BM Konfransında İsrailə sərt qınaq: Qəzzada humanitar fəlakət

BMT Konfransında Nyu-York Bəyannaməsi Qəbul Edildi

Fələstin məsələsinə sülh yolu ilə həll yolu tapılması və iki dövlətli həllin həyata keçirilməsi mövzusunda Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Yüksək Səviyyəli Beynəlxalq Konfransında, konfrans sədrləri və işçi qruplarının rəhbərləri tərəfindən qəbul edilən Nyu-York Bəyannaməsi ictimaiyyətə açıqlanıb. Türkiyə, Fransa, Səudiyyə Ərəbistanı, Braziliya, Kanada, Misir, İndoneziya, İrlandiya, İtaliya, Yaponiya, İordaniya, Meksika, Norveç, Qətər, Seneqal, İspaniya, Birləşmiş Krallıq, Avropa İttifaqı (Aİ) və Ərəb Liqası bu bəyannaməyə qoşulub. Türkiyə ilə yanaşı 16 ölkə, habelə Aİ və Ərəb Liqasının 30 iyul tarixində elan etdiyi Nyu-York Bəyannaməsində İsrailin Qəzzada mülki əhaliyə və mülki infrastruktura qarşı hücumları, şəhərdəki mühasirə və aclıq pislənərək, bu hücumların dağıdıcı bir humanitar fəlakətə yol açdığı vurğulanıb.

Demoqrafik Dəyişikliklərə Yol Açan Hərəkətlər Rədd Edildi

Bəyannamədə qeyd olunub ki, “Fələstinli mülki əhalinin məcburi köçkün edilməsi də daxil olmaqla, ərazi və ya demoqrafik dəyişikliklərə səbəb olan hər cür hərəkəti, beynəlxalq humanitar hüququn aşkar pozuntusu kimi rədd etdiyimizi təsdiq edirik.” İsrail-Fələstin münaqişəsinin sona çatması və iki dövlətli həllin tətbiqinin həm israillilərin, həm də fələstinlilərin legitim istəklərini beynəlxalq hüquqa uyğun şəkildə qarşılamağın yeganə yolu olduğu bildirilib. Qeyd edilib ki, hər cür şiddətə və dövlətdən kənar aktorların sabitliyi pozan roluna son qoymaq, hər növ terroru və zorakılığı dayandırmaq, hər iki xalqın təhlükəsizliyini və iki dövlətin suverenliyini təmin etmək, eləcə də regiondakı bütün xalqların rifahı naminə sülh, firavanlıq və regional inteqrasiyanı təmin etməyin ən yaxşı yolu məhz budur.

İki Dövlətli Həll Və Qəzzadan Tamamilə Çıxarılma Vurğusu

Bəyannamədə Qəzzadakı müharibəyə dərhal son qoyulması və İsrail qüvvələrinin Qəzzadan tamamilə çıxarılması zərurəti vurğulanıb. “1967-ci il sərhədləri əsasında, Qüds də daxil olmaqla, Fələstin və İsrailin sülh və təhlükəsizlik şəraitində, yan-yana, demokratik və suveren iki dövlət kimi yaşamasını nəzərdə tutan iki dövlətli həllin beynəlxalq hüquq və müvafiq BMT qətnamələri çərçivəsində həyata keçirilməsinə sarsılmaz dəstəyimizi bir daha təsdiq etdik” ifadəsi istifadə edilən bəyannamədə, Fələstin xalqının öz gələcəyini təyin etmə hüququnun dəstəkləndiyi yenidən təsdiqlənib. Həmçinin, “Fələstin dövlətinin Birləşmiş Millətlər Təşkilatına tam üzvlüyü, münaqişəni sona çatdıracaq siyasi həllin ayrılmaz bir elementidir və bu, tam regional inteqrasiyanı mümkün edəcək” ifadələrinə yer verilib.

Türkiyədən Şərh Açıqlaması

Türk rəsmilərinin toplantıda verdiyi qeyd açıqlamasında bu ifadələr istifadə edilib: “Onillərdir davam edən İsrail əməliyyatları nəzərə alındığında, Fələstinli silahlı qrupların silahsızlaşması yalnız müstəqil, suveren və bütövlüyə malik bir Fələstin dövlətinin 1967-ci il sərhədləri əsasında, paytaxtı Şərqi Qüds olmaqla, yaxud uzlaşma prosesi çərçivəsində Fələstinli qruplar arasında əldə olunacaq bir razılaşmaya əsaslanaraq qurulması şərtilə mümkündür.”

Münaqişənin Həllinə Dair Tövsiyələr

Bəyannamənin əlavəsindəki sənəddə, “Fələstin Məsələsinə Sülh Yolu ilə Həll Yolu Tapılması və İki Dövlətli Həllin Həyata Keçirilməsi Konulu BMT Yüksək Səviyyəli Beynəlxalq Konfransı”nın işçi qrupları vasitəsilə dövlətlərdən alınan çoxsaylı təklif və tövsiyələrə də yer verilib. Buna görə, Fələstin Dövlətinin ayrılmaz bir hissəsi olan Qəzza Zolağının İordan çayının qərb sahili ilə birləşməsinə dəstək verilməsi və işğal, mühasirə, torpaq itkisi və ya məcburi köçkün edilməsinə qarşı çıxılması təklif edilib. Əlavədəki sənəddə, Fələstin rəhbərliyi altında Qəzzada qısa müddətə fəaliyyət göstərəcək bir Keçid Dövrü İnzibati Komitəsinin yaradılmasına dəstək verilməsi təklif edilib. Həmçinin, Fələstin rəhbərliyinin dəvəti ilə və BMT himayəsi altında, mövcud BMT imkanlarına əsaslanaraq və BMT Təhlükəsizlik Şurası tərəfindən səlahiyyət veriləcək qüvvələrlə, mülki əhalini qorumaq, atəşkəs razılaşmasını tətbiq etmək, Fələstin rəhbərliyinin asayişi bərpa etmə cəhdlərini dəstəkləmək, buna Fələstin Rəhbərliyi Təhlükəsizlik Qüvvələrinə effektiv dəstək təmin etmək də daxil olmaqla, və hər iki tərəfin öz ərazilərində təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədilə beynəlxalq bir sabitlik missiyasının yerləşdirilməsi tövsiyə edilib. Bu qətnamələr beynəlxalq hüquq prinsiplərinə uyğun olaraq hazırlanmışdır.

24 saat