Konqresdən 9 Milyard Dollarlıq Büdcə Kəsilməsi Təklifi
ABŞ Konqresi, cümə günü gecə yarısından dəqiqələr sonra ABŞ prezidenti Donald Trampın masasına 9 milyard dollarlıq xərc ixtisarları təfərrüatlandıran bir paket göndərib. "Ləğvetmə paketi" adlanan bu qanun layihəsi, Respublikaçılar və Demokratlar arasında gərgin müzakirələrdən sonra Nümayəndələr Palatası tərəfindən gecə saatlarında 216-ya qarşı 213 səslə təsdiqlənib. Yalnız iki Respublikaçı - Pensilvaniya ştatından nümayəndə Brayan Fitsvild və Ohayo ştatından nümayəndə Mayk Terner əleyhinə səs verib. Cümə günü, qanunvericiliyin qəbulu üçün son tarix idi; əks halda, Ağ Ev bu vəsaitləri əvvəlcədən planlaşdırıldığı kimi yenidən öhdəliyə götürmək məcburiyyətində qalacaqdı. Bu, Nümayəndələr Palatasının spikeri Mayk Conson üçün bir qələbə olsa da, əsasən simvolik xarakter daşıyır – bu xərc ixtisarları qanun layihəsi, ABŞ prezidenti Donald Trampın müttəfiqləri tərəfindən iki onillikdən çox müddətdə istifadə edilməyən büdcəni geri alma prosesinin sınağı kimi qəbul edilib.
Vəsaitlərin Kəsilmə Hədəfləri və Siyasi Reaksiyalar
Nümayəndələr Palatasının əksəriyyət lideri Stiv Skalis qanun layihəsinin müzakirəsi zamanı bildirib ki, "Bu qanun layihəsi xərclərə nəzarət etmə trendini davam etdirir. Bütün problemləri həll edirmi? Xeyr. 9 milyard dollar yaxşı bir başlanğıc hesab edirəm." ABŞ prezidenti Donald Tramp tərəfindən imzalandıqdan sonra, bu paket 2025-ci maliyyə ilinin qalan hissəsi üçün ABŞ Beynəlxalq İnkişaf Agentliyinə (USAID) 8 milyard dollar və İctimai Yayım Korporasiyasına 1 milyard dollar ayrılmış vəsaiti bloklayacaq. Bu pullar əvvəlcə Konqres tərəfindən ayrılmışdı. Respublikaçılar bunu, ABŞ vergi ödəyicilərinin pullarının xaricdəki "oyaq" təşəbbüslərə axınının dayandırılması kimi bir qələbə kimi qeyd edərkən, Demokratlar sağçıları kritik xarici yardımı məhv etməkdə ittiham ediblər.
Ləğvetmə Prosesinin Mexanizmi və Əhəmiyyəti
Ləğvetmə paketləri prezidentə Konqresin illik vəsaitlərin ayrılması prosesinə müdaxilə etmək imkanı verir. Ağ Ev, Konqresin öhdəliyinə götürdüyü bəzi vəsaitləri bloklamaq üçün bir təklif göndərir və qanunvericilərin bunu Nümayəndələr Palatası və Senatdan keçirmək üçün 45 günü var. Respublikaçılar bu proseslə indiyə qədər Demokratları kənarda qoya biliblər, çünki ləğvetmə prosesi Senatın qəbul üçün səs həddini 60-dan 51-ə endirir. Qeyd edək ki, sonuncu dəfə bir ləğvetmə paketi 1999-cu ildə qanun qüvvəsinə minmişdi. Qanun layihəsinin müzakirəsinə cümə axşamı axşam saat 6-da Nümayəndələr Palatasının Qaydalar Komitəsinin dinləməsi ilə başlanılıb.
Epşteyn Müzakirələrinin Siyasi Təsiri
Demokratlar, Cefri Epşteyn işi ilə bağlı Respublikaçılar daxilində davam edən fikir ayrılıqlarından, həm Nümayəndələr Palatasının Qaydalar Komitəsində, həm də müzakirələr zamanı zalda siyasi silah kimi dəfələrlə istifadə etməyə cəhd ediblər. Massaçusets ştatından nümayəndə Cim MakQovern deyib: "Əgər hər bir Respublikaçı qeydləri açıqlamaq cəhdimizi bloklamaq üçün səs verərsə, onlar Epşteynin qurbanlarına deyirlər ki, siz bizim siyasi rahatlığımız qədər əhəmiyyətli deyilsiniz. Bu, hər birimizi iyrəndirməlidir." Günün əvvəlində qanun layihəsinin irəliləməsi ilə bağlı ilkin planlar, komitədəki Respublikaçıların potensial Epşteyn səsləri ilə çətin vəziyyətə düşməkdən narahat olmaları səbəbindən tez bir zamanda ləğv edildi. Sonda, kompromis nəticəsində Nümayəndələr Palatasının Qaydalar Komitəsi, ləğvetmə qanun layihəsinə paralel olaraq, Epşteynin şəffaflığı ilə bağlı ayrıca qeyri-məcburi bir tədbir irəli sürüb.
Layihənin Sonrakı Taleyi
Nümayəndələr Palatasının spikeri Mayk Conson, günün əvvəlindəki danışıqlar zamanı jurnalistlərə bildirib: "Bütün etibarlı sübutlar ortaya çıxmalıdır. Mən Nümayəndələr Palatasının Qaydalar Komitəsinin üzvləri ilə çox açıq danışmışam. Respublikaçılar Demokratların bunu siyasiləşdirməsinə mane olduqları üçün tənqidlərlə üzləşirlər və onlar öz işlərinə davam etmək, prosedural qaydalarını yerinə yetirmək və amerikalılar üçün xərc ixtisarları etmək istəyirlər." Demokratlar buna baxmayaraq təzyiqləri davam etdirərək, Epşteyni Nümayəndələr Palatasının zalında dəfələrlə qeyd ediblər. MakQovern hətta qanun layihəsi üzrə müzakirələri bağlayarkən qısa müddətə "faylları açıqlayın" şüarına rəhbərlik edib. Respublikaçılar isə öz növbələrində Demokratları ikiüzlülükdə günahlandırıblar. Nümayəndələr Palatasının əksəriyyət lideri Stiv Skalis müzakirələr zamanı bir vaxt deyib: "Cefri Epşteyn haqqında danışmaları maraqlıdır, çünki dörd il ərzində, cənab Spiker, ABŞ prezidenti Co Baydenin bu faylları var idi və bu gecə eşitdiyiniz heç bir Demokrat bu faylların açıqlanmasına cəhd etməyib."
Nümayəndələr Palatası ilkin olaraq 9.4 milyard dollarlıq ləğvetmə paketini irəli sürmək üçün səs vermişdi, lakin Senatda bəzi senatorların Afrikada HİV/AİDS-in qarşısının alınması tədqiqatları üçün ayrılan vəsaitlərin kəsilməsi ilə bağlı narahatlıqları səbəbindən bir qədər azaldıldı. ABŞ prezidenti Donald Trampın qanun layihəsini cümə günü imzalayacağı gözlənilir.