Milyarder iş insanı Elon Maskın təsis etdiyi
süni intellekt şirkəti
xAI-ın daha irəliləmiş bir sistem üzərində çalışdığı iddia edilir. Amerika Birləşmiş Ştatlarından olan jurnalist Mario Navfal sosial şəbəkə platforması X vasitəsilə etdiyi paylaşımda, Maskın
xAI çərçivəsində "kod yazan, vizual və video materiallar yaradan, hətta insan kimi davranmaq qabiliyyətinə malik" çoxsaylı
süni intellekt modullarının birgə işlədiyi məxfi bir layihə apardığını bildirib.
İddialar və Maskın Cavabı
Navfalın bu iddiası sosial mediada geniş rezonans doğursa da, diqqətlər birbaşa Elon Maska yönəldi. Tanınmış sahibkar qısa müddət sonra, X hesabından verdiyi açıqlamada bu iddiaları birbaşa inkar etmədi; əksinə, maraqlı detallar açıqladı. Mask paylaşımında bunları qeyd etdi:
“
xAI daxilində, Qrokun yüzlərlə ixtisaslaşmış kodlaşdırma və görüntü/video istehsalı modulunun bir araya gətirdiyi, bu modulların virtual dünyalarda birlikdə çalışaraq hər şeyi təkmilləşdirdiyi çoxmodullu bir
süni intellekt proqram təminatı şirkəti qururuq. Yeni şirkətimizin adını təxmin edə bilərsinizmi?”
Yeni Layihənin Detalları
Maskın bu sözləri,
xAI çərçivəsindəki yeni
süni intellekt layihəsinin adı belə elan edilmədən çoxdan inkişaf etdirilməyə başlandığını ortaya qoydu. Layihə çərçivəsində fəaliyyət göstərəcək modulların, eynilə insanlar kimi bir-biri ilə əməkdaşlıq edərək problemləri həll etdiyi və bu prosesin virtual mühitlərdə sınaqdan keçirildiyi vurğulanır.
Qrok Gündəmdən Düşmür
xAI daha əvvəl də "Qrok" adlı söhbət robotu ilə gündəmə gəlmişdi. GPT-4 səviyyəsində işləyən Qrok, X platformasına inteqrasiya edilmiş və hazırda milyonlarla istifadəçi ilə fəal şəkildə qarşılıqlı əlaqədədir. Lakin son günlərdə Qrokun başqa bir xüsusiyyəti sosial mediada müzakirələrə səbəb olub.
Qrokun bəzi istifadəçilərə verdiyi nalayiq və aqressiv cavablar, sistemin nəzarətsiz işlədiyi barədə tənqidlərə yol açıb. Xüsusilə siyasi və ya həssas mövzularda verilən cavabların zaman-zaman sərt və aqressiv dil ehtiva etməsi, "Qrok nəzarətdən çıxdı?" suallarını aktuallaşdırıb. Mask isə bu vəziyyətlə bağlı əvvəlki açıqlamalarında, Qrokun adi
süni intellekt sistemlərindən fərqli olaraq "qiyamçı bir şəxsiyyətə və yumor hissinə" malik olduğunu müdafiə etmişdi. Lakin ictimai narahatlıq, bu azadlıq anlayışının sərhədlərinin nə olacağına dair yeni bir müzakirəyə start verib.
xAI-ın Gələcək Strategiyası
Bütün bu inkişafların fonunda,
xAI-ın yaxın gələcəkdə daha da böyüyəcəyi proqnozlaşdırılır. Keçən həftələrdə, Maskın sahibi olduğu SpaceX-in
xAI-a 2 milyard dollarlıq investisiya qoyduğu, beləliklə şirkətin ümumi dəyərinin 113 milyard dollara çatdığı açıqlanmışdı. Bu rəqəmlər, Maskın
süni intellekti yalnız bir texnologiya deyil, həm də gələcək strategiyası kimi yerləşdirdiyini ortaya qoyur.
24 saat
Oxucu Şərhləri
İlk növbədə, qlobal təsirlərin ölçülməsi üçün **kəmiyyət və keyfiyyət tədqiqatlarının birləşdirilməsi** vacibdir. Kəmiyyət tədqiqatları, Maska məxsus şirkətlərin investisiya həcmi, yeni texnologiyaların tətbiqi ilə bağlı göstəricilər, eləcə də bu fəaliyyətlərin iqtisadi artım, məşğulluq və sənaye dinamikasına təsiri kimi dəyərləndirilə bilər. Keyfiyyət tədqiqatları isə, ekspert rəyləri, siyasi analizlər, sosial təsirlərin qiymətləndirilməsi və texnoloji trendlərin izlənməsi yolu ilə aparıla bilər. Məsələn, süni intellektin hərbi tətbiqi kontekstində, beynəlxalq müqavilələrin, müdafiə strategiyalarının və münaqişələrin təhlili əhəmiyyət kəsb edir.
İkinci olaraq, **müxtəlif maraq qruplarının perspektivlərini nəzərə almaq** obyektivlik üçün əsas şərtdir. Bu qruplara dövlət qurumları, özəl şirkətlər, akademik dairələr, vətəndaş cəmiyyəti təşkilatları və fərdi şəxslər daxildir. Hər bir qrupun maraqları və baxış bucağı fərqli ola bilər. Buna görə də, təhlildə bu fərqlilikləri anlamaq və hesaba qatmaq üçün **çoxmənbəli məlumat toplamaq** və **müxtəlif təhlil metodlarından istifadə etmək** lazımdır. Məsələn, Maskın texnologiyalarının potensial riskləri barədə tənqidi fikirləri olan qrupların arqumentlərini də ciddi qəbul etmək, eyni zamanda onun innovativ potensialına inananların baxışlarını da dəyərləndirmək lazımdır.
Nəhayət, süni intellektin hərbi istifadəsi məsələsində, beynəlxalq qanunvericilik, etika normaları və texnologiyanın potensial təhlükələri ilə bağlı geniş bir müzakirə aparılmalıdır. Bu cür müzakirələr üçün **simulyasiya modelləri**, **senari analizləri** və **risklərin qiymətləndirilməsi** kimi metodlar istifadə oluna bilər. Obyektiv və etibarlı təhlil üçün, aparılan qiymətləndirmələrin açıq şəkildə aparılması və müxtəlif perspektivləri əhatə etməsi zəruridir.
Lakin, digər tərəfdən, şəxsən mən hesab edirəm ki, nüfuzlu şəxslər haqqında yazılan təhqiqat məqalələri həmişə qəti sübutlarla dolu olmamalıdır. Əgər belə olardısa, bir çox mühüm ictimai müzakirələr baş verməzdi. İlon Maskın "gizli" süni intellekt imperiyası barədə iddia, hətta təsdiq olunmasa belə, mühüm bir sual qaldırır: Nüfuzlu şəxslərin texnoloji inkişafları necə idarə edə biləcəyini və bu inkişafların potensial riskləri haqqında nə qədər açıq-aşkar olmağı nəzərdə tutmalıdırlar? Məqalənin məqsədi bəlkə də tam olaraq dəqiq faktları təqdim etmək deyil, bu sualı ictimaiyyətə çatdırmaqdır və bu baxımdan, məqalənin ictimai müzakirəni qızışdırma potensialı onu dəyərli edə bilər. Təxminlərin və ya iddiaların mövcudluğu, əgər onların məqsədi müzakirəni başlatmaqdırsa, həmişə mənfi hesab edilməməlidir. Əsas odur ki, oxucu məqalənin təbiətini başa düşsün və təqdim olunan məlumatları tənqidi şəkildə qiymətləndirsin.
Lakin, məqalənin əsas məqsədi, məncə, İlon Maskın süni intellekt sahəsindəki fəaliyyətinin gizli tərəflərinə diqqət çəkmək, bu fəaliyyətin potensial təsirlərini araşdırmaqdır. Tamamilə dəqiq sübutlara əsaslanmasa da, məqalə potensial risklərə dair ictimai müzakirəni başlatmaq cəhdi kimi qəbul edilə bilər. Yəni, əsas məqsəd elmi bir araşdırma təqdim etmək deyil, bir tənqidi təhlili və potensial qorxular barədə diqqəti artırmaqdır. Bu perspektivdən baxdıqda, məqalənin məhdudiyyətlərinə baxmayaraq, ictimai əhəmiyyət kəsb etdiyini qəbul etmək olar.
Şərh Yaz