BMT: Qərbi Afrika və Sahel dağıdıcı domino effekti riski altında

Qərbi Afrika və Saheldə Terror Təhdidi Artır

BMT-nin Baş katibi Antonio Quterreş BMT Təhlükəsizlik Şurasının “Qərbi Afrika və Saheldə regional terror əleyhinə əməkdaşlığın gücləndirilməsi” adlı onlayn iclasında çıxış edib.

Quterreş bildirib ki, Qərbi Afrika və Saheldə təhlükəsizlik vəziyyəti gündən-günə daha da kritikləşir. O, sentyabr ayından bəri Malidə “Əl-Qaidə” ilə əlaqəli terror təşkilatı JNIM-in həm hərbi qüvvələrə, həm də mülki şəxslərə hücum etdiyini və əsas nəqliyyat dəhlizlərində yanacaq tədarükünü pozduğunu qeyd edib.

Quterreş bu vəziyyətin əhali üçün böyük çətinliklər yaratdığına diqqət çəkib və bunun BMT-nin bölgədəki humanitar yardım əməliyyatlarını azaltmasına səbəb olduğunu bildirib. O, bu durumun davam edəcəyi təqdirdə BMT proqramlarından asılı olan insanlar üçün ölümcül nəticələr verə biləcəyi barədə xəbərdarlıq edib. Bu böhranın ümumilikdə Qərbi Afrika boyunca genişlənmə riski mövcuddur.

Bölgədə Domino Effekti Riski

Quterreş Malidə olduğu kimi, Burkina Faso və Niger kimi digər ölkələrdə də vəziyyətin ciddiliyini qoruduğunu vurğulayıb. “Qurulan qruplaşmalar təsir dairələrini genişləndirir. Bir çox sahilyanı dövlət təhdid altındadır. Bütün bölgədə dağıdıcı bir domino effekti riski ilə üz-üzəyik”, – deyə o, qeyd edib.

Baş katib Sahel ölkələrinin insan inkişafı indeksinin ən aşağı pillələrində yer aldığını bildirərək, terrorçu və silahlı qrupların təzyiqi altında şiddət və qeyri-sabitliyin böyük əzablara yol açdığını vurğulayıb.

Qlobal Terrorizm İndeksinə əsasən, terrorizmdən ən çox təsirlənən on ölkədən beşinin Saheldə yerləşdiyini qeyd edən Quterreş əlavə edib: “Sahel qlobal terror hücumlarının 19 faizini və terrorizmlə bağlı ölüm hallarının yarıdan çoxunu təşkil edir.” Qərbi Afrikanın bu hissəsindəki təhlükəsizlik vəziyyəti beynəlxalq ictimaiyyəti narahat edir.

Humanitar Yardım Çağırışlarına Vəsait Çatışmazlığı

Quterreş, BMT-nin Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığına (UNHCR) görə, Burkina Faso, Mali, Niger və qonşu ölkələrdə təxminən 4 milyon insanın məcburi köçkünə çevrildiyini vurğulayıb. O, humanitar yardımlar üçün bu bölgələrə ayrılan mali vəsaitlərin çatışmazlığına da diqqət çəkib.

Sahel və Çad Gölü Hövzəsində 2025-ci il üçün ümumilikdə 4,9 milyard dollar tələb olunan humanitar yardım çağırışlarının dörddə birindən azının toplandığını qeyd edən Quterreş, BMT-yə üzv dövlətləri bölgədəki humanitar müdaxilə planları üçün güclü mali dəstəyi davam etdirməyə çağırıb.

Quterreş, xüsusilə Malidəki humanitar yardım planının yalnız 16 faizinin qarşılandığını izah edərək deyib: “Dünya, böyük çətinliklər və əzablar yaşayan bu bölgə xalqları ilə tam həmrəy olmalıdır.”

Malidəki Yanacaq Böhranı

“Əl-Qaidə” ilə əlaqəli terrorçu qruplar sentyabr ayından bəri Maliyə qonşu ölkələrdən yanacaq daşıyan tankerlərə hücumlar təşkil edir.

Ekspertlər bu hücumların Mali hökumətinin kənd yerlərində yanacaqdoldurma məntəqələrindən kənarda yanacaq satışına qoyduğu qadağaya cavab olaraq edildiyi fikrini bölüşürlər. Hökumət bu qərarı, adətən bidonlarla satılan yanacağın terrorçu qruplar tərəfindən istifadəsinin qarşısını almaq üçün qəbul etmişdi.

Xüsusilə paytaxtda hiss olunan yanacaq çatışmazlığı səbəbindən şəhərdə həyat iflic olmuş, ölkə daxilində məktəblərdə təhsilə 2 həftəlik fasilə verilmişdi.

sələfi

24 saat