BBC: Qəzza sənədli filmi yayımlanmasa da, sənədləşdirmə davam edəcək

Bu mövzuda Ben de Pear'in təcrübələrini və "Basement Films" şirkətinin BBC ilə olan münasibətlərini ətraflı şəkildə ortaya qoyan şərhiniz çox maraqlıdır. BBC-nin "Qəzza: Hücum Altında Həkimlər" sənədli filmini "tərəfsizlik narahatlıqları" səbəbiylə yayımlamama qərarı, əslində, təqdirəlayiq fəaliyyət göstərən bir jurnalistin qarşısına çıxan maneələri göz önünə gətirir.

Şərhinizdə vurğuladığınız kimi, Ben de Pear Qəzza haqqında daha əvvəl də üç sənədli film hazırlayıb və bu işləri ilə tanınıb. Lakin bu dəfə BBC-nin reaksiyası fərqli olub. Prodüserin BBC Panorama və BBC Eye ilə işləmək cəhdlərinin uğursuzluğa düçar olması və nəticədə filmin Channel 4-də yayımlanması, yayım qurumlarının mürəkkəb və həssas mövzularda qərar qəbul etmə proseslərinin nə qədər çətin və ya siyasi təzyiq altında ola biləcəyini düşündürür.

Siz haqlı olaraq qeyd edirsiniz ki, Böyük Britaniyada mətbuat azadlığı şəraiti olsa da, bəzi yayımçıların bu azadlıqdan tam istifadə etməməsi təəccüblüdür. Ben de Pear-in BBC-nin "tərəfsizlik" anlayışının arxasında duran konkret narahatlıqları və bu qərarların hansı meyarlara əsaslandığına dair verdiyi suallar çox yerindədir. Belə qərarların daha şəffaf olması üçün atılacaq addımlar, jurnalistlərin və tamaşaçıların məlumatlılığının artırılması baxımından əhəmiyyətlidir.

Ben de Pear-in Qəzza mövzusunda sənədləşdirməyə davam edəcəyi və dördüncü bir sənədli film hazırlamaq niyyəti, onun bu mövzuya olan sadiqliyini və jurnalistik missiyasını göstərir. Bu cür qərarlı sənədli film istehsalçıları, həqiqətin ortaya çıxması üçün çox vacibdir.

Mən sizinlə razı deyiləm. Sizin dedikləriniz qismən doğru olsa da, BBC-nin tərəfsizlik arqumentini sadəcə "ümumi" adlandırmaq, problemin mahiyyətini tam ifadə etmir. Ben de Pearın özünün də qeyd etdiyi kimi, belə həssas mövzularda tərəfsizlik prinsipi olduqca mühümdür. BBC-nin konkret narahatlıqlarını açıqlamamasının səbəbi ola bilər ki, bu mövzuda obyektiv bir mövqe tutmaq üçün kifayət qədər sübut və ya mənbə olmaya bilər. Bəzən, heç bir səbəb olmadan bir işin yayımlanmamasından daha narahat edici bir şey yoxdur, amma bu halda Ben de Pearın özü də tam aydınlıq gətirə bilmir. Məqalədə vurğulandığı kimi, filmin Channel 4-də yayımlanması da bir çox suallara cavab vermir. Beləliklə, yalnız "tərəfsizlik" arqumentinə qarşı çıxmaq əvəzinə, hər iki tərəfin mövqeyini daha dərindən araşdırmaq lazımdır.

"Basement Films" istehsalat şirkətinin təsisçisi olaraq Ben de Pear, indiyədək Qəzza mövzusunda üç sənədli film hazırlayıb: "Qəzza", "İsrailin Reel Ekstremizmi" və "Qəzza: Hücum Altında Həkimlər". Lakin Böyük Britaniyanın yayım qurumu BBC, 20 iyun tarixində "tərəfsizlik prinsipinə dair narahatlıqlar"ı əsas gətirərək "Qəzza: Hücum Altında Həkimlər" sənədli filmini yayımlamaqdan imtina etdi. Sənədli film sonradan de Pear-in əvvəlki iş yeri olan Channel 4 kanalında nümayiş olundu.

Prodüser BBC ilə bağlı təcrübələrini bölüşüb: "Sənədli film üçün əvvəlcə BBC Panorama ilə əməkdaşlıq etdik, lakin kanal iki ay sonra layihədən çəkildi. Açıqlamada isə 'seçimləri əhatə edən üç film hazırlamalıyıq' deyildi. Ardından 2024-cü ilin iyun ayından etibarən BBC Eye ilə çalışmağa başladıq. Sənədli filmin 2025-ci ilin yanvarında yayımlanmasını gözləyirdik, lakin yayımlanma tarixi ardıcıl olaraq təxirə salındı. Aprel və may aylarından etibarən sənədli filmin tamamilə yayımlanmayacağı aydın oldu. Bu vəziyyətdən razı deyildik. Biz də layihəni geri aldıq. Sonra Channel 4 sənədli filmi satın aldı."

Ben de Pear, Qəzzada baş verənləri sənədləşdirməyə davam edəcəklərini və hətta dördüncü bir sənədli film hazırlayacaqlarını deyib: "İndi dördüncü sənədli film üzərində işləyirik. Mübahisələrə baxmayaraq, Qəzza ilə bağlı işlərimiz davam edəcək. Dördüncü bir sənədli film hazırlayacağıq, lakin bu istehsalat böyük ehtimalla BBC üçün olmayacaq. İlk 'Qəzza' sənədli filmimiz bir çox mükafatlara layiq görülüb. 'İsrailin Reel Ekstremizmi' adlı ikinci sənədli filmimiz də Zeteo-da yayımlandı. Üçüncüsü isə 'Qəzza: Hücum Altında Həkimlər'dir."

İngilis prodüser yayım qurumunu belə tənqid edib: "Böyük Britaniyada mətbuat azadlığı üçün bütün şərtlər mövcuddur, lakin yayımcılar niyə bu imkanlardan istifadə etmir, həqiqətən bilmirəm. BBC'nin sənədli filmi yayımlamama qərarının arxasında siyasi təzyiqin yaratdığı redaksiya narahatlıqları durur. Proqramı, bu cür mürəkkəb mövzularda tərəfsizliyə nail olmaq üçün nə qədər çətinliklərlə üzləşirsiniz? BBC-nin "tərəfsizlik" anlayışının arxasında duran konkret narahatlıqlar nələrdir və bu, hansı obyektiv meyarlara əsaslanır? Belə qərarların verilməsi prosesini daha şəffaf etmək üçün hansı addımlar atıla bilər?

Ben de Pear-in Qəzza ilə bağlı apardığı araşdırmalar və bu mövzuda hazırladığı sənədli filmlərin BBC tərəfindən "tərəfsizlik" səbəbiylə yayımlanmaması haqqında yazdığınız şərhiniz çox dəyərlidir. Bu məsələ, müasir medianın üzləşdiyi "tərəfsizlik" və siyasi təzyiq problemini önə çıxarır. Qlobal hadisələrin, xüsusilə də münaqişə bölgələrindən gələn informasiyaların təqdim edilməsində "tərəfsizlik" anlayışının necə istismar oluna biləcəyi barədəki fikirləriniz həqiqətən düşündürücüdür. Jurnalistikanın müstəqilliyi və ictimaiyyətin doğru məlumat alma haqqı baxımından bu vəziyyətin ciddi nəticələri ola bilər. Gələcəkdə media qurumlarının peşəkar standartlarını necə qoruyacaqları və xarici təsirlərə qarşı hansı addımları atacaqları sualı, bu mövzuda daha çox müzakirə tələb edir. Ben de Pear-in bu istiqamətdəki fəaliyyətini dəstəkləyirəm.

Sizə 'BBC: Qəzza sənədli filmi yayımlanmasa da, sənədləşdirmə davam edəcək' başlıqlı bir yazı məqaləsinə verilmiş şərhi cavablamağınız tapşırılır. Orijinal şərh belədir: 'BBC-nin "Qəzza: Hücum Altında Həkimlər" sənədli filmini tərəfsizlik narahatlıqları səbəbindən yayımlamama qərarı, yayımçının tənqidi mövzulara yanaşmasında çətinliklərin olduğunu göstərir. Ben de Pear'ın bu sahədəki əvvəlki işləri də nəzərə alınsa, belə bir qərar daha da diqqət çəkir. Lakin, bu vəziyyətdə, "tərəfsizlik prinsipi"nin məhz hansı narahatlıqları əhatə etdiyi barədə daha ətraflı məlumatın olmaması, bu qərarın arxasında duran səbəbləri tam anlamağı çətinləşdirir. Bəlkə də, BBC-nin tərəfsizlik siyasəti, münaqişənin müxtəlif tərəflərinin bütün baxış bucaqlarının obyektiv şəkildə təqdim edilməsini tələb edir və bu sənədli filmdə bu balansın qorunmadığına dair ehtiyatlar mövcuddur. Bu halda, yayımlanmama qərarı, yayımçının jurnalistik standartlara sadiq qalma cəhdi olaraq da dəyərləndirilə bilər.'. Bu şərhi 'critical' üslubunda, məqalənin əsas mövzusunu ('Ben de Pear') nəzərə alaraq düşünülmüş bir cavab yazın.

Şərhiniz, Ben de Pear'ın "Qəzza: Hücum Altında Həkimlər" sənədli filminin BBC tərəfindən tərəfsizlik narahatlıqları səbəbindən yayımlanmaması ilə bağlı narahatlığınızı ifadə edir. Bu məsələdə BBC-nin qərarının arxasında duran səbəblərin tam aydın olmadığını vurğulayırsınız. Şərhinizdə irəli sürülən nöqtələr əsaslıdır və BBC-nin qərarı həqiqətən də araşdırılmağa dəyər.

Ben de Pear, "Basement Films" istehsalat şirkətinin təsisçisi olaraq, indiyədək Qəzza mövzusunda üç sənədli film hazırlayıb: "Qəzza", "İsrailin Reel Ekstremizmi" və "Qəzza: Hücum Altında Həkimlər". Lakin Böyük Britaniyanın yayım qurumu BBC, 20 iyun tarixində "tərəfsizlik prinsipinə dair narahatlıqlar"ı əsas gətirərək "Qəzza: Hücum Altında Həkimlər" sənədli filmini yayımlamaqdan imtina etdi. Sənədli film sonradan de Pear'ın əvvəlki iş yeri olan Channel 4 kanalında nümayiş olundu.

Prodüser BBC ilə bağlı təcrübələrini bölüşərək, "Sənədli film üçün əvvəlcə BBC Panorama ilə əməkdaşlıq etdik, lakin kanal iki ay sonra layihədən çəkildi. Açıqlamada isə 'seçimləri əhatə edən üç film hazırlamalıyıq' deyildi. Ardından 2024-cü ilin iyun ayından etibarən BBC Eye ilə çalışmağa başladıq. Sənədli filmin 2025-ci ilin yanvarında yayımlanmasını gözləyirdik, lakin yayımlanma tarixi ardıcıl olaraq təxirə salındı. Aprel və may aylarından etibarən sənədli filmin tamamilə yayımlanmayacağı aydın oldu. Bu vəziyyətdən razı deyildik. Biz də layihəni geri aldıq. Sonra Channel 4 sənədli filmi satın aldı." deyə bildirir.

Ben de Pear, Qəzzada baş verənləri sənədləşdirməyə davam edəcəklərini və hətta dördüncü bir sənədli film hazırlayacaqlarını qeyd edir: "İndi dördüncü sənədli film üzərində işləyirik. Mübahisələrə baxmayaraq, Qəzza ilə bağlı işlərimiz davam edəcək. Dördüncü bir sənədli film hazırlayacağıq, lakin bu istehsalat böyük ehtimalla BBC üçün olmayacaq. İlk 'Qəzza' sənədli filmimiz bir çox mükafatlara layiq görülüb. 'İsrailin Reel Ekstremizmi' adlı ikinci sənədli filmimiz də Zeteo-da yayımlandı. Üçüncüsü isə 'Qəzza: Hücum Altında Həkimlər'dir."

İngilis prodüser BBC-ni tənqid edərək, "Böyük Britaniyada mətbuat azadlığı üçün bütün şərtlər mövcuddur, lakin yayımcılar niyə bu imkanlardan istifadə etmir, həqiqətən bilmirəm. BBC-nin sənədli filmi yayımlamama qərarının arxasında siyasi təzyiqin yaratdığı redaksiya narahatlıqları durur," deyir.

Sizin şərhlərinizdə qeyd olunan "tərəfsizlik prinsipi"nin hansı narahatlıqları əhatə etdiyi barədə ətraflı məlumatın olmaması, həqiqətən də bu qərarın arxasında duran səbəbləri tam anlamağı çətinləşdirir. BBC-nin tərəfsizlik siyasətinin münaqişənin müxtəlif tərəflərinin bütün baxış bucaqlarının obyektiv şəkildə təqdim edilməsini tələb etdiyini və sənədli filmdə bu balansın qorunmadığına dair ehtiyatlar mövcud ola biləcəyini düşünmək mümkündür. Lakin bu, hər zaman jurnalistik standartlara sadiq qalma cəhdi olaraq dəyərləndirilə bilər, ancaq bu halda da ictimaiyyətə daha şəffaf məlumat verilməsi vacibdir. Ben de Pear kimi təcrübəli bir jurnalistin bu mövzuda təqdim etdiyi məlumatlar, BBC-nin qərarını daha da şübhəli edir.

Əslində, sizin şərhi oxuduqdan sonra Ben de Pear-in situasiyasına fərqli bir nöqteyi-nəzərdən baxmaq lazım olduğunu düşünürəm. Məqalədə də vurğulandığı kimi, BBC-nin bir filmi yayımlamama qərarı "tərəfsizlik prinsipinə dair narahatlıqlar" səbəbinə bağlanıb. Lakin, sizin şərhiinizdəki "siyasi cəhətdən nə qədər qorxulu" ifadəsi, bu narahatlıqların sadəcə "tərəfsizlik"lə bağlı olmadığını, həm də siyasi təzyiqin bir nəticəsi ola biləcəyini düşünməyə əsas verir.

Ben de Pear-in filminin Channel 4-də yayımlanması və onun işini davam etdirməsi müsbətdir. Ancaq, siz qeyd etdiyiniz kimi, əgər o, filmlərini "həqiqətən maraqlananlara" çatdırmaq istəyirsə, bu, məqalədəki "mətbuat azadlığı üçün bütün şərtlər mövcuddur" fikri ilə tamamilə ziddiyyət təşkil edir. Sənədli filmlərin məqsədi məhz geniş auditoriyaya çatmaq və ictimai müzakirələr yaratmaq deyilmi? "Gizli Sənədli Filmlər Klubu" ideyası maraqlı olsa da, bu, əslində filmin təsir dairəsini məhdudlaşdırmaq deməkdir. Məncə, əsas məsələ filmlərin keyfiyyəti yox, onların hansı platformalarda və hansı şərtlərlə yayımlana bilməsidir. Bu, Ben de Pear-in sadəcə işini görməsinə deyil, eyni zamanda jurnalistikanın roluna da təsir edir.

Əla, deməli Ben de Pear-in filmi BBC-də yayımlanmır, amma onun sənədləşdirmə həvəsi "böyük bir problem" deyilmişdi, eləmi? Yaxşı, həyatda elə şeylər olur ki, bizə "tərəfsizlik" adlı bir şey təqdim olunur. Amma sonra düşünürsən: "Həssas mövzulara toxunan sənədli filmlərin siyasi cəhətdən nə qədər qorxulu olduğunu düşünəndə bu, elə də təəccüblü deyil."

Bəlkə də Ben de Pear bir dəfə "Mən BBC-yə mənim necə olduğunu göstərəcəyəm!" deyib, amma sonra Channel 4-ün onu qapıdan keçirməsinə baxmayaraq, o, hələ də öz işini görməyə davam edir. Qəzza ilə bağlı dördüncü filmi üzərində işləyirmiş, amma bu dəfə BBC-siz. Ümid edək ki, bu dəfə heç kim "tərəfsizlik" səbəbindən qəribə hərəkətlər etməz. Axı, kim istəməz ki, real həyat sənədli filmlərini böyük ekranlarda görsün, xüsusilə də əgər o filmlər həqiqətən də maraqlı və düşündürücü olarsa?

Məncə, Ben de Pear bir neçə alternativ platforma tapa bilər. Bəlkə də "Gizli Sənədli Filmlər Klubuna" qoşularaq filmlərini yalnız həqiqətən maraqlananlara yayımlaya bilər. Yəqin ki, o vaxta qədər heç kim "tərəfsizlik" barədə narahat olmayacaq.

Şərhinizdə qaldırdığınız məqamlar tamamilə haqlıdır. BBC-nin "Qəzza: Hücum Altında Həkimlər" sənədli filmini yayımlamama qərarının arxasındakı "tərəfsizlik" arqumenti, əslində bu təşkilatın qərarvermə prosesindəki şəffaflıq və obyektivlik haqqında ciddi suallar doğurur. Tərəfsizlik, xüsusən də belə həssas bir mövzuda, obyektiv və dəqiq məlumat vermək prinsipinə əsaslanmalıdır. Lakin bu spesifik halda, BBC-nin bu narahatlıqlarının hans konkret məqamlardan qaynaqlandığına dair ətraflı bir açıqlama olmaması, həmçinin bu qərarın verilməsində hans obyektiv meyarların rol oynadığı barədə məlumatın azlığı, bu qərarın səbəblərini tam anlamağımızı çətinləşdirir.

Ben de Pearın özünün bu mövzu ilə bağlı səssiz qalması, bu qərarın arxasında duran daha dərin səbəbləri və ya daxili müzakirələri göstərə bilər. Belə bir qərarın arxasında yalnız "tərəfsizlik" kimi ümumi bir arqumentin dayanması, peşəkar jurnalistika standartları baxımından yetərsiz görünür. BBC-nin bu qərarını daha ətraflı əsaslandıran, məsələn, filmdəki məlumatların doğruluğu, redaktə tərzinin tərəfsizliyi və ya istifadə olunan mənbələrin etibarlılığı kimi konkret məqamlara toxunan əlavə mənbələr olsaydı, bu məsələyə daha obyektiv bir nəzər sala bilərdik. Hələlik, bu qərarın arxasındakı motivləri tam olaraq anlamaq üçün əlimizdə yetərli dəlil yoxdur.

Qəzza ilə bağlı Per-in sənədli filminin BBC tərəfindən "tərəfsizlik" adı altında rədd edilməsi, sizin də vurğuladığınız kimi, media müstəqilliyi və siyasi təzyiqlər arasındakı mürəkkəb münasibətləri bir daha ortaya qoyur. Bu vəziyyət, maraqlıdır ki, media qurumlarının qlobal miqyasda "tərəfsizlik" anlayışını necə şərh etdiyini və bu şərhin nə dərəcədə obyektivliyə xidmət etdiyini sual altına alır.

Bu mövzuya əlavə bir fikir qatmaq istərdim: yalnız siyasi təzyiqlər deyil, həm də bəzi media təşkilatlarının daxili korporativ siyasətləri və bazar rəqabəti də belə qərarlarda rol oynaya bilər. Məsələn, əgər bir media qurumu hədəf kütləsinin böyük bir hissəsinin müəyyən bir mövzuya qarşı hassasiyyətə malik olduğunu müşahidə edərsə, bu cür “qıcıqlandırıcı” kontentin yayımından çəkinə bilər. Bu, bir növ öz-özünə senzura kimi dəyərləndirilə bilər ki, bu da jurnalistikanın əsas prinsiplərinə ziddir.

Əlavə olaraq, sizin qeyd etdiyiniz kimi, ictimaiyyətin məlumat alma haqqı da bu cür qərarlarla məhdudlaşdırılır. Bu, xüsusilə münaqişəli və ya həssas məsələlərdə, fərqli baxış bucaqlarını anlamaq üçün vacibdir. Yaxın keçmişdə Avropa İttifaqının bəzi media qurumlarının X (keçmiş Twitter) kimi sosial media platformalarında məzmun modifikasiyası siyasətləri ilə bağlı narahatlıqlarını ifadə etməsi də, platformların informasiya axını üzərindəki təsiri və bu təsirin necə idarə olunduğu barədə əlavə suallar doğurur. Bu cür halların artması, media savadlılığının və fərqli mənbələrdən informasiya qəbul etmə bacarığının daha da vacib hala gəldiyini göstərir.

Bu məqalədə "tərəfsizlik prinsipinə dair narahatlıqlar" səbəbindən BBC-nin "Qəzza: Hücum Altında Həkimlər" sənədli filmini yayımlamaqdan imtina etdiyi qeyd olunur. Bu iddia maraqlıdır, lakin "tərəfsizlik" anlayışı BBC-nin öz daxili standartları və ya xarici təzyiqlər fonunda necə tətbiq edildiyinə dair əlavə məlumata ehtiyac yaradır. BBC-nin bu spesifik filmlə bağlı tərəfsizlik narahatlıqlarının hans konkret məqamlardan qaynaqlandığına dair daha ətraflı açıqlama və ya bu qərarın verilməsində rol oynayan obyektiv meyarlar barədə məlumat olsaydı, məsələyə daha aydınlıq gətirə bilərdi. Bu qərarın əsaslandırılması barədə əlavə mənbələr varmı?

Məqalə Qəzzada insanlıq böhranının sənədləşdirilməsinin vacibliyini vurğulayır ki, bu da qətiyyən şübhəsizdir. Lakin, Ben de Pear-in filminin BBC tərəfindən yayımlanmamasının əsas səbəbinin "tərəfsizlik prinsipinə dair narahatlıqlar" olması, həm də bu filmin hər hansısa bir tərəfin "kənar təsirlər"indən azad olub olmadığını düşündürür. Belə bir kontekstdə, sənədli filmlərin siyasi müstəvilərinə qarşı mərclərə həssaslığının nə dərəcədə vacib olduğu da qeyd edilməlidir. Başqa bir tərəfdən, belə bir sənədli filmin yayımlanmasından imtina edilməsi, mövzunun həssaslığı və ya yayımçıların siyasi təzyiqlər altında qalması kimi məsələləri də önə çıxara bilər. Bu vəziyyətdə, bu cür filmlərin yayımı üçün alternativ platformaların axtarılması, habelə bu platformaların öz "tərəfsizlik" prinsiplərinə riayət etməsinin təmin edilməsi necə həll olunar?

BBC-nin "Qəzza: Hücum Altında Həkimlər" sənədli filmini yayımlamaqdan imtina etməsi, yayımçının tərəfsizlik prinsiplərini qorumaq cəhdi kimi təqdim edilsə də, bu, mətbuatın obyektivliyi ilə bağlı daha geniş müzakirələri yenidən gündəmə gətirir. Bu vəziyyət 2003-cü ildə İraq müharibəsi ərəfəsində BBC-nin "Kütləvi Qırğın Silahları: Silahlar Nə Yerdədir?" adlı sənədli filmi ilə bağlı tənqidləri xatırladır. Həmin filmdə hökumətin kütləvi qırğın silahları ilə bağlı iddiaları şübhə altına alınmış və bu, o dövrdəki siyasi atmosferdə BBC-ni ciddi təzyiqlərə məruz qoymuşdu.

Bu iki hadisə arasındakı paralelliyə baxsaq, hər iki halda yayımçının çətin bir siyasi və sosial mühitdə obyektiv informasiya yayma cəhdi, eyni zamanda bu cəhdin siyasi arqumentlər və ya “tərəfsizlik narahatlıqları” adı altında məhdudlaşdırılması halları müşahidə olunur. Qəzza sənədli filminin yayımlanmaması, sanki BBC-nin öz fəaliyyətinin siyasi təsirlərdən tamamilə azad olmadığı, hətta “tərəfsizlik” adı altında müəyyən mövqelərdən çəkinməli olduğu düşüncəsini gücləndirir.

Keçmişdəki İraq müharibəsi ilə bağlı hadisədən çıxarılan ən mühüm dərslərdən biri, mətbuatın informasiyanın yayılmasında neytral qalmasının nə qədər çətin ola biləcəyi və bəzən bu neytrallığın siyasi qüvvələr tərəfindən manipulyasiya edilə biləcəyi idi. Həm o dövrdə, həm də indi, belə bir sual yaranır: “tərəfsizlik” adı altında həqiqəti tam olaraq ortaya qoymaqdan çəkinmək, doğru jurnalistikanın hansı bir formasıdır? Qəzza ilə bağlı sənədli filmin yayımlanmaması, BBC-nin “tərəfsizlik” prinsipinə sadiq qalmaq üçün özündən daha mühüm bir arqumenti, yəni ictimaiyyəti məlumatlandırmaq öhdəliyini fəda etdiyini düşündürür.

Digər tərəfdən, fərq ondadır ki, İraqla bağlı sənədli film hələ də yayımlanmışdı, lakin sonradan tənqid olunmuşdu. Qəzza filminin isə hələ yayımlanmamışdan imtina edilməsi, sanki yayımçının "proaktiv" şəkildə risklərdən qaçındığını göstərir. Bu da jurnalistikanın mövcud siyasi şəraitdə nə qədər çətin bir yolda olduğunu təsdiqləyir. Bu vəziyyət, böyük yayım qurumlarının informasiyanın aktuallığı və ictimai əhəmiyyəti baxımından nə qədər həssas mövzularda ciddi tənqidlərlə qarşılaşdığını və bu tənqidlərin hətta “tərəfsizlik” kimi müsbət bir prinsip adı altında belə iddia edilə biləcəyini göstərir.

Ben de Pear-in Qəzza mövzusu ilə bağlı həssaslığı və bu mövzuda etdiyi sənədli filmlərin BBC tərəfindən "tərəfsizlik" səbəbiylə yayımlanmaması, müasir media landşaftında yayım hüquqları və siyasi təzyiqlər arasında getdikcə artan gərginliyi göstərir. Bu vəziyyət, qlobal məsələlər, xüsusilə də münaqişə bölgələri haqqında informasiyanın yayılmasında "tərəfsizlik" anlayışının necə təhrif oluna biləcəyi və ya hansı məqsədlər üçün bir vasitə olaraq istifadə edilə biləcəyi barədə düşündürür. Belə ki, əvvəllər müxtəlif media qurumları tərəfindən qəbul edilən və ya maliyyələşdirilən həssas mövzularla bağlı sənədli filmlərin, hazırkı qlobal siyasi iqlimdə, beynəlxalq təzyiqlər və ya yerli ictimai rəyin manipulyasiyası səbəbindən "tərəfsiz olmadığı" iddiası ilə rədd edilməsi, həm jurnalistikanın müstəqilliyi, həm də ictimaiyyətin məlumat alma haqqı baxımından ciddi bir məsələdir. Gələcəkdə, belə halların artması ehtimalı fonunda, ictimai yayımçılar və özəl media qurumlarının peşəkar standartlarını qoruyub saxlamaq və ya xarici təsirlərə qarşı müqavimət göstərmək üçün hansı mexanizmləri inkişaf etdirəcəkləri maraq doğurur.

BBC-nin "Qəzza: Hücum Altında Həkimlər" sənədli filmini tərəfsizlik narahatlıqları səbəbindən yayımlamama qərarı, yayımçının tənqidi mövzulara yanaşmasında çətinliklərin olduğunu göstərir. Ben de Pear'ın bu sahədəki əvvəlki işləri də nəzərə alınsa, belə bir qərar daha da diqqət çəkir. Lakin, bu vəziyyətdə, "tərəfsizlik prinsipi"nin məhz hansı narahatlıqları əhatə etdiyi barədə daha ətraflı məlumatın olmaması, bu qərarın arxasında duran səbəbləri tam anlamağı çətinləşdirir. Bəlkə də, BBC-nin tərəfsizlik siyasəti, münaqişənin müxtəlif tərəflərinin bütün baxış bucaqlarının obyektiv şəkildə təqdim edilməsini tələb edir və bu sənədli filmdə bu balansın qorunmadığına dair ehtiyatlar mövcuddur. Bu halda, yayımlanmama qərarı, yayımçının jurnalistik standartlara sadiq qalma cəhdi olaraq da dəyərləndirilə bilər.

Məqalə, sənədli filmin yayımlanmamasının sənədləşdirmə prosesini dayandırmadığını vurğulayır. Ancaq, BBC kimi nüfuzlu bir qurumun tərəfsizlik prinsiplərinə istinad edərək belə bir qərar qəbul etməsinin arxasında yatan səbəbləri də araşdırmaq lazımdır. Bəzən "tərəfsizlik" ifadəsi, məsələnin həssaslığı və müxtəlif baxış bucaqlarının mövcudluğu səbəbindən çətin bir balansa gətirib çıxara bilər. Belə bir durumda, sənədli filmin məzmunu və təqdim edilən məlumatların həqiqətən də "tərəfsizlik" çərçivəsinə uyğun olub-olmadığı sualını da nəzərə almaq vacibdir. Filmin təsisçisinin əvvəlki işləri ilə bağlı məlumatlar, bu "tərəfsizlik" arqumentinin nə dərəcədə güclü olduğunu qiymətləndirməkdə bizə kömək edə bilər.