BMT TŞ ABŞ-ın Qəzzaya beynəlxalq qüvvə qətnaməsini təsdiqlədi

BMT Təhlükəsizlik Şurası Qəzzaya müvəqqəti idarəetmə və Fələstin dövlətçiliyinə "etibarlı yol" qətnaməsini təsdiqləyib

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurası Qəzzada müvəqqəti idarəetmə və beynəlxalq sabitləşdirmə qüvvəsi yaradılmasını nəzərdə tutan qətnaməni təsdiqləyib. Bu qətnamə Fələstin dövlətçiliyi üçün "etibarlı bir yol" təklif edir. ABŞ prezidenti Donald Trampın 20 bəndlik sülh planının tərkib hissəsi olan qətnamə, bazar ertəsi günü 13 lehinə səslə qəbul edilib. Rusiya və Çin səsvermədə bitərəf qalıblar. Bu addım İsrail və Həmas arasındakı kövrək atəşkəs üçün mühüm növbəti mərhələlərə yol açır.

Fələstin dövlətçiliyinə doğru irəliləyiş

Beynəlxalq qüvvəyə qoşulmaqda maraqlı olan ərəb və digər müsəlman ölkələri daha əvvəl BMT mandatının əsas şərt olduğunu bildirmişdilər. ABŞ, onların xahişi ilə, Fələstin dövlətçiliyi haqqında layihəyə daha dəqiq ifadələr daxil edib. Layihənin yeni mətnində deyilir ki, işğal altındakı İordan çayının qərb sahilində məhdud özünüidarəetməyə malik Fələstin Muxtariyyəti islahatlar həyata keçirdikdən və Qəzzanın inkişafında irəliləyişlər əldə edildikdən sonra, "Fələstin öz müqəddəratını təyin etmək və dövlət olmaq üçün etibarlı bir yol üçün şərtlər nəhayət ki, formalaşa bilər." Bu ifadə İsrailin baş naziri Binyamin Netanyahunun etirazına səbəb olub. O, bazar günü İsrailin Fələstin dövlətinə qarşı olduğunu və Qəzzanı "asan və ya çətin yolla" tərksilah edəcəyini bəyan edib.

Qətnamənin müsbət və mənfi reaksiyaları

Səsvermədən sonra ABŞ-ın BMT-dəki səfiri Mayk Vals bildirib ki, "bugünkü qətnamə Qəzzanın çiçəklənməsinə və İsrailin təhlükəsiz şəraitdə yaşamasına imkan verəcək başqa bir mühüm addımdır." Əlcəzairin BMT-dəki səfiri Amar Bencama isə ABŞ prezidenti Trampa "Qəzzada atəşkəsin bərqərar olmasında və davam etdirilməsində şəxsi iştirakına görə" minnətdarlığını ifadə edib. O, əlavə edib: "Lakin biz vurğulayırıq ki, Yaxın Şərqdə ədalət olmadan əsl sülh əldə edilə bilməz. Onillərdir ki, müstəqil Fələstin dövlətçiliyinin qurulmasını gözləyən fələstinlilər üçün ədalət təmin edilməlidir."

Həmas qətnaməni rədd edir

ABŞ qətnaməsi, sabitləşdirmə qoşunlarının təlim keçmiş və yoxlanılmış Fələstin polis qüvvəsi ilə birlikdə sərhəd ərazilərinin təhlükəsizliyini təmin edəcəyini və humanitar yardımın bölgəyə çatdırılmasını koordinasiya edəcəyini vurğulayır. Bu qüvvənin qonşu Misir və İsraillə sıx məsləhətləşmələr və əməkdaşlıq etməsi tələb olunur. Həmçinin, qətnamə "Qəzza zolağının demilitarizasiya prosesini" və "qeyri-dövlət silahlı qrupların silahlarının daimi ləğvini" nəzərdə tutur, öz mandatını həyata keçirmək üçün "bütün zəruri tədbirlərdən istifadə etməyə" icazə verir. Silahsızlanmağı qəbul etməyən Həmas, qətnaməni rədd edib. Həmas bildirib ki, qətnamə fələstinlilərin hüquqlarını və tələblərini qarşılamır və bu, fələstinlilərin və müqavimət qruplarının qarşı çıxdığı beynəlxalq idarəetməni bu anklava tətbiq etməyə çalışır. Qruplaşma qeyd edib: "Beynəlxalq qüvvəyə zolağın daxilində vəzifələr və rollar, o cümlədən müqavimətin silahsızlandırılması həvalə edilməsi, onu neytrallığından məhrum edir və işğalçı qüvvənin lehinə münaqişədə bir tərəfə çevirir."

İsrailin geri çəkilməsi və Rusiyanın alternativ təklifi

Qətnaməyə əsasən, beynəlxalq qüvvə nəzarəti təmin edib sabitlik gətirdikcə, İsrail qüvvələri "demilitarizasiya ilə bağlı standartlar, mərhələlər və zaman çərçivələrinə uyğun olaraq" zolaqdan çıxacaq. Bu şərtlər sabitləşdirmə qüvvəsi, İsrail qüvvələri, ABŞ və atəşkəsin zəmanətçiləri tərəfindən razılaşdırılacaq. ABŞ prezidenti Tramp özünün "Truth Social" platformasında bildirib ki, Qəzzaya nəzarət edən Sülh Şurasına "dünyanın ən güclü və hörmətli liderləri" daxil olacaq. O, Qatar, Misir, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, Səudiyyə Ərəbistanı Krallığı, İndoneziya, Türkiyə və İordaniya kimi ölkələrə bu səylərə verdikləri güclü dəstəyə görə təşəkkür edib. Rusiya isə öz növbəsində, işğal altındakı İordan çayının qərb sahilinin və Qəzzanın Fələstin Muxtariyyəti altında vahid və bütöv bir dövlət olaraq birləşdirilməsini vurğulayan, həmçinin bu ərazidə təhlükəsizliyin təmin edilməsində və atəşkəs planının icrasında Təhlükəsizlik Şurasının rolunun əhəmiyyətini qeyd edən rəqib qətnamə layihəsi yaymışdı. Nyu-Yorkdan Əl-Cəzirə müxbiri Qabriel Elizondo qeyd edib: "ABŞ-ın bu qətnamə layihəsi ilə bağlı müəyyən tənqidlər var. Bir çoxları deyir ki, bu, sadəcə dinamikləri dəyişir, lakin bölgəni mahiyyət etibarilə, sadəcə fərqli bir qurum tərəfindən olsa da, işğal altında saxlayır." Vaşinqton və digər hökumətlər Moskvanın BMT-nin ən güclü orqanında ABŞ qətnaməsinin qəbul edilməsinə veto qoymayacağına ümid edirdilər.

24 saat