Əvvəlcədən Bilməli Faktlar

Elbrusun sirli təbiəti, onunla bağlı əfsanələr, elmi mübahisələr və alpinistlərin cəhdləri onu Rusiyanın ən maraqlı zirvələrindən birinə çevirir. On üç fakt bu nəhəng dağa yeni bucaqdan baxmağa imkan verir.

Yatmış vulkan

Hal-hazırda sakit olsa da, Elbrus aktiv vulkanlar sırasına daxildir. Alimlər sonuncu ciddi püskürmənin təxminən doqquz əsr əvvəl baş verdiyini təxmin edirlər, lakin bu nəhəng dağın yenidən oyanma ehtimalı hələ də qalmaqdadır. Mütəxəssislər xəbərdarlıq edirlər ki, əsas təhlükə qızmar lava deyil, buz kütlələridir. Buzlaqlar sürətlə əriyərək Bakşan və Kuban çaylarının vadilərinə doğru axan güclü su kütlələrinə çevrilə bilər.

Qara dənizə açılan mənzərə

Açıq havada Elbrus zirvəsindən Qara dənizin xəttini görmək mümkündür. Lakin bu mənzərə hər zaman müşahidə olunmur, çünki yüksəklikdə hava şəraiti bir anda dəyişə bilər. Nadir hallarda yaranan təmiz havanı yaxalaya bilən şəxslərin çəkdiyi fotoşəkillər isə xüsusilə dəyərli sayılır.

Dağın dəyişkən xarakteri

Yazda və yayda hava nisbətən sabit olduğundan, zirvəyə qalxışlar əsasən iyul və avqust aylarına planlaşdırılır. Qışda isə şiddətli külək, kəskin aşağı temperatur və qar uçqunları riski yüksəlişi son dərəcə təhlükəli edir.

Qeyri-adi yüksəlişlər

Elbrusun ilk fəthçisi Balkar çobanı Axiy Sottayev hesab olunur. Rəvayətə görə, o, dağa doqquz dəfə qalxıb və sonuncu dəfə 121 yaşında bu nailiyyəti gerçəkləşdirib. Rəsmi yüksəlişlər tarixi 1829-cu ildən başlayır; həmin il General Georgi Emmanuelin rəhbərliyi altında bir ekspedisiya şərq zirvəsini fəth edib. Daha sonra Elbrus motosiklet, avtomobil, ağır ştanqla, hətta Qaraçay atları üzərində də fəth edilib.

Prometeyin izi

Qədim Yunan mifologiyasında Prometeyin qayanın üzərinə zəncirləndiyi və qartal tərəfindən cəzalandırıldığı yer məhz Elbrus zirvəsi kimi göstərilir. Bənzər əfsanələrə Qafqaz xalqları arasında da rast gəlinir.

Yüksəklikdə mobil rabitə

2018-ci ildə Elbrusda Rusiyanın və Şərqi Avropanın ən yüksək dağ bazası stansiyası quraşdırılıb. Bu sayədə sabit mobil internet təkcə yollarda deyil, həm də alpinist düşərgələrində, hətta dağın zirvəsinə qədər işləyir.

Şambala axtarışları

Prielbrusye bölgəsi ilə bağlı sirli Şambalaya giriş əfsanəsi mövcuddur. Bu əfsanə o qədər canlıdır ki, İkinci Dünya müharibəsi illərində "Ahnenerbe" təşkilatının əməkdaşları onun tədqiqatı ilə məşğul olublar. Heç bir dəlil tapılmasa da, "xüsusi yerlər" haqqında hekayələr hələ də yayımlanmaqdadır.

Səhvin bədəli

Hər il Elbrusa dırmanışlar zamanı təxminən iyirmiyə yaxın insan həlak olur. Mütəxəssislər qeyd edirlər ki, bir çoxları marşrutun çətinliklərini və bu beşminlik dağın sərt şərtlərini lazımi qədər qiymətləndirmir.

"Sığınacaq 11"in hekayəsi

4100 metr yüksəklikdə bir zamanlar SSRİ-nin ən yüksək dağ oteli – "Sığınacaq 11" yerləşirdi. O, 1998-ci ildə yanaraq məhv olsa da, onun bərpası ilə bağlı ideyalar hələ də müzakirə olunur. Ad 1909-cu ildə bir qrup məktəblinin burada düşərgə salıb qayaya zarafatyana yazı qoymasından sonra yaranıb. Daha sonra bu yerdə daxma, ardınca isə tamhüquqlu bir sığınacaq tikilib.

Buludlar üzərindəki aerodrom

İkinci Dünya müharibəsi illərində təxminən 2800 metr yüksəklikdə yerləşən platoda Almaniya pilotlarının istifadə etdiyi bir meydança var idi. Bu yerlə bağlı əfsanələr və mübahisələr hələ də davam edir.

İki qitənin şərti sərhədi

Elbrus tez-tez Avropa və Asiyanın suayırıcısı adlandırılır. Üç böyük çay – Bakşan, Kuban və Malka məhz buradan başlayır. Formal sərhəd elmi müzakirələrə səbəb olsa da, bu ideyanın özü dağın unikal coğrafi mövqeyini vurğulayır.

Avropanın ən yüksək nöqtəsidirmi?

Elbrusun Avropanın ən yüksək zirvəsi statusu, materiklər arasındakı sərhədin haradan keçməsindən asılıdır. Əgər sərhəd Kumo-Manıç çökəkliyi boyunca müəyyən edilirsə, zirvə Asiyada yerləşir və liderlik Monblana keçir. Lakin sərhəd Böyük Qafqaz silsiləsi üzrə çəkilərsə, Avropanın ən hündür nöqtəsi yenə də Elbrus olaraq qalır.

Tülkü Muxa – yamacın sahibi

Elbrus simvollarından biri Muxa adlı tülküdür. Bir neçə il əvvəl o, Qara-Başı stansiyasına gəlməyə alışmışdı, burada kanat yolu işçiləri və turistlər onu yemləyirdilər. Muxa yerli bir məşhuriyyət qazandı və onun obrazı suvenir məhsullarının bir hissəsinə çevrildi.

24 saat