Elmi Yenilik: Böyük Britaniyada Üç DNT-li Körpələr Dünyaya Gəldi
Böyük Britaniyada genetik xəstəliklərin nəsildən-nəslə keçməsinin qarşısını almaq məqsədilə üç fərqli insandan DNT istifadə edilməklə dünyaya gələn körpələrin olduğu açıqlanıb. Bu elmi nailiyyət, tibb dünyasında yeni bir səhifə açaraq, ciddi genetik patologiyalarla mübarizədə ümidləri artırıb. İlk dəfə bu cür müalicə üsulu ilə doğulmuş körpələrin mövcudluğu, illərdir davam edən tədqiqat və müzakirələrin zirvəsi hesab olunur.
"Üç Valideynli" Texnologiyanın Mahiyyəti
Bu unikal prosedur, üç valideynli körpə adlandırılan yeni nəsil körpələrin doğulmasına imkan verən mitoxondrial əvəzetmə terapiyasına əsaslanır. Proses zamanı körpənin DNT-sinin böyük hissəsi ana və atadan alınır. Lakin anada mövcud olan və genetik xəstəliklərə səbəb ola biləcək zədəli mitoxondrial DNT-nin qarşısını almaq üçün üçüncü bir qadından sağlam mitoxondrial DNT istifadə olunur. Beləliklə, körpənin genetik kodu üç fərqli mənbədən formalaşır: ana və atadan əsas DNT, donor qadından isə sağlam mitoxondri DNT-si.
Genetik Xəstəliklərlə Mübarizədə Yeni Üfüqlər
Bu inqilabi metod, xüsusilə mitoxondrial xəstəliklər kimi ağır və irsi genetik xəstəliklərdən əziyyət çəkən ailələr üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir. Mitoxondrial xəstəliklər əzələ zəifliyi, ürək problemləri, beyin funksiyasının pozulması kimi ciddi fəsadlara yol aça bilər və hazırda onların tam müalicəsi yoxdur. Bu texnologiya sayəsində, həmin xəstəliklərin növbəti nəsillərə ötürülməsinin qarşısı alınır, gələcək nəsillərə sağlam bir başlanğıc verilir.
Elmi və Etik Müzakirələr
Baxmayaraq ki, bu texnologiya ağır genetik xəstəliklərlə mübarizədə böyük irəliləyişdir, o, elmi və etik dairələrdə geniş müzakirələrə səbəb olub. Bəzi mütəxəssislər, insan embrionuna bu cür müdaxilələrin gələcəkdə "dizaynlı körpələr" konsepsiyasına yol aça biləcəyindən narahatlıqlarını dilə gətirirlər. Lakin Böyük Britaniya hökuməti və tənzimləyici orqanlar, bu metodun yalnız ciddi tibbi səbəblərlə məhdudlaşdırılması üçün sərt qaydalar müəyyən ediblər. Bu, texnologiyanın yalnız valideynlərdən övladlarına keçə biləcək həyati təhlükəli irsi patologiyaların qarşısını almaq üçün istifadə olunmasını təmin edir. Gələcəkdə bu üç valideynli körpə texnologiyasının daha geniş tətbiqi, əlavə elmi tədqiqatlar və etik çərçivələr tələb edəcək.