Dünya 15.09.2025

İƏT və Ərəb Liqası Baş Katibləri İsrailə qarşı birgə addıma çağırır

İƏT və Ərəb Liqası Baş Katibləri İsrailə qarşı birgə addıma çağırır

İslam və Ərəb Birliyi İsrailin Təcavüzünə Qarşı Dohada Zirvəyə Hazırlaşır

Qətərin paytaxtı Dohada İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı (İƏT) və Ərəb Birliyi Fövqəladə Zirvəsinin hazırlıq iclası keçirilib. Təşkilatın Baş katibi Hüseyn İbrahim Taha və Ərəb Birliyinin Baş katibi Əhməd Əbu Qeyt İsrailin Qətərə qarşı hücumunu müzakirə ediblər. Hüseyn İbrahim Taha regiondakı İsrail hücumlarının qarşısının alınması və Fələstin dövlətinin qurulması üçün "birlikdə hərəkət etməyə" çağırıb. O bildirib: "Region xalqına qarşı davam edən dövlət terroru bizi Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Assambleyasına qətnamə layihəsi təqdim etməyə məcbur edir. Bu layihə Fələstin xalqına qarşı törədilən pozuntulara və cinayətlərə son qoyulmasını, həmçinin iki dövlətli həllin həyata keçirilməsini təmin etməlidir."

Beynəlxalq Həmrəyliyə Çağırış

İƏT Baş katibi Taha, üzv ölkələrin ortaq iradəsini vurğulayaraq deyib: "Bu zirvədə iştirak edən bütün ölkələr Ərəb-İslam əməkdaşlığının gücləndirilməsinin vacibliyinə inanır. Qarşılaşdığımız çağırışlar qarşısında səylərimiz birgə olmalıdır." Ərəb Birliyinin Baş katibi Əbu Qeyt İsrailin təcavüzünü və müharibə cinayətlərini sərt şəkildə qınayaraq, Doha sammitinin İsrailin təcavüzünə və Qətərin suverenliyini pozmasına qarşı Ərəb-İslam həmrəyliyindən aydın bir mesaj verməli olduğunu bildirib. Əbu Qeyt, beynəlxalq ictimaiyyətin səssizliyinin İsraili cəsarətləndirdiyini qeyd edib: "İsrail törətdiyi cinayətlərin cəzasız qalacağına inanaraq bunları davam etdirir. Ərəb və İslam ölkələri İsrailin Qəzzədə apardığı bu rüsvayçı müharibəni dayandırmağa diqqət yetirməlidir." Əhməd Əbu Qeyt, mülki əhalinin qətlə yetirilməsi, Qəzzə xalqının aclığa məruz qalması və milyonlarla insanın evsiz qalması kimi sənədləşdirilmiş müharibə cinayətlərinə görə məsuliyyət daşıyanların cavab verməsini vurğulayıb.

Doha Zirvəsinin Təşkilati Detalları və Gündəliyi

Qətər Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Macid əl-Ənsari dünən verdiyi yazılı açıqlamada, ölkəsinin paytaxt Dohada sentyabrın 15-də, bölgədəki son hadisələr səbəbilə İƏT-Ərəb Birliyi Fövqəladə Zirvəsi keçirəcəyini elan etmişdi. Bu zirvə İsrail ordusunun sentyabrın 9-da Dohada Hamas danışıqlar heyətinin yerləşdiyi binaya hərbi təyyarələrlə hücum etməsindən sonra təşkil edilir. Hamas hücumdan siyasi büro üzvlərinin sağ çıxdığını, lakin Xəlil əl-Həyyənin oğlunun, 4 Hamas üzvünün və bir Qətər polisinin həyatını itirdiyini bildirmişdi. İsrail Baş naziri Binyamin Netanyahu sentyabrın 10-da bəyanatında Qətəri "Ya onları sürgün edin, ya da ədalətə təslim edin. Bunu etməsəniz, biz edəcəyik" sözləri ilə yeni hücumla hədələmişdi. Dövlət başçıları səviyyəsində keçiriləcək zirvə, İsrailin sentyabrın 9-da Dohaya həyata keçirdiyi hücumdan sonra Qətərin çağırışı və İƏT Xarici İşlər Nazirləri Şurasının dövr sədri Türkiyənin dəstəyi ilə təşkil olunur. Bu, İsrailin 7 oktyabr 2023-cü ildən bəri Qəzzədə yürütdüyü və Livan, Suriya, Yəmən, İran kimi region ölkələrinə genişləndirdiyi hücumlardan sonra keçirilən İƏT-Ərəb Birliyi Fövqəladə Birgə Zirvələrinin üçüncüsü olacaq. Zirvədə İsrailin Qətərə hücumu ilə yanaşı, İsrailin Qəzzə və İordan çayının qərb sahilində davam edən soyqırım fəaliyyətləri, işğal və ilhaq əməliyyatları müzakirə ediləcək. Zirvədə qəbul ediləcək qərarda əvvəlki İƏT-Ərəb Birliyi Fövqəladə Zirvələri, 21-22 iyun 2025-ci il tarixlərində İstanbulda keçirilən İƏT 51-ci Xarici İşlər Nazirləri Şurası Toplantısı və 25 avqust 2025-ci ildə Səudiyyə Ərəbistanının Ciddə şəhərində təşkil edilən İƏT 21-ci Fövqəladə Xarici İşlər Nazirləri Şurası Toplantısında qəbul edilən qərarlara istinadən sülh və təhlükəsizliyin davamı üçün İsrailin Qəzzə və region ölkələrinə yönəlik hücumlarının təcili dayandırılmasına vurğu edilməsi nəzərdə tutulur. Bundan əvvəlki İƏT-Ərəb Birliyi Fövqəladə Birgə Zirvələri 11 noyabr 2023-cü və 11 noyabr 2024-cü il tarixlərində Səudiyyə Ərəbistanının paytaxtı Riyadda keçirilmişdi.

24 saat

Oxucu Şərhləri

Arif Əhmədli
15.09.2025 02:10
Bu mövzuda belə bir birlik nümayiş etdirilməsi çox sevindiricidir. İki mühüm liqanın baş katiblərinin birgə səylərlə İsrailin hərəkətlərinə qarşı çıxması, regional sabitlik və humanitar məsələlərin həlli yolunda vacib bir addımdır. Məqalədə vurğulandığı kimi, Fələstin xalqına qarşı törədilən pozuntuların dayandırılması və iki dövlətli həllin reallaşması istiqamətində atılacaq addımlar böyük əhəmiyyət kəsb edir. Beynəlxalq ictimaiyyətin də bu məsələyə daha həssas yanaşması və ümumi səylərə qoşulması vacibdir.
Könül Məmmədli
15.09.2025 02:06
Bu liqaslar birgə hərəkətə çağırır, yaxşı. Amma bu çağırışlar nə qədər effektli olacaq? Tarixdə bu cür liqasların hansı səviyyədə uğur qazandığını görmüşük. Bu dəfə necə olacaq? Sualım budur: Bu zirvə real nəticələr əldə edə bilərmi, yoxsa sadəcə birgə bəyanatla kifayətləniləcək?
Könül Vəliyeva
15.09.2025 01:45
Bu zirvə toplantısı, İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı (İƏT) və Ərəb Birliyinin baş katiblərinin İsrailə qarşı birgə addımlar atma çağırışları fonunda baş tutur. Maraqlıdır ki, bu iki böyük liqanın birgə hərəkətə keçməsi nə dərəcədə realdır? Tarixə baxdıqda, bu cür birgə bəyanatlar tez-tez eşidilsə də, real təsir mexanizmləri nə dərəcədə güclüdür? Baş katiblərin beynəlxalq səviyyədə qətnamə layihəsi təqdim etmələri təqdirəlayiqdir, lakin bu layihələrin Birləşmiş Millətlər Təşkilatında nə qədər dəstək tapacağı sual altındadır. Ərəb Birliyinin baş katibinin dediyi kimi, beynəlxalq ictimaiyyətin səssizliyi İsraili daha da cəsarətləndirirsə, o zaman bu liqaların öz daxilindəki fəaliyyətlərini daha da gücləndirməli deyilmi? Ümid edək ki, bu dəfəki "birlikdə hərəkət etməyə" çağırış, sadəcə bir ritorika olaraq qalmayacaq və Fələstin xalqının probleminə konkret həll yolları gətirəcək.
Pərvin Sadıqova
15.09.2025 01:40
Bu məqalədəki həmrəyliyə çağırış çox təqdirəlayiqdir. İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı (İƏT) və Ərəb Birliyinin Baş katiblərinin İsrailin hərəkətlərinə qarşı birlikdə hərəkət etmə çağırışı, regionda sülhün təmin edilməsi üçün atılan mühüm bir addımdır. Bu iki böyük liqa nümayəndələrinin ortaq platformada dayanaraq Fələstin xalqının hüquqlarının müdafiəsi və iki dövlətli həllin reallaşması üçün səyləri birləşdirməsi, beynəlxalq ictimaiyyətə də güclü bir mesaj verir. Ərəb Birliyinin Baş katibinin qeyd etdiyi kimi, beynəlxalq səssizlik İsrailə cəzasızlıq hissi verir və bu vəziyyətin dəyişməsi üçün bu cür zirvələr böyük önəm daşıyır. Ümid edirəm ki, Doha zirvəsi bu çağırışları reallığa çevirəcək və regionda ədalət təmin ediləcək.
Səid Elnarli
15.09.2025 01:05
İki böyük liqanın rəhbərlərinin birgə addım çağırışı eşidildi. Lakin bu çağırışın təsiri nə olacaq? Tarix göstərir ki, belə zirvələr çox vaxt bəyanatlarla yekunlaşır və real nəticələr doğurmur. Ümid edək ki, bu dəfə fərqli olar, amma realçı olmaq lazımdır.
Nigar Turalova
15.09.2025 01:00
İƏT və Ərəb Liqası baş katiblərinin İsrailin hərəkətlərinə qarşı birgə addım atma çağırışı, regional sabitlik və fələstin xalqının hüquqları baxımından diqqətəlayiqdir. Dohada keçiriləcək zirvə görüşü, üzv dövlətlərin ortaq mövqe sərgiləməsi üçün əhəmiyyətli bir platforma təşkil edəcək. Beynəlxalq ictimaiyyətin bu məsələyə daha fəal yanaşması və iki dövlətli həllin təmin edilməsi üçün səylərin gücləndirilməsi vacibdir.

Şərh Yaz