Əl-ayaq-ağız xəstəliyi yüksəlişdə: Nələrə diqqət etməli

Bu payız əl, ayaq və ağız xəstəliyi epidemiyaları bir sıra ABŞ ştatlarında, o cümlədən Maryland, Virginia, Tennessee və Wisconsin-də geniş yayılıb. Adətən 5 yaşa qədər uşaqlarda rast gəlinən bu yoluxucu virus, böyük uşaqlara və hətta yetkinlərə də təsir edə bilər.

Johns Hopkins Universitetinin Tibb Fakültəsinin yetkin və pediatrik yoluxucu xəstəliklər üzrə professoru Dr. Allison Agwu bildirir ki, bu il xəstəlik halları nəzarətdən çıxıb. Məsələn, onun çalışdığı Maryland ştatında virus epidemiyası keçən illə müqayisədə dörd-beş dəfə artıb.

WVU Medicine Golisano Uşaq Xəstəxanasında pediatrik yoluxucu xəstəliklər üzrə mütəxəssis Dr. Matthew Thomasın sözlərinə görə, bu cür yüksəlişlər adətən dövri olaraq müşahidə olunur. Bəzi illər bu xəstəliyə daha çox rast gəlinir, sonra isə halların sayı azalır.

Halların normadan yüksək olması səbəbindən, virusun əlamətlərini bilmək və xəstələndikdə (özünüz və ya övladlarınız) nə etmək vacibdir.

Əl, ayaq və ağız xəstəliyinin əlamətləri: Əllərdə, ayaqlarda və ağızda suluqlar

Əl, ayaq və ağız xəstəliyi, enteroviruslar ailəsinə aid olan bir virus növüdür, – Mount Sinai Xəstəxanasının Pediatrik Yoluxucu Xəstəliklər və Yenidoğulmuş Tibb bölmələrinin dosenti Dr. Jennifer Duchon izah edib.

Enteroviruslar müxtəlif əlamətlərlə özünü göstərə bilər. Dr. Thomasın sözlərinə görə, əl, ayaq və ağız xəstəliyi zamanı insanlar ümumi soyuqdəymə əlamətləri, o cümlədən qızdırma və burun axıntısı ilə qarşılaşa bilərlər. Lakin əsas fərqləndirici xüsusiyyət, adətən əllərdə və ayaqlarda səpgilər, eləcə də ağızda, xüsusən də boğazın arxa hissəsində əmələ gələn ağrılı yaralar və ya suluqlardır.

Dr. Agwu qeyd edir ki, əllərdə və ayaqlarda kiçik qırmızı qabarcıqlar qızdırmadan bir neçə gün sonra ortaya çıxır. Dr. Duchon isə əlavə edir ki, bəzən səpgi keçdikdən sonra əllər və ayaqlar soyulmağa başlayır. Çox nadir hallarda dırnaqların düşməsi də müşahidə edilə bilər.

Xəstəliyin yayılma yolları: Tənəffüs damcıları və nəcis

Dr. Agwu vurğulayır ki, əl, ayaq və ağız xəstəliyi çox yüksək dərəcədə yoluxucudur.

Dr. Thomasa görə, virus öskürək və ya asqırma zamanı havaya yayılan tənəffüs damcıları vasitəsilə keçir. Həmçinin suluqların içərisindəki maye və ya yoluxmuş səthlər (məsələn, uşaq bağçasında oyuncaqlar) vasitəsilə də yayılır. Nəcis yolu ilə də keçə bilər, bu da xüsusilə hələ tualet təlimi keçməmiş körpələrin bezlərini dəyişən valideynlər və ya baxıcılar üçün risk yaradır. Bu hallarda əllərin gigiyenasına xüsusi diqqət yetirmək vacibdir.

Əsasən evdə müalicə və tibbi yardıma nə zaman ehtiyac var?

Xəstəlik, şübhəsiz ki, narahat və ağrılı ola bilər, lakin əksər insanlar qızdırmasalıcı dərmanlar kimi simptomatik qayğı ilə evdə sağalır.

Dr. Agwu bildirir ki, əl, ayaq və ağız xəstəliyi üçün xüsusi dərmanlar yoxdur və bu, viral bir xəstəlik olduğu üçün antibiotiklər təsirli deyil.

Dr. Thomasın sözlərinə görə, xəstə olan hər kəs virusu başqalarına ötürməmək üçün izolyasiya olunmalı, eyni zamanda kifayət qədər maye qəbul etməli və qidalanmalıdır. Xəstəlik əksər insanlarda təxminən bir həftə çəkir, lakin ağızda çox sayda yara varsa, tam sağalmaq 10-14 gün çəkə bilər.

Bəzi hallarda əlavə tibbi yardım tələb oluna bilər. Dr. Thomas qeyd edir ki, əgər xəstə və ya uşaq kifayət qədər maye qəbul edə bilmirsə, tibbi yardım axtarmaq lazımdır. Dr. Duchon isə xəstəlikdən sonra və ya sonlarına doğru həddindən artıq yorğunluq və ya tənəffüs çətinliyi kimi ciddi əlamətlərə diqqət yetirməyi tövsiyə edir. Bu, çox nadir, lakin ürəyin zədələnməsi ilə əlaqəli ciddi bir ağırlaşma əlaməti ola bilər.

Virus epidemiyasından qorunmaq üçün əl yumaq ən yaxşı üsuldur

Əl, ayaq və ağız xəstəliyi və mövsümi soyuqdəymə, COVID-19 kimi digər dövriyyədə olan viruslardan qorunmaq üçün bir sıra tədbirlər görmək mümkündür.

Dr. Agwu qeyd edir ki, bunun qarşısını almağın yolu həmişə eynidir – əlləri yumaq. Xüsusilə problemli səthlərə və ya nəcisə toxunduqda gigiyena qaydalarına ikiqat əməl etmək vacibdir.

Dr. Thomasın sözlərinə görə, ətrafda olarkən yaxşı spirt əsaslı əl dezinfeksiyaedicisi də yaxşı seçimdir, lakin sabun və su ilə əl yumaq ideal üsuldur. Dr. Agwu həmçinin üzə mümkün qədər toxunmamağın faydalı olduğunu vurğulayır.

Hər növ virus profilaktikası üçün ümumi qayda olaraq, xəstə insanlardan uzaq durmaq və virusun yayılmasının qarşısını almaq üçün maska taxmaq da sağlam qalmaq üçün yaxşı üsullardır.

24 saat