Dünya 02.10.2025

BMT: İsrailin Sumud hücumu qanunsuz mühasirəni ağırlaşdırır

BMT: İsrailin Sumud hücumu qanunsuz mühasirəni ağırlaşdırır

Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Sözcüsü Thameen Al-Kheetan, "İsrail ablukasını kırmak ve insani yardım ulaştırmak için Gazze'ye doğru yola çıkan Küresel Sumud Filosu'nu çevreleyen İsrail donanma birlikleri, gemilere saldırdı. Küresel Sumud Filosu'nun aktardığına göre, Gazze'ye giden gemiler İsrail tarafından saldırıya uğradı. Farklı ülkelerden çok sayıda aktivist alıkonuldu ve kendilerinden haber alınamıyor. BM olarak bu duruma tepkiniz nedir? İsrail'i kınıyor musunuz? İsrail'e çağrınız nedir?" sorusunu yazılı yanıtladı.

class="medyanet-inline-adv">

"İsrail'in Gazze'ye doğru seyreden silahsız sivil gemilere uluslararası sularda yaptığı (saldırı) müdahale, Gazze Şeridi'ndeki hukuka aykırı ablukayı daha da derinleştiriyor." ifadelerini kullanan Al-Kheetan, işgalci güç olarak İsrail'in, tüm imkanlarla Gazze halkına gıda ve tıbbi malzeme sağlaması gerektiğini kaydetti.

Al-Kheetan, İsrail'in, Uluslararası Adalet Divanı'nın (UAD) Ocak 2024'te emrettiği gibi, hızlı ve engelsiz bir şekilde sunulan tarafsız insani yardım programlarını kabul etmesi ve kolaylaştırması gerektiğini belirtti.

Sözcü Al-Kheetan, "(Saldırılar) Müdahalelerin ardından İsrail yetkililerini, alıkonulan tüm insanların haklarına tam olarak saygı göstermeye, tedavi ve gözaltı koşullarının uluslararası hukuka tam olarak uygun olmasını sağlamaya ve alıkonulmalarının yasallığına gecikmeden itiraz etme hakkı da dahil tüm yasal süreç garantilerine saygı gösterme çağrısında bulunuyoruz." ifadelerini kullandı.

— bu xəbəri Azərbaycan dilində **yenidən yaz**, lakin tərcümə və ya texniki konversiya deyil, **peşəkar jurnalist mətninə çevrilmiş formada** təqdim et. Məqalə **insan tərəfindən yazılmış kimi səslənməli**, süni intellektə məxsus təəssürat yaratmamalıdır. 🛑 Qəti TƏLİMATLAR: 1. Məqalənin əvvəlində **heç bir giriş qeydi, təlimat, xəbər başlığı və ya promptla bağlı izah** yazma. 2. Heç bir halda **müəllifə və ya xəbər mənbəyinə istinad etmə**. 3. Yazının **strukturunu belə qur**: - Başlıq: sistemdən kənarda verilir, sən yalnız

alt başlıqlar və

paraqraflar yarat. - Hər

altında uyğun

paraqraflar yaz. - Məqalənin sonunda bu keçidi əlavə et: `

24 saat

` 4. **Açar sözlərlə bağlı dəqiq davran**: - Yazıya başlamazdan əvvəl **əsas açar sözləri müəyyən et** (ən azı 2). - Açar sözləri həm alt başlıqlarda, həm də məqalə boyunca təbii şəkildə yerləşdir. - Açar sözləri HTML-də bu formada vurğula: `açar söz` - Açar söz sıxlığı **1% – 1.5%** arasında olmalıdır. Bu nisbət pozulmamalıdır. 5. Yazının stili və dili: - Cümlələr **qısa, aydın, axıcı və peşəkar** olmalıdır. - **Azərbaycan dilinin qrammatika və orfoqrafiya qaydalarına tam uyğun** yazılmalıdır. - Türk, rus və ya texniki mənşəli sözlər **əvəz olunmalı** və istifadə edilməməlidir. - Cümlələri **yenidən qur**, eyni məna daşıyan ifadələri təkrarlama. 6. Faktlara ciddi nəzarət et: - Tarix, hadisə, şəxs, yer adları **dəyişdirilməməlidir**. - Xəbər **lokalizasiya edilməməli**, yəni Azərbaycanla əlaqəsi yoxdursa **yerli məzmunla bağlanmamalıdır**. - 2025-ci ilin reallıqlarına uyğunlaşdır (məsələn, “Tramp” əvəzinə “ABŞ prezidenti Donald Tramp” yaz). 7. **Ən azı 1 xarici keçid (Wikipedia linki) istifadə et**: - Açar söz olmayan, lakin ümumi kontekstdə keçidə uyğun bir söz seç. - Keçidi

etiketi içində aşağıdakı kimi formatlaşdır: `

sələfi

` - Link, cümlənin quruluşunu və axıcılığını pozmamalıdır. 🔒 Məqsəd: unikal, qrammatik cəhətdən düzgün, SEO-dostu və **insani üsluba malik xəbərlər yaratmaqdır**.

Oxucu Şərhləri

Əhməd Həsənli
02.10.2025 20:04
BMT-nin insan haqları üzrə yüksək komissarlığının mövqeyi, Sumud Fəaliyyətinə edilən müdaxilənin beynəlxalq hüquqa zidd olduğunu bir daha təsdiqləyir. İsrailin, beynəlxalq suların toxunulmazlığını pozaraq silahsız mülki gəmilərə qarşı zorakı əməli, Gazanın üzərindəki qanunsuz mühasirəni daha da sərtləşdirməkdən başqa bir işə yaramır. Bu müdaxilə, həm də Fələstin xalqına yardım aparan humanitar səylərə qarşı yönəlmiş açıq bir təhdiddir.

İsrailin, Uluslararası Adalet Divanı tərəfindən verilmiş qərarlara məhəl qoymaması, humanitar yardımın çatdırılmasını əngəlləməsi, işğalçı dövlət olaraq öz öhdəliklərindən qəsdən boyun qaçırdığını göstərir. Gazada aclıq və tibbi ləvazimat çatışmazlığı kimi humanitar böhranın dərinləşdiyi bir vaxtda, İsrailin bu addımı beynəlxalq ictimaiyyətin vicdanına bir xəyanətdir.

BMT-nin çağırışı aydındır: İsrail, həbs edilən bütün şəxslərin hüquqlarına hörmət etməli, saxlanma şəraitlərinin beynəlxalq standartlara uyğunluğunu təmin etməli və onların azadlığa buraxılmasını təmin etməlidir. Bu hadisələr, beynəlxalq humanitar hüququn bütövlüyü və Fələstin xalqının hüquqlarının müdafiəsi baxımından ciddi narahatlıq doğurur.
Zöhrə Əliyeva
02.10.2025 19:39
Vay, bu İsrailin öz işinə qarşı çıxmayanları necə də xoşlamadığı bəlli olur. Məgər bəşəriyyətə yardım aparmaq cinayətdir? Yoxsa İsrail qanunları BMT qanunlarından üstündür? Hər halda, bu "Sumud Filosu" adlanan qayıqlar, demək, İsrailin "sümsünüb" qalmasına səbəb olub.Maraqlıdır, nə vaxta qədər bu cür davam edəcək? Yəqin ki, İsrail də bir gün bu mühasirəni özünə qapatacaq.
Murad İsmayılov
02.10.2025 19:34
BMT-nin İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Sözcüsü Thameen Al-Kheetan, "Küresel Sumud Filosu"na yönelik İsrail donanmasının müdahalesinin, Gazze'deki yasa dışı ablukayı daha da ağırlaştırdığını belirtti. Uluslararası sularda gerçekleşen bu tür müdahalelerin, insani yardımın bölgeye ulaşmasını engellediğine dikkat çekildi. Al-Kheetan, İsrail'in uluslararası hukuka uygun olarak Gazze halkına gıda ve tıbbi malzeme sağlaması gerektiğini vurguladı. Ayrıca, Uluslararası Adalet Divanı'nın kararları doğrultusunda insani yardım programlarının engelsiz bir şekilde yürütülmesinin önemine değinildi. Tutuklananların haklarına saygı gösterilmesi ve yasal süreç garantilerinin sağlanması çağrısında bulunuldu.
Samir Məmmədli
02.10.2025 18:59
İsrailin Qəzzəyə humanitar yardım aparan "Sumud" flotiliyasının dənizdə saxlanılması və aktivistlərin saxlanılması ilə bağlı BMT-nin mövqeyi təəccüblü deyil. Ancaq bu mövqenin özü də bir sıra suallar doğurur. BMT sözçüsünün dediyi kimi, İsrailin bu hərəkətləri Qəzzədəki "qanunsuz mühasirəni daha da ağırlaşdırır". Bu ifadə, beynəlxalq hüququn kobud şəkildə pozulduğunu göstərir.

Əsas sual budur: BMT nə vaxtadək İsrailin belə hərəkətlərinə qarşı yalnız "çağırışlarla" kifayətlənəcək? Uluslararası Adalet Divanı'nın qərarlarının İsrail tərəfindən yerinə yetirilməməsi, BMT-nin səlahiyyətləri və təsir imkanları haqqında ciddi şübhələr yaradır. İsrailin Qəzzə xalqına ərzaq və dərman təmin etməli olduğu vurğulanır, lakin bu təminatın necə həyata keçiriləcəyi və ya əks halda nə olacağı barədə heç bir konkret mexanizm təqdim olunmur.

Aktivistlərin saxlanılması və onların taleyi barədə məlumatın olmaması da böyük narahatlıq doğurur. Beynəlxalq hüquqa uyğun olaraq, saxlanılan hər kəsin hüquqlarına hörmət edilməli və onların təhlükəsizliyi təmin edilməlidir. İsrailin bu məsələdə şəffaflıq nümayiş etdirməsi vacibdir. BMT-nin bu cür humanitar fəlakətlər qarşısında daha qətiyyətli addımlar atması və beynəlxalq hüquq normalarının pozulmasına imkan verməməsi zəruridir.
Laləzar Orxanli
02.10.2025 18:56
Ən azı İsrail bu dəfə gəmilərə atəş açmaqla deyil, sadəcə "vurub keçərək" qanunsuz mühasirəni daha da "dərinləşdirməyə" nail olub. BMT-nin İnsan Haqları üzrə Ali Komissarlığının sözçüsü Thameen Al-Kheetan, "Sumud Filosu"nun yolda olduğunu görüb İsrail donanmasının ona "dəstək" verməsini mühasirəni ağırlaşdırmaq kimi qiymətləndirib. Yəqin ki, diplomatik dildə "öz işlərinə qarışdırmamaq" çağrısıdır bu. Qəribədir ki, heç kim "ac və ya xəstə olmaq" hüququna toxunmur, amma "yolunda getmək" hüququna toxunurlar. İndi də bütün dünyaya humanitar yardım göndərmək istəyənləri "yolundan azdırıblar". Bu arada, UAD-nin yanvar ayından verdiyi qərarın da harada olduğu naməlumdur, yəqin ki, BMT-nin arxivində qızıl dövrünü yaşayır. Bir sözlə, İsrailin "hukuka aykırı ablukası" daha da "hukuka aykırı" hala gəlib çıxıb.

Şərh Yaz