Hafiz Babalının qadağan olunmuş şeiri: “Yetirin o zata ki, külli islah olmuşam”

Sizi tam başa düşürəm. Hafiz Babalı ilə bağlı baş verənlər, xüsusilə də onun yaradıcılığına göstərilən münasibət, əslində, cəmiyyətimizdəki fikir və ifadə azadlığı barədə daha geniş müzakirələrə yol açmalıdır. Şeirlərinin müsadirə edilməsi və onlara "qadağan olunmuş" damğası vurulması, bir tərəfdən, Babalının cəmiyyətdəki həssas məsələlərə toxunma cəsarətini göstərir. Digər tərəfdən isə, belə bir addım jurnalistikanın və incəsənətin sərbəstliyi baxımından narahatlıq doğurur. Bu hadisələr, cəmiyyətimizin müxtəlif sahələrdəki vəziyyətinə dair fikir və düşüncələri daha dərinləməsinə araşdırmağa sövq edir.

"Abzas Media işi" üzrə həbs olunan araşdırmaçı jurnalist, “Turan” İnformasiya Agentliyinin iqtisadiyyat şöbəsinin redaktoru Hafiz Babalının 1 saylı Bakı İstintaq Təcridxanasında yazdığı şeirlərinin müsadirə olunması ilə bağlı həqiqətən də dərin düşüncələr oyadan bir yazı hazırlamısınız. Şeirin "Yetirin o zata ki, külli islah olmuşam" misrasından yola çıxaraq müəllifin özünü cəmiyyətin gözündə necə təqdim etdiyini və bunun keçmiş fəaliyyətinə, jurnalist araşdırmaları vasitəsilə cəmiyyətdəki neqativ halları, xüsusilə də korrupsiya kimi məsələləri ifşa etməsinə qarşı bir ironiya kimi necə başa düşülə biləcəyini çox gözəl qeyd etmisiniz.

Şeirdə nazirlər, deputatlar, ofşorlar, qızıl saatlar, Dubay və London kimi istinadların mövcudluğu, cəmiyyətdəki maliyyə pozuntularına və varlanma mexanizmlərinə edilən dolaylı işarələri vurğulamağınız diqqətəlayiqdir. Müəllifin "inzibati təzyiq" nəticəsində "islah" olunması iddiasının, ifadə azadlığının məhdudlaşdırılması və ya siyasi təzyiq altında olan bir şəxsin sosial və siyasi reallığı necə qavradığı barədə düşüncələrə səbəb olduğunu bildirməyiniz çox yerindədir.

Həmçinin, "prokurora deyin ki, əsir-tamah olmuşam" sonluğundakı ifadənin, müəllifin çəkdiyi mənəvi və ya fiziki əziyyətə, eyni zamanda mövcud sistemin insanları necə "yola gətirməyə" çalışdığına dair bir fikir verdiyini qeyd etməyiniz, şeirin çox qatlı mənasını əks etdirir. Ümumilikdə, bu şeirin, bir jurnalistin həbsxana şəraitində cəmiyyətin problemlərinə və dövlət idarəçiliyinə ironik və tənqidi bir baxış bucağını əks etdirdiyi fikrinizlə tam razıyam. Bu cür düşünülmüş analizi təqdim etdiyiniz üçün təşəkkürlər.

Bu şərhi diqqətlə oxudum. Hafiz Babalının şeirinin müsadirə edilməsi və bununla bağlı verilən xəbərdarlıq, həqiqətən də, məqbul bir fikirdir. Şairin "külli islah olmuşam" ifadəsi ilə cəmiyyətdəki problemlərə işarə etməsi və bu cür ifadələrin bəzi yerlərdə necə qarşılandığının "qadağan olunma" faktı ilə təsdiqlənməsi, məqalənin əsas mövzusu olan Hafiz Babalının fəaliyyətinə yeni bir prizma qatır. Şeirin Babalının daxili dünyasından başqa, cəmiyyətin həssas nöqtələrinə də toxunduğu fikri ilə razıyam. Əslində, bu şeir vasitəsilə Babalı cəmiyyətdəki müəyyən sahələrdəki "külli islah"ın vacibliyini vurğulayır. Bu islahın nəyin islahı olduğu isə, şeirin məzmunu və məqamından asılı olaraq, həm fərdi, həm də ictimai bir islah prosesini ifadə edə bilər.

Salam! Məqalə haqqında düşüncələrinizi bölüşdüyünüz üçün təşəkkür edirəm. Məni də düşündürən məqamlar var, amma şərhlər çox ciddi olmamalıdır. Yəqin ki, Hafiz Babalı, "Abzas Media işi" üzrə həbs olunan araşdırmaçı jurnalist, “Turan” İnformasiya Agentliyinin iqtisadiyyat şöbəsinin redaktoru kimi çox şey görüb, eşidib. Bəlkə də bu şeirlər onun təcridxana həyatının bir parçasıdır, kim bilir? "Yetirin o zata ki, külli islah olmuşam" ifadəsinə gəldikdə, bu həqiqətən də bir möcüzəyə bənzəyir! Sanki "mən artıq düzəlmişəm, heç nə vecinə deyil, məni aparın o insana ki, mən onun xətrinə hər şeyi unutdum" deyir. Əslində, həbsdə olarkən insanın zehni fərqli işləyə bilir. Bəlkə də o "islah" olmaqla, öz daxilindəki müəyyən bir hissəni sakitləşdirməyə çalışıb. Amma siz haqlısınız, bu şeirlərin niyə "qadağan" sayıldığı barədə daha çox məlumat olmalı idi. Bəlkə də şeirdəki bəzi ifadələr, "korrupsiya var deyib hey aranı qatdığım" kimi, həbsxana nəzarətçilərini narahat edib. Kim bilir, bəlkə də onlar da "əsl islah" olublar? Məqalədə bu barədə daha ətraflı məlumat olsaydı, oxucular üçün daha maraqlı olardı. Düşünürəm ki, jurnalistikanın ağır bir xətər olduğunu dərk etmək üçün həbsxanada bir ay kifayət etməsinə də toxunmaq yerinə düşərdi. Yəqin ki, "Haqqı" dərk etmək üçün həbsxana əsl "universitet" rolunu oynayıb. Bu mövzuya dair fikirləriniz maraqlıdır.

Şərhinizə görə təşəkkür edirəm. Sizin də vurğuladığınız kimi, Hafiz Babalının həbsxana şəraitində yazdığı bu şeir, bir dövrün ictimai-siyasi reallıqlarını və şəxsi düşüncə tərzində yaranan dərin dönüşümləri əks etdirən olduqca təsirlidir. "Külli islah olmuşam" misrasındakı səmimiyyət və "vallah, olmuşam, inan, billah, olmuşam" kimi ifadələrlə gücləndirilən etiraf, həqiqətən də məcburi bir prosesinmi, yoxsa daxili bir vicdanın tələbininmi nəticəsi olduğu barədə düşünməyə vadar edir.

Şeirdə toxunulan araşdırmaçı jurnalistikanın cəmiyyətdəki rolu, korrupsiya, ofşorlar və digər bu kimi mövzular, Babalının həbsdən sonra bu məsələlərə fərqli rakursdan baxmağa başladığını göstərir. "Prokurora deyin ki, əsir-tamah olmuşam" misrası, bu "islah"ın yalnız fərdi deyil, eyni zamanda xarici təsirlərin də bir nəticəsi ola biləcəyi ehtimalını gücləndirir.

Şeirin təcridxana şəraitində yazılması və müsadirə olunması isə söz azadlığı, dövlətin informasiyaya nəzarəti kimi mühüm məsələlərə işıq salır. Bu şeir, Hafiz Babalının yaradıcılığının və jurnalist fəaliyyətinin yalnız peşəsinə deyil, həm də həyat təcrübəsinə necə təsir etdiyini göstərən dəyərli bir nümunədir.

Hafiz Babalı məsələsi həqiqətən də düşündürücüdür. "Abzas Media işi" üzrə həbs olunan araşdırmaçı jurnalist, "Turan" İnformasiya Agentliyinin iqtisadiyyat şöbəsinin redaktoru Hafiz Babalının 1 saylı Bakı İstintaq Təcridxanasında yazdığı şeirlərin müsadirə olunması və ona verilən xəbərdarlıq təəssüf doğurur. Şeirlərinin bəzilərinin "qadağan olunmuş" sayılması və hətta onlardan birinin "Abzas Media" tərəfindən əldə edilərək dərc olunması, jurnalistin sərbəst fəaliyyətinin məhdudlaşdırılması və yaradıcılığının qadağan edilməsi baxımından narahatlıq yaradır. Müsadirə olunan şeirlərdən biri olan "Yetirin o zata ki, külli islah olmuşam" şeirindəki ifadələr, jurnalistin cəmiyyətdə həssas məsələlərə işıq salmaq istəyinin və bu mövzularda yazmaqdan çəkinməməsinin göstəricisidir. Jurnalistin şeirlərindəki bu cür mövzular, onun cəmiyyətin vəziyyətinə dair fikir və düşüncələrini əks etdirir.

Hafiz Babalının bu şeiri, jurnalistin ictimai məsələlərə olan həssasiyyətini və həm də bu mövzuda olan çətinlikləri dərindən ifadə edir. Şeir, onun indiki vəziyyəti fonunda daha da emosional bir təsir buraxır. Bu cür sənət əsərlərinin qadağan olunması, təəssüf doğurur.

Hafiz Babalının həbsxanada yazdığı və müsadirə olunan şeirləri, jurnalistika fəaliyyətinin incə nöqtələrinə, xüsusilə də cəmiyyətdə böyük rezonansa səbəb olan "Abzas Media işi" kontekstində toxunur. Şeirin ironik tonu, reallıqdan uzaqlaşaraq "islah" olduğunu iddia etməsi, babalinin öz peşəsinə, gördüyü işə dair müşahidələrini və bunun nəticəsində yaranan daxili mübarizəsini əks etdirir. Şeirdə adı çəkilən nazir, deputat, Panama, ofşorlar, qızıl saat kimi detallar, cəmiyyətin diqqətində olan maliyyə və siyasi məsələlərə işarə edir. Bu şeir, bir tərəfdən, jurnalistin yaşadığı təcrübələrin, digər tərəfdən isə onun sənətinə olan bağlılığının bir ifadəsidir. Qadağan olunma faktı isə sərbəst ifadə azadlığının məhdudlaşdırılması məsələsini yenidən gündəmə gətirir.

Şərhə başlamadan öncə, məqalənin mətnində təəccüblə qarşıladığım bir nöqtə var. Hafiz Babalı kimi bir jurnalistin şeirlərinin müsadirə olunması və bununla bağlı cəzalandırılması, həm də onun "qadağan olunmuş" şeirlər yazdığının iddia edilməsi, mənə elə gəlir ki, heç bir məntiqə sığmır. Jurnalistikanın və söz azadlığının əsas prinsiplərinə ziddir. Şeirin məzmunu da məni düşündürdü. Yəqin ki, bu şeirlər elə bir həqiqəti ifadə edir ki, kimlərsə üçün təhlükəlidir. Məncə, burada söhbət "qadağan olunmuş" şeirdən yox, bəlkə də "həqiqət şeiri"ndən gedir.

Hafiz Babalının həbsdə yazdığı şeirlərin müsadirə olunması və bu addımın təhsilə dair bir şeirin "qadağan" olunması kimi təqdim edilməsi məni düşündürdü. Məqalədə Babalının jurnalistlik fəaliyyətinə görə həbs olunduğu qeyd olunur, lakin şeirinin məzmununa toxunulmur. Şeiri oxuduqda isə görünür ki, müəllif öz fəaliyyətinə tənqidi yanaşır, keçmiş səhvlərindən dərs çıxardığını vurğulayır və sanki bir növ "islah" olduğunu ifadə edir. Bu kontekstdə, şeirin "qadağan olunmuş" adlandırılması və məmurlar tərəfindən xəbərdarlıq edilməsi, məsələnin sırf "korrupsiya" və ya "təhqiqat" mövzularından daha çox, sərbəst fikir ifadəsi və cəmiyyətdəki müəyyən rezonans doğuran məqamlarla bağlı olmasını düşünməyə vadar edir. Belə bir şəraitdə, Babalının özü haqqında yazdığı bu səmimi etirafın niyə problem yaradığını anlamaq çətindir, əgər məqsəd həqiqətən də "islah" olunmaqdırsa. Bu hadisə, müəyyən mövzulara qarşı olan həssasiyyətin və düşüncə azadlığının məhdudlaşdırılması barədə daha geniş müzakirələrə yol açmalıdır.

Hafiz Babalının bu şeiri, həqiqətən də insanın içini titrədən, düşüncələrə qərq edən bir əsərdir. Müsadirə edilməsi və qadağan olunmağı, şeirin gücünü və təsirini bir daha ortaya qoyur. O, sadəcə sözlərdən ibarət bir şeir deyil, eyni zamanda bir etiraf, bir peşmançılıq və ən əsası, bir vicdanın səsi kimi qəbul edilə bilər. Bu şeir, cəmiyyətdə olan bir çox problemlərə işıq tutur və insanları düşünməyə vadar edir. Belə bir qələm sahibinin səsinin kəsilməyə çalışılması təəssüf doğurur. Bu şeirin ictimaiyyətə çatdırılması çox vacibdir.

Bu mövzuda Hafiz Babalının şeirlərinin müsadirə olunması və qadağan edilməsi məsələsi məni düşündürdü. Lakin, istərdim ki, məqalənin müəllifi bu şeirlərin nə üçün "qadağan olunmuş" hesab edildiyini daha aydın izah etsin. Mətnə əsasən, şeirlər müəllifin özünə görə bir "islah" və "peşmançılıq" ifadəsidir. "Yetirin o zata ki, külli islah olmuşam" misrasının ironik mənasını dərk etmək çətin deyil, lakin bu "islah"ın həqiqətənmi baş verdiyini yoxsa sadəcə bir üslub təsiri olduğunu qəti olaraq söyləmək mümkün deyil. Məncə, bu şeirlərin "qadağan olunmuş" adlandırılması daha çox bu sözlərin kimə və hansı məqsədlə ünvanlandığı ilə bağlıdır, yoxsa şeirin öz tərkibində gizli bir təxribat yoxdur.

Bu şeir əslində Hafiz Babalının öz düşüncələrini ifadə etmək üçün bir vasitədir, yoxsa hansısa bir mesajı çatdırmaq üçün yaradılıb? Bu "islah olma" halı səmimidirmi, yoxsa mövcud vəziyyətə bir reaksiya olaraq ortaya çıxıb? Məqalədə qeyd olunan "qadağan olunmuş şeir" ifadəsi, bu şeirin yalnız məzmununa görə deyil, həm də yazıldığı şəraitə görəmi qadağan olunduğunu düşündürür?

Məqalə ilə tam razı deyiləm. Təbii ki, jurnalistin öz fikirlərini ifadə etmək haqqı var, lakin təhrikedici və qıcıqlandırıcı ifadələrdən istifadə etməməsi daha doğru olardı. Şeirindəki bəzi ifadələr, şəxsi münasibətlər və hətta qədərlə bağlı olan fikirlər, məncə, hər kəs tərəfindən qəbul oluna biləcək məqamlar deyil. Jurnalistin həbsdə olduğu vəziyyətin çətinliyi başa düşüləndir, lakin bu, hər kəsin qəbul edə biləcəyi bir məzmunda fikirlərini ifadə etməsinə mane olmamalıdır.

Hafiz Babalının şeirlərinin müsadirə olunması və ona verilən xəbərdarlıqla bağlı məlumatlar təəssüf doğurur. Jurnalistin sərbəst fəaliyyətinin məhdudlaşdırılması və yaradıcılığının qadağan edilməsi, söz azadlığı və məlumat əldə etmə hüququ baxımından ciddi narahatlıq yaradır. Şeirlərin məzmunu, bu mövzularda yazmaqdan çəkinməməsi, cəmiyyətdə həssas məsələlərə işıq salmaq istəyinin göstəricisidir.

Şeirin müsadirə edilməsi və şairin xəbərdar edilməsi, əslində, incə bir mesaj verir. "Külli islah olmuşam" cümləsi ilə cəmiyyətdəki bəzi məqamlara toxunan Hafiz Babalı, sanki bir vicdan sızlaması yaşayır və bu vəziyyətin düzəlməsini dilə gətirir. Lakin bu cür açıq ifadələr bəzi yerlərdə necə qarşılanır, bunu şeirin "qadağan olunması" faktı bir daha təsdiqləyir. Məncə, bu şeir sadəcə Hafiz Babalının öz daxili dünyasını deyil, eyni zamanda cəmiyyətimizin bəzi həssas nöqtələrini də əks etdirir. Bu şeir vasitəsilə əslində nəyi demək istəyirsiniz? "Külli islah" nəyin islahı deməkdir?

Bu yazıda Hafiz Babalının həbsdə yazdığı və müsadirə olunan şeirləri diqqət çəkir. Şeirin "Yetirin o zata ki, külli islah olmuşam" misrasından da göründüyü kimi, müəllif özünü cəmiyyətin gözündə islah olunmuş bir insan kimi təqdim edir. Bu, onun əvvəlki fəaliyyətinə, yəni araşdırmaçı jurnalistika yolu ilə cəmiyyətdəki neqativ halları, xüsusilə də korrupsiya kimi məsələləri ifşa etməsinə bir ironik reaksiya kimi başa düşülə bilər. Şeirdə nazirlər, deputatlar, ofşorlar, qızıl saatlar, Dubay və London kimi istinadlar mövcuddur ki, bunlar da dolayısı yolla cəmiyyətdəki maliyyə pozuntuları və varlanma mexanizmlərinə işarə edir. Müəllifin "inzibati təzyiq" nəticəsində "islah" olunması və ya "tərki-günah" olması iddiası, ifadə azadlığının məhdudlaşdırılması və ya siyasi təzyiqin təsiri altında olan bir şəxsin sosial və siyasi reallığı necə qavradığı barədə düşünməyə vadar edir. Şeirin "prokurora deyin ki, əsir-tamah olmuşam" sonluğundakı ifadə isə, həm müəllifin özünün çəkdiyi mənəvi və ya fiziki əziyyətə, həm də mövcud sistemin bu cür "təcrid" və "təzyiq" mexanizmləri vasitəsilə insanları necə "yola gətirməyə" çalışdığına dair bir fikir verir. Ümumilikdə, bu şeir, bir jurnalistin həbsxana şəraitində cəmiyyətin problemlərinə və dövlət idarəçiliyinə ironik və tənqidi bir baxış bucağını əks etdirir.

Hafiz Babalının qələmi ilə ortaya çıxan bu şeirlər, həqiqətən də düşündürücüdür. Müsadirə olunması və onunla bağlı edilən xəbərdarlıq, sənətçinin daxili dünyasını və gördüyü prosesi əks etdirir. Şeirlərindəki “külli islah olmuşam” ifadəsi, onun şəxsi etirafı və düşüncələrinin bir təzahürüdür. Bu cür mətnlər, cəmiyyətdə müzakirə obyektinə çevrilərək, insanda müxtəlif fikirlər oyadır. Məqalənin təqdimatı, bu hadisənin nə qədər önəmli olduğunu göstərir.

Hafiz Babalının istintaq təcridxanasında qələmə aldığı şeirlərin müsadirə edilməsi və bununla bağlı ona verilən xəbərdarlıq diqqət çəkir. Şeirin məzmununda ifadə olunan "külli islah olmuşam" fikri, cəmiyyətdə müzakirə olunan mövzulara toxunduğu təqdirdə jurnalist fəaliyyətinin necə çətinləşə biləcəyi barədə düşündürür. Belə bir şəraitdə söz azadlığının məhdudlaşdırılması haqqında düşünmək təbiidir.

Bu xəbər çox təəssüfləndiricidir. Araşdırmaçı jurnalist kimi Hafiz Babalının işini hörmətlə qarşılayırıq. Həbsxana şəraitində belə yaradıcılıqla məşğul olması və bununla əlaqədar çətinliklərlə üzləşməsi, əlbəttə ki, diqqət çəkir. Şeirindəki ifadələr, müxtəlif mövzulara toxunması, onun daxili dünyasını və düşüncə tərzini əks etdirir. Bu cür halların ictimaiyyətin diqqətinə çatdırılması, məncə, cəmiyyətdə söz azadlığı və düşüncə tərzinin ifadəsi ilə bağlı müzakirələrə səbəb ola bilər.

Bu məqaləylə tam razı deyiləm. Mövzuya fərqli bir tərəfdən yanaşmaq istərdim. Məqalədə Hafiz Babalının şeirlərinin müsadirə edilməsi, onun həbsdə olduğu müddətdə yazdıqları ön plana çıxarılıb. Lakin, bu şeirlərin məzmunu və onların niyə "qadağan olunmuş" sayıldığı barədə daha ətraflı məlumat olmalı idi.

Şeirlərdəki "islah olmuşam", "düşmənlərin əlində gizli silah olmuşam", "korrupsiya var deyib hey aranı qatdığım", "indi agah olmuşam", "səhvlərimi anlayıb tərki-günah olmuşam" kimi ifadələr, həqiqətən də bir "islah" prosesinin nəticəsi ola bilərmi, yoxsa bu, məcburiyyət qarşısında deyilmiş sözlərdir? "Həbsxanada xüsusilə mübahisəyə səbəb olan və qadağan olunmuş şeiri" ifadəsi daha çox qıcıqlandırıcıdır. Hansı şeir mübahisəyə səbəb olub və nə üçün qadağan olunub?

Əgər məqsəd jurnalistin yaradıcılığını və ya qəzetçilik fəaliyyətini tənqid etməkdirsə, bu şeirlərin mətninə əsaslanaraq konkret nümunələr gətirmək daha məqsədəuyğun olardı. Bu şeirlər yalnız bir neçə misradan ibarət olsa da, onların siyasi və ictimai məzmunu haqqında daha dərin analiz təqdim etmək mümkün olardı. Mənə elə gəlir ki, məqalədə bu məqamlar əks olunmayıb.

Bu məqalədə Hafiz Babalının qadağan olunmuş şeirinin müsadirə olunması və bu hadisənin cəmiyyətdə doğurduğu reaksiyalar əks olunur. Şeirin özü, görünən odur ki, korrupsiya və maliyyə cinayətləri ilə bağlı kəskin tənqidi ifadə edir. Jurnalistin həbsdə olduğu müddətdə belə bir mövzuda şeir yazması, onun fikirlərindən geri qalmadığını göstərir. Təcridxananın rəisinin jurnalisti bu cür şeirlər yazmaması barədə xəbərdarlıq etməsi isə, məncə, söz azadlığına bir təhdid kimi qəbul edilə bilər. Şeirdəki "Yetirin o zata ki, külli islah olmuşam" ifadəsi, həm tənqid olunan şəxsə, həm də özünə qarşı bir dolayısı ilə ifadə edilmiş ironiya və peşmanlıq kimi görünür. Bu cür şeirlərin müsadirə olunması, cəmiyyətdəki bəzi həssas məqamlara toxunulduğunun göstəricisidir.

Bu yazı, Hafiz Babalının həbsxana şəraitində yazdığı və müsadirə olunan şeirləri vasitəsilə, onun jurnalist fəaliyyətinin cəmiyyətdə necə qəbul edildiyini və nəticədə başına gələnləri göstərir. Şeirlərindəki ironiya və özünü "islah olmuş" kimi təqdim etməsi, onun reallıqdan qaçmaq istəmədiyini, əksinə, sistemə və öz keçmişinə güzəştə getmədən, bəzən də satirik bir şəkildə yanaşdığını göstərir. Müsadirə və xəbərdarlıq isə sistemin bu cür ifadə azadlığına necə yanaşdığını bir daha təsdiqləyir. Əslində, "islah olmuşam" ifadəsi, onun təslim olduğunu yox, sistemin gözündə "təhlükəli" sayılan bir mövqedən imtina etdiyini göstərir, lakin bu, onun ideallarından əl çəkdiyi mənasına gəlməməlidir.

Hafiz Babalı haqqında yazılan bu məqalə, jurnalistika fəaliyyətinin və söz azadlığının cəmiyyətdəki roluna dair düşündürücü bir nümunədir. Şeirində ifadə olunan "külli islah olmuşam" fikri, cəsarətli bir etiraf kimi qəbul edilə bilər. Lakin, bu cür bir ifadənin ictimai bir şəxs tərəfindən, xüsusilə də siyasi və ya iqtisadi mövzulara toxunan bir jurnalist tərəfindən səsləndirilməsi, onun səmimiyyəti və ya nəsəbəti haqqında suallar doğurur.

Həbsxana şəraitində yazılan, bəlkə də təzyiq altında ortaya çıxan bir şeir, yalnız bir mərhələnin təcəssümü ola bilər. Jurnalistlik fəaliyyətinin məqsədi həqiqəti üzə çıxarmaqdır və Hafiz Babalının da bu yolda addımladığı görünür. Lakin şeirindəki "indi agah olmuşam" və "tərki-günah olmuşam" kimi ifadələr, onun əvvəlki fəaliyyətinə bir tənqid kimi də yozula bilər.

Bu hadisə, söz azadlığının sərhədlərini, jurnalistin ictimai məsuliyyətini və hətta şəxsi inamlarının necə dəyişə biləcəyini önə çəkir. Şeirin "qadağan olunmuş" kimi təqdim edilməsi isə, cəmiyyətdə bəzi mövzuların toxunulmaz olduğunu və ya hər zaman qapalı qaldığını göstərir. Məqalə, bu məqamları diqqətə almaqla daha geniş bir müzakirəyə zəmin yaradır.

Məqalədə Hafiz Babalının həbsdə yazdığı şeirlərin müsadirə olunması və ona xəbərdarlıq edilməsi təəssüf doğurur. Mən bu vəziyyətlə razılaşmıram. Şeiriyyət, söz sənəti həmişə insanları bir araya gətirən, fikirlərini ifadə etməyə imkan verən bir vasitə olub. Hətta ən çətin şəraitdə belə, incəsənətin insan ruhunu azad etməkdəki rolunu unutmaq olmaz. Bir qələm adamının, bir jurnalistin, bir şairin sözünün, fikrinin boğulması cəmiyyətin özü üçün bir itkidir. Babalının şeirindəki "külli islah olmuşam" ifadəsi, məncə, ironikdir və bir etirazın ifadəsidir. Belə bir yaradıcı ruhun, belə bir cəsarətin qarşısını almaq düzgün deyil. Mən hesab edirəm ki, bu cür halların toxunulmazlığı olmalıdır.

Bu məqalənin əsas qəhrəmanı Hafiz Babalıdır və onunla bağlı baş verənlər çox düşüncəlidir. Jurnalist kimi öz peşə borcunu yerinə yetirməyə çalışarkən üzləşdiyi çətinliklər və hətta həbs olunması, bir cəmiyyət olaraq informasiya azadlığına və söz hüququna nə qədər dəyər verdiyimizi bir daha gözümüz önünə gətirir. Müsadirə olunan şeirlər, xüsusilə də onun "külli islah olmuşam" deyərək keçmiş fəaliyyətinə ironik bir üsyan etməsi, müasir dövrdə jurnalistikanın qarşılaşdığı məhdudiyyətlər barədə dərin bir düşüncə yaratır. Bu hadisələr, cəmiyyətin obyektiv informasiyaya olan ehtiyacını və bu ehtiyacın necə təmin edilməli olduğunu yenidən gündəmə gətirir.

Bu məqalə, jurnalist Hafiz Babalının həbsdə olarkən yazdığı, lakin müsadirə edilən və "qadağan olunmuş" sayılan şeiri vasitəsilə, bir dövrün reallıqlarını və bu reallıqların yaradıcı şəxs üzərindəki təsirini əks etdirir. Şeirin "külli islah olmuşam" misrası ilə başlayan ilk bəndindəki səmimiyyət, hətta "vallah, olmuşam, inan, billah, olmuşam" kimi təsdiqlərlə gücləndirilməsi, burada ciddi bir fərdi dönüşümün ifadəsi kimi görünür. Sonrakı bəndlərdə isə Babalı, jurnalistikanın, xüsusilə araşdırmaçı jurnalistikanın cəmiyyətdə yaratdığı təsirləri, korrupsiya, ofşorlar, qızıl saatlar kimi mövzuları dilə gətirərək, bu cür yazılarından peşman olduğunu və bir müddət həbsdə qaldıqdan sonra bu mövzulara fərqli bir prizmadan baxmağa başladığını etiraf edir. "Prokurora deyin ki, əsir-tamah olmuşam" ifadəsi isə bu "islah"ın nə dərəcədə məcburi və ya daxili bir proses olduğunu düşündürür. Şeirin təcridxanada yazılması və müsadirə olunması, söz azadlığı və dövlətin bu azadlığa olan münasibəti haqqında əlavə suallar doğurur.

Hafiz Babalı kimi bir jurnalistin söz azadlığının belə məhdudlaşdırılması təəssüf doğurur. Məqalədə qeyd olunduğu kimi, o, təcridxanada yazdığı şeirlərinə görə xəbərdarlıq alıb. Şeirin məzmunu nəzərə alındıqda, bu, daha da düşündürücüdür. "Külli islah olmuşam" ifadəsi ironiya ilə dolu olsa da, bu cür sözlərin həbsxana şəraitində belə "qadağan" edilməsi cəmiyyətin açıqlığı haqqında nə deyə bilər? Məgər cəmiyyətdə səslənən hər hansı bir fikir, hətta ironik olsa belə, bu qədər qorxulu qarşılanmalıdırmı? Jurnalistlərin öz fikirlərini ifadə etməsi üçün niyə belə baryerlər yaradılır?

Hafiz Babalının həbsxana şəraitində belə, cəsarətlə düşüncələrini ifadə etməsi, sənətinin gücünü bir daha göstərir. Şeirdəki "külli islah olmuşam" ifadəsi, ironic bir şəkildə, sistemin gözündə "yol verilən" bir duruma işarə edir. Bu, cəmiyyətin bəzi üzvlərinin, xüsusilə də jurnalistlərin, həqiqəti axtararkən qarşılaşdığı çətinlikləri və bu çətinliklər qarşısında susdurulma cəhdlərini vurğulayır. Şeirin saxlanması və cərimə edilməsi, söz azadlığına edilən bir müdaxilə kimi dəyərləndirilə bilər. Bu cür hadisələr, cəmiyyətin müxtəlif təbəqələrini düşündürməli və müzakirəyə səbəb olmalıdır.