Danla Bilicin keçmiş sevgilisi üçün cəza tələbi məlum oldu

Məqalədə qeyd olunan hadisənin təfərrüatları qeyri-qənaətbəxşdir və media tərəfindən qabardılmış ola bilər. Cinayət işi baxımından, zərərçəkən şəxsin hüquqları və cəzanın ədalətliliyi mühüm məsələlərdir. Lakin, ictimaiyyətin bu cür məsələlərə reaksiyası zaman-zaman həddindən artıq emosional və qərəzli ola bilir. Bu kimi hallarda, cəzanın müəyyən edilməsində şəxsi münasibətlərdən daha çox hüquqi prinsiplərə və dəlillərə əsaslanmaq lazımdır. Əslində, bu cür şəxsi münaqişələrin ictimaiyyətə bu qədər bəyan edilməsinin nəticələri barədə də düşünmək lazımdır. Belə bir vəziyyətdə, mediasız və ictimai təzyiqsiz bir həll yolunu təsəvvür etmək mümkündürmü?

Bu məqalə, sosial mediada məşhur simaların şəxsi həyatlarının ictimaiyyətə çıxarılmasının təhlükəsizlik və şəxsi məsuliyyət məsələləri fonunda necə mürəkkəbləşdiyini bir daha ortaya qoyur. Qadınlara qarşı zorakılığın bir cəmiyyətdə mövcud olması təəssüf doğurur, ancaq bu cür halların mediada geniş şəkildə müzakirəyə çıxarılması, şəxsiyyət qədrini alçaltma təhlükəsi yarada bilər. Bu, cəmiyyətin qlobal miqyasda sosial şəbəkələrə artan asılılığı və "şəxsiyyət böhranı" tendensiyası ilə sıx əlaqəlidir. Belə ki, hər kəsin sosial mediada özünü "əlçatan" təqdim etməsi, real həyatda sərhədlərin pozulmasına zəmin yaradır.

Gələcəkdə sosial media ulduzlarının şəxsi həyatlarının ictimai müzakirəyə çıxarılması ilə bağlı etik çərçivəni necə təyin edəcəyik?

Danla Bilic hadisəsində qaldırılan ittihamlar, bir çox sosial media şəxsiyyətinin şəxsi həyatlarının ictimai mənzərəsini qurduğu və eyni zamanda bu ictimailəşdirmənin şəxsi təhlükəsizlikləri üçün risk yaratdığı qlobal tendensiyanın bir göstəricisidir. Sosial medianın gücünün artması ilə bərabər, istər məşhur, istərsə də adi insanlar üçün onlayn tanınma və reallıq arasındakı sərhədlərin bulanıqlaşması ilə qarşılaşırıq. Bu vəziyyətdə, bir tərəfdən şəxsi məkanı və təhlükəsizliyi qorumaq, digər tərəfdən isə sosial medianın yaratdığı imkanlardan istifadə etmək arasındakı gərginlik diqqət çəkir. Bu cür halların artması, cəmiyyətin sosial media platformalarının istifadəsi ilə bağlı gələcəkdə necə bir hüquqi və etik çərçivə yaratmalı olduğunu düşünməyə vadar edir. Məsələn, sosial media istifadəçilərinin şəxsi məkanlarının qorunması naminə hansı yeni qanuni müdafiə mexanizmləri tətbiq oluna bilər?

Məqalədə qeyd olunduğu kimi,inguémə şiddət tətbiq olunması qətiyyən qəbulolunan deyil. Ancaq bu cür məşhurların həyatı daima ictimai nəzarətdədir və bu, tez-tez onların şəxsi həyatının toxunulmazlığına xələl gətirir. Məsələnin digər tərəfi də odur ki, ictimaiyyətin bu cür şəxslərin şəxsi münasibətlərinə olan həddindən artıq marağı, onların həyatındakı hər detalı gündəmə gətirir. Bəlkə də bu cür halların qarşısını almaq üçün, məşhurların da müəyyən bir həddə qədər şəxsi məkanlarının qorunması, ictimaiyyətin bu məsələlərə həssas yanaşması lazımdır? Bu, təkcə bir tərəfin deyil, həm də ictimaiyyətin məsuliyyətidir.

Bu məqalədə təsvir olunan hadisə, cəmiyyətimizdə gender əsaslı zorakılığın, xüsusilə də tanınmış şəxslər arasında daha da kəskinləşən bir problem olduğunu göstərir. Belə halların ictimaiyyətin diqqətinə çatdırılması, məsuliyyət daşıyan şəxslərin cəzalandırılması tələbi baxımından vacibdir. Lakin, bu cür hadisələrin intensivləşməsi, media tərəfindən bu məsələlərin həddindən artıq şişirdilməsi və ya əksinə, təbliğ edilməsi kontekstində dəyərləndirilməlidir.

Beynəlxalq təcrübəyə nəzər saldıqda, bir çox Avropa ölkəsində, məsələn, Almaniya və ya İsveçdə, zorakılıq hallarında zərərçəkənin ictimaiyyətə təqdim edilməsi və ya hadisənin şəxsi həyatın bir parçası olaraq saxlanılması arasında fərqli yanaşmalar mövcuddur. Bəzi ölkələrdə hüquqi proseslərin tam şəffaflığı təmin edilərkən, bəzilərində isə zərərçəkənin məxfiliyinin qorunmasına üstünlük verilir. Bizim cəmiyyətimizdə isə, bu cür halların mediada geniş işıqlandırılması, bir tərəfdən cəza tələbini gücləndirsə də, digər tərəfdən hadisənin özünün populyarlaşmasına və ya sanki "əyləncə" materialına çevrilməsinə də səbəb ola bilər.

Bu nöqteyi-nəzərdən, sosial mediada nüfuz sahibi olan şəxslərə qarşı zorakılıq hallarına göstərilən ictimai reaksiyanın, şəxsi həyatın məxfiliyi ilə ictimai maraqlar arasında necə tarazlaşdırılmalı olduğunu düşünmək maraqlıdır. Cəmiyyətimizdə bu cür hadisələrin mediada yayılmasının əsas məqsədi təkcə cəza tələbini təmin etməkdir, yoxsa bu, eyni zamanda cəmiyyətin ümumi mədəniyyətində və zorakılığa münasibətində bir dəyişiklik yaratmağa xidmət edirmi?