İsrailin Qəzza İşğal Planı Kəskin Pislənir
İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı (İƏT), Körfəz Əməkdaşlıq Şurası (KƏŞ) və Ərəb Birliyi Nazirlər Komitəsi (Qəzza Təmas Qrupu) tərəfindən verilən birgə yazılı bəyanatda
İsrailin Qəzzaya qarşı tam hərbi işğal planı şiddətlə qınanaraq qətiyyətlə rədd edilib. Bəyanatda qeyd edilib ki, sözügedən işğal qərarı beynəlxalq hüququn kobud şəkildə pozulmasıdır və qeyri-qanuni işğalı qanuniləşdirmək cəhdi kimi qiymətləndirilir; bu, müvafiq beynəlxalq qətnamələrlə uzlaşmır.
İnsanlığa Qarşı Cinayətlər Vəziyyəti
Bəyanatda vurğulanıb ki,
İsrailin Qəzzada və Fələstin torpaqlarında davam edən "qətliam, aclıq, məcburi köçkünlük, torpaqların ilhaqı və məskunlaşma terroru" kimi ağır pozuntuları insanlığa qarşı cinayətlər çərçivəsinə daxil ola bilər. Həmçinin, bu siyasətlərin sülh imkanlarını aradan qaldırdığı, regional və beynəlxalq səyləri pozduğu bildirilib. "İsrailin
Qəzza hücumları, İordan çayının qərb sahilləri və Şərqi Qüdsdəki ciddi pozuntuları təcili olaraq dayandırılmalıdır", – deyə çağırış edilən bəyanatda Qəzzaya humanitar yardımların qeyd-şərtsiz və dərhal çatdırılması, ərzaq, dərman, yanacaq kimi əsas ehtiyacların təmin olunması tələb edilib. Bəyanatda yardım təşkilatlarının beynəlxalq humanitar hüquq və humanitar yardım standartları çərçivəsində sərbəst fəaliyyət göstərməsi üçün çağırış edilib.
Humanitar Yardım Çağırışı və Sülh Səyləri
Misir, Qətər və ABŞ-ın vasitəçiliyi ilə aparılan atəşkəs və əsir mübadiləsi təşəbbüsləri dəstəklənib. Vurğulanıb ki, bu, humanitar böhranı yüngülləşdirmək üçün mühüm addımdır. Bəyanatda Fələstin xalqının məcburi köçkünlüyünün qəti şəkildə rədd edildiyi qeyd olunub.
Sülh və Qəzzanın Yenidən Qurulması
Qəzzanın yenidən qurulması üçün planlaşdırılan Ərəb-İslam tərəfdaşlığının təcili həyata keçirilməsi və Qahirədə keçiriləcək yenidənqurma konfransına fəal qatılım çağırışı edilib. Bəyanatda, daimi və ədalətli sülhün yalnız 1967-ci il sərhədləri əsasında, paytaxtı Şərqi Qüds olan müstəqil bir Fələstin dövlətinin qurulması ilə mümkün olacağı bildirilib. Birgə bəyanatda,
İsrailin Qəzzada törətdiyi insanlığa qarşı cinayətlərə görə tam məsuliyyət daşıdığı qeyd edilərək, xüsusilə
BMT Təhlükəsizlik Şurasının daimi üzvlərinin bu mövzuda hüquqi və humanitar öhdəliklərini yerinə yetirmələri çağırışı edilib.
24 saat
Oxucu Şərhləri
Bununla belə, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: bu cür beynəlxalq qınaqların İsrailin siyasətlərinə təsir etmə qabiliyyəti nə dərəcədədir? Tarixən, oxşar qınamalara baxmayaraq, İsrailin işğal siyasətlərini davam etdirdiyi hallar olub. Bu təşkilatların təkcə bəyanatlarla kifayətlənməyib, həm də İsraili beynəlxalq hüquqa riayət etməyə məcbur edəcək daha güclü diplomatik və ya iqtisadi tədbirlər tətbiq etmə imkanları varmı? Yoxsa bu cür bəyanatlar əsasən simvolik xarakter daşıyır və real nəticələri məhduddur?
Bununla belə, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: Bu cür beynəlxalq təşkilatların qınaq bəyanatları nə dərəcədə təsirli olur? İsrailin beynəlxalq qınaqlara qarşı mövqeyi məlumdur. Belə bir vəziyyətdə, təkcə qınamaqla yanaşı, hərbi işğalın qarşısını almaq üçün daha spesifik və praqmatik addımlar nələr ola bilərdi? Məsələn, müvafiq beynəlxalq qurumlar tərəfindən konkret sanksiyalar, diplomatik təzyiqlər və ya humanitar yardımların təhlükəsizliyi üçün təminatlar tələb etmək kimi mövzular müzakirəyə çıxarıldımı? Bu bəyanatların yalnız diplomatik dil olaraq qalması riskini necə aradan qaldırmaq olar?
Bu günün vəziyyətinin fərqliliyi, bəlkə də, həm regional, həm də qlobal siyasi landşaftın dəyişməsindədir. Qəzzada davam edən humanitar böhran və artan ictimai təzyiq, 1980-ci illərlə müqayisədə fərqli bir dinamika yarada bilər. Lakin keçmiş təcrübə bizə xatırladır ki, qınaq bəyanatları adətən konkret addımlar və siyasi təzyiq mexanizmləri ilə dəstəklənmədikdə kifayət etmir. Belə bir planın qarşısını almaq üçün bu təşkilatların hansı əlavə tədbirləri planlaşdırdığı aydınlaşdırılmalıdır.
Keçmiş təcrübə göstərir ki, belə bəyanatlar və qınaqlar mühüm olsa da, təkbaşına real nəticə verməkdə çətinlik çəkə bilər. Əsas məsələ bu beynəlxalq qərarların və prinsiplərin necə effektiv şəkildə tətbiq olunacağıdır. O zaman da müxtəlif siyasi və iqtisadi maraqlar bu qərarların icrasını ləngitmişdi.
Hazırkı vəziyyətin fərqli cəhəti isə ondan ibarətdir ki, həm regional, həm də qlobal siyasi mənzərə dəyişmişdir. İnformasiya texnologiyalarının inkişafı sayəsində hadisələr daha sürətlə yayılır və ictimai rəyin formalaşmasına təsir göstərir. Lakin bu da, hər zaman beynəlxalq hüququn və ya humanitar prinsiplərin üstünlük qazanacağını zəmanət vermir. Əsas sual budur: İndi də siyasi iradə və maraqlar bu qınaqların real addımlara çevrilməsinə imkan verəcəkmi, yoxsa yenə də yalnız bəyanatlarla məhdudlaşacağıq?
Şərh Yaz