Əhməd Hakan: 'Məhz Budur!' Köşə Yazısı

Atatürk anmaları ətrafında siyasi gərginlik

Türkiyədə hər 10 noyabrda gündəmə gələn iki mövzu var:

BİR: Mustafa Kamal Atatürkün mirası üzərindən qazanc əldə edənlər.

İKİ: Atatürkün şəxsiyyətini və fəaliyyətini təftiş etməkdən dolananlar.

Ölkə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan da 10 noyabr Atatürk anmaları mərasimindəki çıxışında məhz bu məsələyə toxunub. Prezident Ərdoğan deyib:

“Sosial mediada və siyasətdə Atatürk maskası taxaraq millətə düşmənçilik edənlərə necə qarşıyıqsa... Millətimizin qarşısında yeni bir yol açan Qazi Mustafa Kamala yönəlmiş təhqiramiz ifadələrə də eyni şəkildə qarşıyıq.”

Məsələ məhz budur. Tam olaraq budur.

İqtidardan gələn Atatürk anmaları və rədd edilən ittihamlar

Sosial mediada qarşıma çıxan saysız-hesabsız Atatürk anmaları arasında Türkiyə iqtidarı nümayəndələrinin fəallığı diqqət çəkir. Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan, birinci xanım Əminə Ərdoğan, Türkiyə Böyük Millət Məclisinin sədri Numan Kurtulmuş, Xarici İşlər naziri Hakan Fidan, AK Partiya sözçüsü Ömər Çelik, Diyanət İşləri Başqanlığı, Nəqliyyat və İnfrastruktur naziri Abdulkadir Uraloğlu və daha bir çox iqtidar mənsubu Atatürkü yad edib.

Bu arada, guya "məktəblərin qapılarını bağlayın ki, Atatürk anılmasın" dediyi iddia edilən Təhsil naziri Yusuf Tekin də ən əsaslı və səmimi yanaşma ilə Atatürkü anıb.

Türkiyə Böyük Millət Məclisindəki bayrağın 10 noyabrda endirilməməsi ilə bağlı Numan Kurtulmuşu tənqid edənlər çıxsa da, sonradan məlum olub ki, bu bir qaydadır: TBMM-dəki bayraq, milli suverenliyi təmsil etdiyi üçün heç vaxt yarıya endirilmir.

Görünür, “Atatürk vasitəsilə iqtidarı hədəf alma imkanları” əldən getdikcə, müxalif tərəf yalanlara və uydurmalara əl atmağa məcbur qalır.

Türkiyə siyasətində “halktan kopma” iddiaları

Bir qrup təyin olunmamış müəllim küçədə Prezident Ərdoğanla görüşmək fürsəti tapıb. Onlar Ərdoğana deyiblər ki: “Ankarada qapılar üzümüzə bağlandı. Heç kim bizimlə görüşmədi.” Ərdoğanın cavabı isə qəti olub: “Yalan danışırsınız. Ankarada bizim qapımız heç kimə bağlanmaz.”

Sonra nə baş verdi? Sonra fotolar ortaya çıxıb. Məlum olub ki, “Ankarada qapılar üzümüzə bağlandı” deyən bu şəxslərin Ankarada görüşmədikləri heç bir AK Partiya və dövlət heyəti qalmayıb.

Bu hadisə üzərinə “Ərdoğan xalqdan qopdu” deyə şərhlər edənlər var. Ərdoğanın xalqdan qopub-qopmadığı müzakirə oluna bilər, lakin bu şərhi edənlərin reallıqdan qopduğu acı bir həqiqətdir.

Vedat Milor və Suriya "əzmə"si mübahisəsi

Bir məkanda əzmə dadan Vedat Milor, yediyi məzə ilə bağlı şərh edərkən belə bir fikir səsləndirib:

“Bu əzmənin yaxşısı Suriyada tapılar. Amma köhnə Suriyada. Yeni Suriyanı düşünmək belə istəmirəm.”

Bu sözlərdən yola çıxaraq, Vedat Miloru “köhnə Suriya rejiminin dəstəkçisi” elan ediblər. Vedat Milor isə “Yaşanan dağıntılardan o köhnə mədəniyyətin də zərbə aldığına işarə etdim, siyasi bir söz söyləmədim” deyib.

Vedat Milor, bir əzmə ilə Suriya haqqında siyasi şərh edəcək qədər düşüncəsiz biri deyil.

Şara’nın sürətli inteqrasiyası: Basketbol meydanında diplomatiya

Bu hadisəyə diqqət edin:

Suriya prezidenti Şara, ABŞ-ın Mərkəzi Komandanlığı (CENTCOM) komandanı ilə basketbol oynayıb. Görüntüləri də Suriyanın Xarici İşlər naziri Şeybani paylaşıb.

Mən Şaranın dünya sisteminə adaptasiyasını, inteqrasiyasını, uyğunlaşmasını sonsuz dərəcədə dəstəkləyənlərdən idim. Lakin bunu tam olaraq bacaracağı ilə bağlı şübhələrim də var idi.

Nəticə? Şara ümidimdən də irəli keçdi. Dünya sisteminin legitim bir aktoru halına gəldi. CENTCOM komandanı ilə basketbol oynamaq: Vallah, mənim gözlənti səviyyəmdən belə min kilometr öndə bir faktdır.

Livan vətəndaş müharibəsinin əfemerləri

Efemera bu deməkdir: Gündəlik həyata aid xırda-xuruş olaraq xarakterizə edilə biləcək qısaömürlü, kiçik və müvəqqəti sənədlər.

Livanın paytaxtı Beyruta turistik səyahətə gedən dostum orada möhtəşəm bir Livan Vətəndaş Müharibəsi əfemerinə rast gəlib: şüşə şəklində düzəldilmiş bir Kalaşnikov tüfəngi.

Sağ olsun, bu vətəndaş müharibəsi əfemerini mənə hədiyyə etdi. İndi evimin bir küncündədir.

Əməl Təşkilatı, Xristian Falanjistlər, Druzilər, Marunilər, Naser tərəfdarları, solçular, millətçilər və digərləri... Hamısı Livan Vətəndaş Müharibəsində bir-birinə girmişdi.

Şüşə şəklində düzəldilmiş bu Kalaşnikov tüfəngi, o günlərin bütün pis xatirələrini özündə daşıyır. Məni də 1970-ci illərin ikinci yarısındakı ağ-qara televiziya xəbərlərinə aparır.

Semaverin əsl mənşəyi: Türk yoxsa rus?

Rus klassiklərində samovara rast gəldikcə... “Türklərdən aldıqları samovara nə də gözəl sahib çıxırlar” deyirdim.

“Semaver” sözünün səslənməsi məndə güclü türk çağırışı yaradırdı.

Bundan əlavə, bizdə samovarın nəğməsi də var. “Yan samovar, dön samovar” deyə oxunurdu bu nəğmə. Uşaqlığımda daxil olduğum təriqət məclislərində nə qədər oxunub bu ilahi. Rusların samovarına nəğmə oxunardımı?

Keçən gün bir səhər yeməyində görüşdüyümüz bir rus, “Xeyr” dedi, “Samovar bizimdir, samovar ruscadır”. Özümdən əmin şəkildə etiraz etdim.

Lakin rus dost, dəlilləri təqdim etdi: Samovar sözünün etimoloji kökünü gözlər önünə sərdi. Məlum olub ki, rus dilindəki “sama” və “varit” sözlərinin birləşməsindən əmələ gələn “öz-özünə qaynayan” anlamına gələn bir söz imiş. Rus dilində “samovar” deyilirmiş. Yəni samovar bizə Rusiyadan keçib.

Məğlub olmuşdum. Amma ruhdan düşmədim. “Yan samovar, dön samovar” nəğməsini tapıb açdım. Məclis qəribə şəkildə şənliyə büründü.

24 saat