narazılığı

Prezident Tramp razılaşmanı diplomatik irəliləyiş və iqtisadi əlaqələr üçün bir fürsət kimi qiymətləndirsə də, bir çox erməni tərəfindən acı hisslərlə qarşılanır. Azərbaycanın 2023-cü ildəki hərbi kampaniyası zamanı ölkə Dağlıq Qarabağı öz nəzarətinə almağa çalışıb. Lakin bu hərbi əməliyyat, hüquq müdafiəçilərinin müharibə silahı kimi ərzaq məhdudiyyətinə bərabər tutduqları amansız mühasirəni əhatə edirdi. Münaqişə ərazinin etnik erməni əhalisinin məcburi köçkünlüyü ilə nəticələndi. Köçkün düşmüş ermənilərin əşyaları ilə birlikdə qaçdıqları görüntülər 1915-1923-cü illərdə baş vermiş Erməni Soyqırımının ağrılı xatirələrini canlandırdı.

Azərbaycan israr edir ki, kampaniya öz sərhədləri daxilində asayişi bərpa etmək üçün zəruri idi və ermənilər öz evlərində qala bilərdilər.

“Dağlıq Qarabağı silmək sülh deyil”, – deyə Amerika Erməni Milli Komitəsinin icraçı direktoru Aram Hamparian cümə axşamı verdiyi açıqlamada bildirib və razılaşmanın "silah gücünə" əldə edildiyini vurğulayıb.

“Etnik təmizləməni normallaşdırmaq sülh deyil.”

24 saat