Elektron müharibə nədir?
Elektron müharibə (EM) elektromaqnit dalğalarından istifadə edərək düşmənin rabitə və radar sistemlərini pozmağı, eyni zamanda nəzarət altına almağı hədəfləyir.
Starlink niyə əsas hədəfdir?
Starlink, SpaceX şirkətinin aşağı orbitə (LEO) yerləşdirdiyi meqa-peyk donanması vasitəsilə dünyanın ən ucqar nöqtələrinə belə yüksəksürətli internet təmin edir. Onun Ukrayna müharibəsində hərbi rabitəyə verdiyi dəstək, Rusya kimi bir supergücə qarşı Ukraynanın uzun illər mübarizə apara bilməsinin ən vacib amillərindən biri hesab olunur. Bu səbəbdən fəzadan rabitə müharibələr və təbii fəlakətlər zamanı kritik əhəmiyyət kəsb edir. Çin kimi supergüclər bu şəbəkəni sadəcə kommersiya təşəbbüsü kimi qəbul etmir; potensial ABŞ-Çin müharibəsində onun hərbi rol oynaya biləcəyini iddia edərək bunu təhdidə çeviriblər. South China Morning Post-un xəbərinə görə, Çinli alimlər məhz bu səbəbdən Starlink-i fiziki olaraq məhv etmək əvəzinə, onun siqnallarını qarışdıraraq müvəqqəti olaraq sıradan çıxarmağı hədəfləyən genişmiqyaslı bir simulyasiya hazırlayıblar.
Minlərlə peyki eyni anda təsirsiz hala gətirəcək!
Dünyanın ən böyük texnoloji sıçrayışını edən Çinin elektron müharibə simulyasiyasında yerüstü stansiyalar, pilotsuz uçuş aparatları (dronlar) və hətta təyyarələr istifadə ediləcək, bu şəbəkənin məlum dayanıqlığını sınaqdan keçirəcək. Məqsəd, onun ehtiyat və tezlik çevikliyi qabiliyyətini aşmaqdır. Digər tərəfdən, qlobal bazarda yer almaq istəyən Çinin bu addımı Guowang layihəsi (13 min peyk planı) ilə Starlink-ə birbaşa rəqib olmağı da hədəfləyir.
Çin Starlink-i niyə vurmaq istəyir?
Çin nöqteyi-nəzərindən bu peyk sistemi hərbi və mülki sahədə texnoloji üstünlük baxımından çoxşaxəli bir təhdid kimi qəbul edilir.
Bu sistem niyə təhdidə çevrildi?
Amerikaya və müttəfiqlərinə Tayvan boğazı kimi kritik bölgələrdə kəsilməz rabitə və kəşfiyyat dəstəyi təmin etməsi, Çinin regional hərbi fəaliyyətlərini ciddi şəkildə sarsıda bilər.
Bu sistem, fərdi istifadəçilər üçün belə Çinin sərt "Böyük Təhlükəsizlik Divarı"nı aşaraq internet senzurasını keçmə potensialı daşıyır.
Pekinin bu strategiyası yalnız öz peyklərinin sayını artırmaq deyil; eyni zamanda lazerlər və sualtı qayıqlarla sabotaj ssenariləri hazırlamaq kimi, həm də mümkün bir müharibə vəziyyətində düşmənini əngəlləyərək qlobal bazarda yer tutmağı hədəfləyir.
Süni intellekt koordinasiyasında hücumlar necə edilir?
Simulyasiya süni intellekt dəstəkli alqoritmlərlə koordinasiya olunmuş eyni vaxtlı hücumları modelləşdirərək işləyir. Elektron müharibədə ən əsas metodlar bunlardır:
Qarışdırma (Jamming): Yüksək güclü cemmerlər peyklər arasındakı siqnalları pozaraq əlaqəni kəsir.
Yanıltma (Spoofing): Peykləri aldadaraq yanlış istiqamətləndirmələrini təmin edir.
South China Morning Post-un təfərrüatlarına görə, bu hücumun uğurlu olması üçün minlərlə dronun eyni vaxtlı istifadəsi və inanılmaz logistik koordinasiya tələb olunur.
Çinlilər, elektron müharibə simulyasiyası ilə apardıqları testlərdə hədəflərini daimi və fiziki zədə əvəzinə müvəqqəti nasazlığa yönəlmiş metodlara üstünlük verirlər.
Qlobal balansı alt-üst edə bilər
Çinli tədqiqatçıların hazırladığı elektron müharibə ssenarisi simulyasiyasının real həyata yansıması mümkün bir ssenaridə qlobal balansı alt-üst edə bilər.
Maskın Starlink-inin sıradan çıxması halında, orbitdəki minlərlə peykinin işləməməsi ABŞ-ın fəza üstünlüyünü sarsıdaraq dron nəzarətindən kəşfiyyata qədər, Ukrayna-Rusiya müharibəsi daxil olmaqla bütün sahələrdə xaos yarada bilər.
Bu sistemin ən vacib vəzifələrindən biri olan fəlakət bölgələri üçün internet kəsilmədən insanlarla əlaqəni təmin etməsi funksiyasının dayandırılması ticarəti, təhsili və bir çox sahəni iflic edə bilər.
Beynəlxalq Associated Press isə belə bir vəziyyətin "mülki-hərbi ayrımını bulanıqlaşdırdığını" və beynəlxalq kosmos qanunlarının təcili yenilənməsi vacibliyini vurğulayır. Çinin bu addımı, fəzanın hərbi metodlarla formalaşması olan militallaşmasını dönməz şəkildə sürətləndirir.
Maskın Starlink sistemini sıradan çıxara bilərlərmi?
Bu peyk sisteminin 5 mindən çox peykə, tezlik çevikliyinə və sayı bilinməyən ehtiyat peyklərinə sahib olduğunu nəzərə alsaq, belə bir vəziyyətdə nələr ola biləcəyinə qısaca nəzər salaq.
Simulyasiyalar belə, Elon Maskın Starlink sisteminə qarşı uğurlu bir hücumun belə nəhəng xərc və koordinasiya tələb edən minlərlə cemmerə ehtiyac olduğunu göstərir. Digər tərəfdən, belə bir hücum fəzada olacağı üçün qlobal əhatə dairəsinə qarşı aqressiv bir hücum kimi qəbul edilə bilər və BMT sanksiyaları kimi diplomatik böhranlara səbəb ola bilər.
Çinin strategiyası təsirli olsa da, praktikada qarşıya çıxan çətinlikləri aşmaq asan olmayacaqdır.
Oxucu Şərhləri
Hələlik heç bir şərh yazılmayıb. İlk şərhi siz yazın!
Şərh Yaz