BMT Qəzzada qıtlıq elan etdi: İsrail açlığı silah kimi istifadə edir

BMT: Qəzzada Aclıq Sentyabr Ayının Sonunadək Daha da Genişlənəcək

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) mütəxəssisləri İsrailin hücumlarını davam etdirdiyi Qəzza zolağının Deyr əl-Bəlah və Xan Yunus vilayətlərində aclıq təhlükəsinin sentyabr ayının sonunadək "daha da genişlənəcəyini" proqnozlaşdırıblar. Bu proqnoz, bölgədəki vəziyyətin kritik həddə çatdığını göstərən son IPC hesabatlarına əsaslanır.

Qəzza Zolağında Aclığın Yayılması Gözlənilir

BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatının (FAO) Fövqəladə Hallar və Davamlılıq Ofisinin direktoru Rayn Polson IPC hesabatına istinad edərək bildirib ki, sentyabrın sonuna qədər aclıq Deyr əl-Bəlah və Xan Yunus bölgələrində daha da yayılacaq. Polsonun sözlərinə görə, bu dövrdə Qəzza zolağı əhalisinin təxminən üçdə biri, yəni 641 min nəfər, IPC meyarlarının 5-ci (fəlakət) mərhələsinə uyğun olaraq ağır şəraitlə üzləşəcək. Təcili yardım mərhələsi olan 4-cü mərhələdəki insanların sayı isə 1,14 milyona çatması ehtimal olunur.

Vəziyyət Fəlakətli Həddə Çatıb

Polson qeyd edib ki, eyni dövrdə təxminən 120 min insanın yaşadığı Qəzzanın şimalında vəziyyət daha da pisləşə bilər. O, bu vəziyyətin fələstinlilərin yaşayış mənbələrinin çökdüyünə, sosial təhlükəsizlik şəbəkələrinin ciddi şəkildə pozulduğuna, geniş yayılmış qidalanma çatışmazlığı və müalicə olunmayan xəstəliklər səbəbindən çöküş yaşandığına işarə etdiyini vurğulayıb. BMT Ümumdünya Ərzaq Proqramının (WFP) nümayəndəsi Jan Martin Bauer isə mətbuat konfransında Qəzzadakı aclığın "görünməmiş miqyasda və təcililikdə" olduğunu vurğulayaraq, dərhal tədbir görülməsinə çağırıb. Bauer, aclığın həddindən artıq qida çatışmazlığı, geniş yayılmış kəskin qidalanma çatışmazlığı və aclıq səbəbindən ölümlər demək olduğunu vurğulayıb. O, Yaxın Şərqdə ilk dəfə bir aclığın təsdiqləndiyini qeyd edərək, bunun "tarixi bir an" olduğunu bildirib.

Uşaqlarda Kəskin Qidalanma Çatışmazlığı Altı Qat Artıb

UNICEF-in Fövqəladə Proqramlar üzrə Vitse-prezidenti Samir Əl-Havvari Qəzzada yanvar ayından bəri uşaqlarda kəskin qidalanma çatışmazlığının altı qat artdığını və iyul ayında 13 min uşaqda aşkar edildiyini bildirib. Havvari, "daha çox can itkisinin qarşısını almaq üçün" atəşkəsin və humanitar böhran yardımının əlçatanlığının vacibliyini qeyd edib.

Fələstin Hökuməti İsrailin İddialarını Təkzib Etdi

Fələstin hökuməti, İsrailin 22 aydır Qəzza zolağında davam etdirdiyi müharibənin səbəb olduğu ağır insani böhrana baxmayaraq, "aclıq yoxdur" iddialarını rədd edib. Hökumətin Media Ofisindən verilən yazılı açıqlamada, BMT Baş katibi Antonio Quterreş, BMT-nin İnsan Haqları üzrə Ali Komissarı Volker Türkü ilə bərabər, ABŞ rəsmilərinin açıqlamaları ilə eyni dövrə təsadüf edən bu hesabatın, Qəzzanın insan tərəfindən yaradılmış bir fəlakət və sistematik aclıqla üzləşdiyini ortaya qoyduğu bildirilib. Açıqlamada, İsrailin Qəzza zolağına tətbiq etdiyi aclığın "sistematik" olduğu və beynəlxalq insani hüquqa görə bir müharibə cinayəti təşkil edə biləcəyi vurğulanıb. İsrailin sərhəd keçidlərini bağlaması və insani yardım girişini əngəlləməsi səbəbindən 1,2 milyonu uşaq olmaqla 2,4 milyon fələstinlinin aclığın ən ağır mərhələsi olan "beşinci mərhələyə" faktiki olaraq girdiyi qeyd edilib.

Yardım Konvoylarının Qarət Edilməsi

Açıqlamada, Qəzzaya çatan yardım yük maşınlarının böyük qisminin "İsrail ordusunun himayəsi altında hərəkət edən yerli dəstələr" tərəfindən qarət edildiyi, bu yardımların ehtiyacı olanlara çatmadığı və qara bazarda yüksək qiymətlərlə satıldığı bildirilib. Fələstin hökuməti İsrailin əvvəlcə aclığı rədd etdiyini, sonra isə ordunun Torpaqlardakı Hökumət Fəaliyyətlərini Koordinasiya Bürosu (COGAT) vasitəsilə qəbul etdiyini və yardım yük maşınları ilə hava yolu ilə göndərilən yardımların faktiki olaraq "böhranın etirafı" anlamına gəldiyini vurğulayıb.

Humanitar Yardım Çatışmazlığı və Beynəlxalq Çağırış

BMT-nin İnsani Məsələlərin Koordinasiya Mərkəzi (OCHA), may ayından bəri gündə orta hesabla 90, ümumilikdə 10 min yük maşını yardımın Qəzzaya daxil olduğunu bildirsə də, bu rəqəmin ehtiyac duyulan gündəlik ən az 600 yük maşınının yalnız 15 faizini təşkil etdiyi vurğulanıb. Beynəlxalq ictimaiyyətə "İsrailin Qəzza blokadasını qaldırması, BMT standartlarına görə gündə ən azı 550-600 yardım yük maşınının maneəsiz şəkildə girişinə icazə verilməsi, yardım konvoylarının və əməkdaşlarının qorunması, qarət və müdaxilələrin qarşısının alınması" çağırışı edilib.

Qəzza Şəhərində Rəsmi Aclıq Elanı

BMT-nin dəstəklədiyi müşahidə təşkilatı IPC tərəfindən dərc edilən son hesabatda, 15 avqust 2025-ci il tarixinə qədər Qəzza şəhərindəki aclığın (fəlakət səviyyəsi olaraq bilinən IPC-nin 5-ci səviyyəsi) əsaslı sübutlarla təsdiqləndiyi və ilk dəfə rəsmi olaraq “aclıq” elan edildiyi bildirilib. IPC-nin hesabatında "22 ay davam edən qəddar münaqişələrdən sonra Qəzza zolağında yarım milyondan çox insan aclıq, yoxsulluq və ölümlə xarakterizə olunan fəlakət şəraitləri ilə üzləşib" tespiti yer almışdı.

Qəzza Ölümün Pəncəsində

İsrailin hücumları və insani yardım girişini məhdudlaşdıran sərt blokadası altındakı Qəzza zolağı, aclığın yayıldığı, su, dərman, tibbi ləvazimatlar və gigiyena materiallarının tapılmadığı ciddi bir humanitar böhran yaşayır. Qəzza zolağında, xüsusilə uşaqlar arasında aclıq səbəbindən ölümlər artmaqdadır. Yerli və beynəlxalq dairələr İsrailin "aclığı və susuzluğu silah olaraq" istifadə etdiyini qeyd edirlər. Mülki infrastrukturun 88 faizini dağıdan İsrail ordusu, köçürmə əmrləri ilə yerindən etdiyi fələstinliləri tez-tez sığınacaq tapdıqları bölgələrdə hədəf alır. Təxminən 2,3 milyon əhalisi olan Qəzzada İsrail hücumları və köçürmə əmrləri ilə yerindən edilənlərin sayı 2 milyona çatıb, bir çox insan dəfələrlə yerindən qovulub. Əsas təminatlardan məhrum edilmiş fələstinlilər derme-çatma çadırlarda və ya həddindən artıq izdihamlı məktəblərdə gigiyena materiallarının çatışmadığı, tualetlərin belə yetərsiz olduğu şəraitdə, yoluxucu xəstəliklərin yayıldığı bir mühitdə sağ qalmağa çalışırlar. İsrail ordusu isə gündəlik hücumlarla köçkünlərin çadırlarını və sığındığı mülki məntəqələri bombalayır.

24 saat