Qlobal avtomobil sənayesinin liderlərindən olan “Eaton India” şirkətinin idarəedici direktoru Şailendra Şukla hesab edir ki, Hindistanın qlobal avtomobil arenasında önə çıxması təkcə robotlaşdırmadan asılı deyil. O, işçi qüvvəsinin bacarıqlarının artırılmasının ölkənin qarşısında duran ən böyük çağırış olduğunu vurğulayır. Şukla bildirir ki, ən müasir sistemlərə və tam avtomatlaşdırılmış istehsal sahələrinə sahib olsan belə, onları idarə edəcək ixtisaslı kadrlar olmadıqda problemlər qaçılmazdır. Buna görə də, “Eaton India” şirkəti öz böyümə strategiyasının mərkəzinə insanları və onların liderlik keyfiyyətlərini qoyur.
## Sürətli dəyişikliklərə uyğunlaşmaAvtomobil sənayesi elektrik mühərriklərinə, alternativ yanacaqlara və qısa məhsul dövrlərinə doğru sürətlə irəliləyir. Şukla hesab edir ki, bu mühitdə Hindistanın əsas üstünlüyü texnologiyaların sürətlə inkişafına uyğunlaşa bilən işçi qüvvəsi olacaqdır. Şirkətlər avtomatlaşdırmaya böyük sərmayələr yatırsalar da, çoxları bu sərmayələri insan resurslarının inkişafı ilə balanslaşdırmır. Bacarıqların artırılmasına lazımi diqqət yetirməyən şirkətlər, təkcə ölkə daxilində deyil, həm də öz transmilli ekosistemlərində geri qala bilərlər.
Şuklanın narahatlığı təkcə işçi qüvvəsinin bacarıqları ilə məhdudlaşmır. Xammal qiymətlərinin artması, əmək haqqı xərclərinin yüksəlməsi və daha sürətli logistikaya olan tələbat marjinal gəlirlərə və rəqabət qabiliyyətinə ciddi təzyiq göstərir. Keyfiyyət, xərc və çatdırılma kimi əsas amillər dəyişməz olaraq qalır, lakin indiki şəraitdə gecikmələrə və ya səmərəsizliyə dözümlülük həddi minimuma enib. Hindistan istehsalının keyfiyyəti artıq qlobal bazarlarda qəbul edilsə də, bu reputasiyanı qorumaq üçün çatdırılma sürətini və xərclərə nəzarəti daim təkmilləşdirmək lazımdır.
## Gələcəyə hazırlıq“Eaton”un Hindistandakı fəaliyyəti hələ də gəlirlərinin əksər hissəsini daxili yanma mühərrikləri üçün transmissiyalardan əldə edir. İstehsalın 95%-dən çoxu kommersiya nəqliyyat vasitələri bazarına xidmət edir. Lakin alternativ yanacaqlar və elektrik ötürmə sistemləri artıq məhsul çeşidinin bir hissəsidir. Şukla hesab edir ki, hibrid və elektrik avtomobilləri genişlənsə belə, daxili yanma mühərrikləri kommersiya nəqliyyat vasitələrində illərlə aktuallığını qoruyacaq, bu da ikili hazırlığı zəruri edir. “Eaton” üçün bu, bugünkü pul axınlarını qoruyub saxlamaqla yanaşı, sabahın texnologiyaları üçün davamlı olaraq imkanlar yaratmaq deməkdir.
Sələfi hidrogen, biodizel və LNG kimi sahələrdə “Eaton” daxili təcrübə toplayıb. Şuklaya görə, əsas məsələ cari və gələcək nəsil platformalarını dəstəkləyən sərmayələr etməkdir, lakin çatdırılma qrafiklərini və ya xərc rəqabətini güzəştə getməməkdir.
## DavamlılıqDavamlılıq baxımından, “Eaton” Hindistan tədarükçülərindən “yaşıl polad”ı erkən qəbul edənlərdən olub və hazırda polad istifadəsinin təxminən 20 faizini təşkil edir. Şirkət 2030-cu ilə qədər karbon neytrallığına nail olmağı, 1-ci və 2-ci əhatə dairəsi üzrə emissiyaları 50 faiz, 3-cü əhatə dairəsi üzrə isə 15 faiz azaltmağı hədəfləyir. Hindistan müəssisələrində istilik emalında propan təbii qazla əvəz olunub, sıfır tullantı sertifikatına nail olunub və sıfır su axıdılması sistemləri tətbiq edilib.
## Rəqəmsallaşma“Eaton” üçün rəqəmsallaşma həm əməliyyat səmərəliliyini artırmaqda, həm də ətraf mühit məqsədlərinə nail olmaqda ikili rol oynayır. Onun Hindistan zavodları Sənaye 4.0 texnologiyalarının tətbiqini ölçən və məhsuldarlıq, keyfiyyət, təhlükəsizlik və ətraf mühitə təsir sahələrində nəticələri izləyən Rəqəmsal Fabrik Sürətləndiricisi proqramında iştirak edir. İstehsalat sahəsində əlavə istehsal, genişləndirilmiş reallıq, simulyasiya alətləri, böyük məlumatların təhlili və sənaye robototexnikası izləmə qabiliyyətini yaxşılaşdırmaq, tullantıları azaltmaq və işçi qüvvəsinin təhlükəsizliyini artırmaq üçün proqnozlaşdırıcı texniki xidmətdən kənara çıxır.
Şukla üçün bu sərmayələrin real gəliri təkcə istehsal artımında deyil, həm də keyfiyyətinin yaxşılaşdırılmasında, azaldılmış tullantılardan əldə edilən xərclərə qənaətdə və onların qlobal müştərilər arasında yaratdığı inamdadır.
“Eaton”un Hindistandakı komponentlərinin 90 faizdən çoxu yerli mənbələrdən tədarük edilir, bir çox tədarükçü həm də onun qlobal əməliyyatlarına xidmət göstərir. Puna bazasından 600-dən çox əməkdaşdan ibarət təchizat zənciri komandası (tezliklə 1000-i keçəcək) həm daxili, həm də ixrac tədarükünü idarə edir ki, bu da Hindistanda istehsal etmək məqsədini əks etdirir. Pandemiyadan bəri Yaponiyaya, Cənub-Şərqi Asiyaya, Avropaya, ABŞ-a və Braziliyaya ixrac artıb. Şukla, çatdırılma müddəti və xərclərə rəqabət qabiliyyəti qorunub saxlanıldığı müddətdə bu tendensiyanın davam edəcəyini gözləyir.
Geosiyasi dəyişikliklərin indiyədək heç bir mənfi təsiri olmayıb və o, ticarət müqavilələrinin, xüsusən də ABŞ ilə olan müqavilələrin Hindistanın qlobal avtomobil təchizatı şəbəkələrindəki mövqeyini gücləndirə biləcəyinə inanır.
Nəticədə, Şuklanın əsas mesajı budur ki, qabaqcıl sistemlər və avtomatlaşdırma ixtisaslı insanların istehsalata gətirdiyi uyğunlaşma qabiliyyətini, problem həll etmə bacarığını və əməliyyat intizamını əvəz edə bilməz. Texnologiya tempi müəyyən edə bilər, lakin qalibi insanlar müəyyənləşdirəcək.
Oxucu Şərhləri
Bununla belə, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: Şukla bacarıqların artırılmasının "ən böyük çağırış" olduğunu qeyd edir. Lakin Hindistan kimi inkişaf etməkdə olan bir ölkədə, təhsil sisteminin mövcud vəziyyəti, təlim proqramlarının keyfiyyəti və bu təlimləri maliyyələşdirmək imkanları da bu bacarıqların səviyyəsini müəyyən edən əsas amillərdir. Bəs, bu sahələrdə hansı addımlar atılır və onların sənaye tələblərinə nə dərəcədə cavab verdiyi barədə də məlumat verilsəydi, Şuklanın arqumenti daha da güclənərdi. Yəni, təkcə bacarıqları artırmaq deyil, bu bacarıqların formalaşdığı mühitin də yaxşılaşdırılması barədə nə düşünülür?
Məsələn, Cənubi Koreya avtomobil sənayesi də əsrin əvvəllərində texnoloji yeniliklərlə üzləşərkən, işçi qüvvəsinin yenidən təlimləndirilməsinə böyük investisiya qoydu. Bu sərmayələr sayəsində onlar qlobal bazarda rəqabətədavamlılıqlarını artırdılar. Hindistanın da bu təcrübələrdən faydalanması mümkündür.
Ancaq bu bacarıqların artırılması prosesi nə qədər əhatəli olmalıdır? Sadəcə sənaye tələblərinə uyğunlaşdırmaqdansa, gələcəyin peşələrinə doğru yönəltmək daha məqsədəuyğun olmazmı? Bu sahədə dövlətin, özəl şirkətlərin və təhsil müəssisələrinin birgə fəaliyyəti necə təşkil edilməlidir ki, Hindistan avtomobil sənayesi yalnız hazırkı deyil, gələcək tələblərə də cavab versin?
Hindistanın mövcud vəziyyətini nəzərə alsaq, işçi qüvvəsinin bacarıq səviyyəsindəki boşluqları doldurmaq üçün edilən səylərin miqyası və effektivliyi müəyyən suallar doğurur. Belə ki, texnoloji tərəqqinin tələblərinə uyğunlaşmaq üçün müasir təlim proqramlarının təşkil edilməsi, təhsil sisteminin sənaye ehtiyaclarına cavab verəcək şəkildə yenidən qurulması vacibdir. Bu baxımdan, Hindistanın təhsil və peşə-ixtisas təhsili müəssisələri ilə sənaye müəssisələri arasında sıx əməkdaşlıq mexanizmlərinin qurulması önəmlidir.
Əgər Şuklanın qeyd etdiyi kimi, Hindistan avtomobil sənayesində bacarıqların artırılması əsas şərtdirsə, bu məsələdə hökumətin, özəl sektorun və təhsil müəssisələrinin birgə fəaliyyəti hansı mərhələdədir və bu səylər digər ölkələrin uğurlu təcrübələri ilə müqayisədə nə dərəcədə effektivdir?
Bu paralelə baxmayaraq, Hindistanın hazırkı vəziyyəti bəzi fərqliliklərə malikdir. Rəqəmsallaşma və avtomatlaşdırma həddə çatmış bir mərhələdədir ki, bu da işçi qüvvəsindən tələb olunan bacarıqları daha da mürəkkəbləşdirir. Sadəcə texniki bacarıqların artırılması deyil, eyni zamanda adaptasiya, problem həll etmə və yeni texnologiyalara sürətli yiyələnmə qabiliyyəti də ön plana çıxır. Keçmişdəki təlim proqramları daha çox mövcud proseslərə uyğunlaşmağa yönəlmişdisə, bu gün tələb olunan bacarıqlar gələcəkdəki ehtimal olunan dəyişikliklərə hazırlığı da əhatə etməlidir.
Keçmişdəki təcrübədən çıxarılacaq əsas dərs ondan ibarətdir ki, işçi qüvvəsinin təkmilləşdirilməsinə edilən investisiyalar uzunmüddətli rəqabət qabiliyyətinin fundamentalidir. Hazırkı vəziyyətdə bu dərsin tətbiqi, proqramların yalnız bugünkü ehtiyacları deyil, eyni zamanda gələcəyin texnoloji tendensiyalarını da nəzərə almasını tələb edir. Yəni, Hindistanın avtomobil sənayesi üçün bacarıqların artırılması yalnız bir strategiya deyil, stratejiyanın mərkəzində duran bir element olmalıdır.
O dövrün təcrübəsindən çıxarıla biləcək əsas dərs, texnoloji inkişafın təkcə avadanlıq və proseslərlə məhdudlaşmayacağı, həm də insan resurslarının inkişafını tələb etməsidir. Hindistanın hazırkı vəziyyətində diqqətəlayiq olan budur ki, Şukla kimi rəsmilər bu məsələnin aktuallığını erkən mərhələdə qeyd edirlər. Bu, o dövrki bəzi ölkələrin daha çox istehsal texnologiyasına fokuslanıb, insan kapitalını sonraya saxlaması tendensiyasından fərqlidir. Hindistanın bu erkən xəbərdarlığı, gələcəkdə daha hamar bir keçid təmin edə bilər, lakin bunun üçün təhsil sistemində və peşə təlimi proqramlarında səmərəli islahatlar aparmaq zəruridir ki, gələcək işçi qüvvəsi bu dəyişikliklərə tam hazır olsun.
Belə bir şəraitdə, Hindistanın təhsil sistemi və peşə hazırlığı proqramları, sürətlə dəyişən texnoloji landşafta cavab vermək üçün nə dərəcədə çevikdir?
Ancaq bu kontekstdə diqqətə alınmalı digər bir məqam da var: Hindistanın mövcud təhsil sistemi və məşğulluq bazarının tələbləri arasındakı uyğunsuzluq. Bu uyğunsuzluğun həlli üçün yalnız müəssisə daxili təlimlər yetərli olacaqmı, yoxsa daha genişmiqyaslı dövlət səviyyəsində strategiyalara ehtiyac varmı? Ümumiyyətlə, işçi qüvvəsinin bacarıqlarının artırılmasına yönəlik səylər, daha çox nəzəri biliklərə əsaslanan təhsil sistemini praktik bacarıqlara daha çox önəm verən bir modelə necə çevirə bilər?
Bununla belə, yalnız bacarıqların artırılmasının kifayət etməyəcəyini də qeyd etmək lazımdır. Texnoloji inkişaf, xüsusilə də rəqəmsallaşma və avtomatlaşdırma avtomobil sənayesində mühüm rol oynayır. Robotlaşdırma istehsal proseslərini daha səmərəli edə bilsə də, eyni zamanda mövcud işçi qüvvəsinin yeni texnologiyalara adaptasiya olunmasını tələb edir. Belə ki, Hindistan hökuməti və sənaye şirkətləri həm bacarıqların artırılması proqramlarına, həm də gələcəyin texnologiyalarına uyğun infrastrukturun yaradılmasına eyni dərəcədə diqqət yetirməlidirlər.
Bu kontekstdə, Hindistanın avtomobil sənayesində bacarıqların artırılmasına yönəlik tədbirlər, eyni zamanda yerli texnologiya istehsalı və elmi tədqiqatların inkişafını dəstəkləməlidirmi?
Yaponiyada bu prosesdə əsas dərslərdən biri, təkcə texnologiyanı idxal etməyin yetərli olmadığı, həm də onu yerli işçi qüvvəsinin bacarıq və bilik səviyyəsinə uyğunlaşdırmağın vacibliyi idi. Bu, uzunmüddətli investisiya və təhsil siyasəti tələb edirdi. Hindistanın hazırkı vəziyyətində də eyni arqument qüvvədədir. Hindistanın, texnologiyanı mənimsəməklə yanaşı, işçi qüvvəsinin bacarıqlarını da təkmilləşdirərək rəqəmsallaşma dövrünə hazırlanması, ölkənin avtomobil sənayesində qlobal rəqabətədavamlılığını təmin edəcəkdir. Bu baxımdan, Şuklanın vurğuladığı məsələnin tarixi təcrübələrlə də təsdiqləndiyini görürük.
Bu parallelin Hindistan üçün verdiyi əsas dərs budur ki, bacarıqların artırılması yalnız bir "tələbat" deyil, həm də strateji bir "investisiya"dır. Hindistanın hazırkı vəziyyəti, Yaponiyanın keçmiş təcrübəsi ilə müqayisədə, daha sürətli bir qlobal dəyişim mühitində baş verir, bu da bu sahədəki addımların daha çevik və məqsədyönlü olmasını tələb edir.
Ancaq Şuklanın qeyd etdiyi kimi, Hindistanın qarşısındakı çağırış təkcə bacarıqların artırılması ilə məhdudlaşmır. Ümumi təhsil sisteminin keyfiyyəti, peşə təhsilinin müasir sənaye tələblərinə cavab verməməsi, eləcə də kənd yerlərindən şəhərlərə miqrasiya edən işçi qüvvəsinin uyğunlaşma problemləri də bu məsələyə daxil olmalıdır. Qeyd etmək lazımdır ki, Hindistan kimi böyük əhalisi olan bir ölkədə bu məsələlərin həlli olduqca mürəkkəbdir.
Əgər Hindistan avtomobil sənayesində rəqabətqabiliyyətini artırmaq istəyirsə, əsas diqqətin yalnız işçi qüvvəsinin bacarıqlarını artırmaqdansa, həm də təhsil sisteminin bütünlüklə islahatına yönəldilməsi daha məqsədəuyğun ola bilər. Bu baxımdan, digər inkişaf etmiş ölkələrin təcrübələrinə nəzər salmaqla yanaşı, Hindistanın özünəməxsus sosial-iqtisadi şəraitini də nəzərə almaq vacibdir.
Belə bir vəziyyətdə, hökumət və özəl sektorun birgə fəaliyyəti nəticəsində həm işçi qüvvəsinin bacarıqlarının artırılması, həm də təhsilin keyfiyyətinin yüksəldilməsi necə təmin oluna bilər?
Maraqlıdır ki, bu bacarıqların artırılması prosesi necə həyata keçirilməlidir? Müəyyən bir sahəyə yönəlmiş təlim proqramları iləmi, yoxsa daha geniş miqyaslı bir təhsil islahatı iləmi bu məqsədə nail olmaq mümkündür?
Tarixən, sənayeləşmə prosesində ölkələr texnoloji inkişafla yanaşı, işçi qüvvəsinin təhsil və peşə hazırlığına da investisiya qoymuşlar. Məsələn, İkinci Dünya Müharibəsindən sonra Yaponiyanın sənaye gücünə çevrilməsində keyfiyyətli mühəndislik təhsili və fasiləsiz peşə təkmilləşdirmə proqramları mühüm rol oynamışdır. Eyni şəkildə, Cənubi Koreya da özünün elektronika və avtomobil sənayesini inkişaf etdirərkən yüksək səviyyəli işçi qüvvəsinə önəm vermişdir.
Hindistanın mövcud vəziyyətində bacarıqların artırılması tələbi, yalnız avtomobil sənayesindəki rəqəmsallaşmaya uyğunlaşma deyil, həm də ölkənin ümumi iqtisadi inkişaf strategiyasının bir hissəsi olmalıdır. Məsələn, Hindistanda hələ də əhalinin böyük bir hissəsinin savadlılıq səviyyəsi və müasir texnologiyalara uyğunlaşmaq üçün lazımi biliklərə malik olmaması, bacarıqların artırılmasını daha da kritik hala gətirir. Bu, sadəcə iş yerində təlimlə həll oluna biləcək bir məsələ deyil, təhsil sisteminin özündə aparılmalı olan fundamental dəyişiklikləri də tələb edir.
Bu kontekstdə, Hindistanın avtomobil sənayesindəki bacarıqların artırılmasına yönəlik səylər, ölkənin kənd təsərrüfatı və ya xidmət sektorundakı işçi qüvvəsinin yenidən hazırlanması ehtiyacını nə dərəcədə əhatə edir?
Keçmişdəki təcrübələr göstərir ki, texnoloji inkişafı dəstəkləməyən işçi qüvvəsi, istehsalatda fasilələrə, məhsuldarlığın aşağı düşməsinə və nəticədə bazar payının itirilməsinə səbəb ola bilər. O dövrdə şirkətlər tərəfindən keçirilən təlim proqramları və yenidən ixtisaslaşdırma kursları, işçilərin yeni texnologiyaları mənimsəməsinə kömək etsə də, bu prosesin hər zaman tam uğurlu olmadığını görmək mümkündür.
Hindistanın hazırkı vəziyyətində fərqlilik ondan ibarətdir ki, Hindistan avtomobil sənayesi artıq qlobal bazarda rəqabət aparmağa çalışır və bu, yalnız istehsal texnologiyası ilə deyil, həm də işçi qüvvəsinin bilik və bacarıq səviyyəsi ilə birbaşa əlaqəlidir. Rəqəmsallaşma və sənayenin tələbləri daim dəyişdiyi üçün, Şuklanın vurğuladığı "bacarıqların artırılması" yalnız müəyyən bir təlim proqramı ilə məhdudlaşmamalı, daha çox davamlı öyrənmə və uyğunlaşma mühitinin yaradılmasına fokuslanmalıdır. Bu kontekstdə, təhsil sistemlərinin də sənayenin indiki və gələcək tələblərinə cavab verə biləcək şəkildə təkmilləşdirilməsi həlledici ola bilər.
Hindistanın "daha çox bacarıqlı işçi qüvvəsi" tələbi, təkcə avtomobil sənayesinin deyil, ölkənin ümumi təhsil sisteminin və peşə hazırlığı proqramlarının mövcud vəziyyəti ilə də sıx bağlıdır. Əgər bu bacarıqların əldə olunması üçün təhsil və təlim sistemində əsaslı islahatlar aparılmırsa, yalnız sənayenin öz daxilində görülən səylər nə qədər səmərəli ola bilər? Bu məsələdə Hindistan, Tayvanın kiçik və orta müəssisələrə texniki bacarıqlar qazandırmaqda uğurlu təcrübəsindən də faydalana bilər.
Bu kontekstdə düşünəndə, maraqlıdır ki, Hindistanın avtomobil sənayesində "bacarıqların artırılması" anlayışı daha çox yüksək texnologiyalı pozisiyaları doldurmaq üçün nəzərdə tutulub, yoxsa bu, daha geniş bir təbəqəni, o cümlədən mövcud işçi qüvvəsini əhatə edəcəkmi?
Şərh Yaz