Hürjet Britaniya gündəmində: Hawkların əvəzinə üçlü yarışda Türk təyyarəsi

Böyük Britaniya Hawk Təyyarələrini Təqaüdə Göndərir: Hürjet Üç Namizəd Arasında

İyun ayının əvvəlində yayımlanan Böyük Britaniyanın Strateji Müdafiə İcmalında, köhnə Hawk reaktivlərini daha aşağı istismar xərcləri olan, daha müasir və sürətli bir təlim təyyarəsi ilə əvəz etmək təklifi yer almışdı. Müdafiə naziri Mariya Eqqlın parlamentdə verdiyi açıqlama bu istiqamətdə yaxın gələcəkdə konkret addımların atılacağına dair ilk rəsmi siqnal oldu.

Hawk Təyyarələrinin Əvəzlənməsi Tələbi və Namizədlər

Böyük Britaniya tərəfindən Hawk təyyarələrinin dəyişdirilməsi ilə bağlı tenderin nə vaxt başlayacağı hələ məlum deyil. 1976-cı ildə xidmətə girən Hawk T1 təyyarələrinin əvvəlki planlaşdırmada 2030-cu ildə tamamilə təqaüdə çıxarılacağı bilinirdi. 2009-cu ildə xidmətə başlayan Hawk T2 təyyarələrinin təqaüd müddəti isə 2040-cı il olaraq nəzərdə tutulmuşdu. Lakin mühərrik başda olmaqla, təyyarədə yaranan bəzi problemlər T2 təyyarələrinin etibarlılığının şübhə altına alınmasına səbəb oldu. Hərbi Hava Qüvvələri komandanı ser Riç Naytonun "Açığını desək, Hawk T2-ni mümkün qədər tez dəyişdirmək istəyirəm. Beləliklə, daha müasir, daha etibarlı və daha böyük imkanlara malik olacağıq" bəyanatı da bu vəziyyətdən qaynaqlanırdı. Təkmilləşdirilmiş jet təlim təyyarəsi bazarı bəzi ölkələrin öz yerli dizaynlarını istehsal etməsi ilə getdikcə daha da doymuş vəziyyətə gəlib. Böyük Britaniyanın kənardan alış yolunu seçməsi halında, ABŞ və Avropadan bir çox seçim mövcuddur. Bu seçimlər arasında yaxın zamanda İspaniya tərəfindən seçilən TUSAŞ tərəfindən istehsal olunan Hürjet də yer alır. Bəs, belə bir tenderdə hansı təyyarələr rəqabət apara bilər? Hərbi və mülki aviasiya ilə bağlı xəbər və təhlillər yayımlayan Theaviationist.com saytından Kay Qrit bu ehtimalları araşdırıb.

Boeing-Saab T-7A Red Hawk

ABŞ ordusunun hazırda istifadə etdiyi T-38 Talon təlim təyyarəsi əvəzinə Boeing-Saab T-7A Red Hawk təlim təyyarəsindən istifadə etməyə hazırlaşdığı bilinir. Lakin T-7A təyyarələrinin Böyük Britaniya tərəfindən seçilmə ehtimalının az olduğu ifadə edilir. T-7A proqramında yaşanan gecikmələr bu təyyarənin istismara verilməsini ləngitməklə yanaşı, təyyarənin ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinin supersonik uçuş tələblərini qarşılayacaq şəkildə təchiz edilməsi, T-7A-ların texniki xidmət və istismar xərclərinin yüksək olmasına səbəb olur. T-7A təyyarələrinin orta səviyyəli bir jet təlim təyyarəsində axtarılan xüsusiyyətlərdən daha yüksək performansa malik olması və istismar xərclərinin çox olması, Kral Hərbi Hava Qüvvələrinin bu təyyarəni seçmə ehtimalını daha da azaldır. Bundan əlavə, Hərbi Hava Qüvvələrinin mümkün bir alımda Böyük Britaniya üçün birgə istehsal ehtimalının aşağı olması, siyasi və iqtisadi cəhətdən T-7A-ları Böyük Britaniya üçün daha az cəlbedici edir.

Leonardo M-345 / M-346

İtaliya mərkəzli Leonardo şirkətinin əlində M-345 və M-346 təlim təyyarələri mövcuddur. M-345 daha fundamental bir təlim təyyarəsi olaraq nəzərdə tutulub. M-346 isə cüt mühərrikli, daha yüksək performansa malik bir təyyarə kimi önə çıxır. May ayının sonunda bir M-345-in Böyük Britaniyaya səfər etdiyi məlumdur. Rəsmi bir açıqlama verilməsə də, bu səfərin təyyarənin araşdırılması məqsədilə edildiyi ehtimal olunur. Leonardo’nun Böyük Britaniyada əhəmiyyətli ortaq layihələrinin olduğu bilinir. Şirkətin Böyük Britaniyadakı müəssisələrinin mümkün bir alımda birgə istehsal ehtimalını artırdığı və bu durumun Leonardo istehsalı olan təyyarələrin seçilmə ehtimalını yüksəltdiyi qeyd edilir. İtalyan təyyarələri Eurofighter və 5-ci nəsil döyüş təyyarəsi F-35-də xidmət edəcək pilotların təlimi üçün xüsusi olaraq hazırlanmışdır. Bu da Böyük Britaniyanın bu təyyarəni seçmə ehtimalını artırır.

TUSAŞ / Hürjet

Theaviationist.com saytında yayımlanan yazıda Türk Aviasiya və Kosmik Sənayesi tərəfindən inkişaf etdirilən Hürjet’in də Böyük Britaniya üçün bir seçim olduğu qeyd edilib. Yazıda, öz sinfindəki bir çox təyyarə kimi F-404 mühərrikindən istifadə edən Hürjet’in yaxın zamanda İspaniya tərəfindən də seçildiyi xatırladılıb. Türkiyə ilə Böyük Britaniya arasında inkişaf edən müdafiə sənayesi əməkdaşlığının Hürjet’in seçilmə ehtimalını da artırdığı bildirilib. Böyük Britaniyanın xarici alımlar yerinə yerli bir seçimlə təlim təyyarəsi inkişaf etdirməsi də ehtimallar arasındadır. İngilis şirkəti Aeralis, Hawk’ın varisi olmaq üçün güclü bir namizəd olaraq görülür. Şirkət hələ bir təyyarə istehsal etməsə də, bir neçə ildir Böyük Britaniya Hökumətinin vəsaitləri ilə inkişaf etmiş jet təlim təyyarəsi inkişaf etdirmək üçün işlər aparır. Lakin hazırda uçuşa hazır bir prototipi yoxdur. Bu səbəbdən Aeralis’in təyyarəsinin seçilməsi halında, təyyarə tədarükü daha uzun bir müddətdə gerçəkləşəcəyi bildirilir.

24 saat