Dünya 14.07.2025

İlon Maskın Gizli Süni İntellekt İmperiyası İddiası Gündəmi Sarsıtdı

İlon Maskın Gizli Süni İntellekt İmperiyası İddiası Gündəmi Sarsıtdı
Milyarder iş insanı Elon Maskın təsis etdiyi süni intellekt şirkəti xAI-ın daha irəliləmiş bir sistem üzərində çalışdığı iddia edilir. Amerika Birləşmiş Ştatlarından olan jurnalist Mario Navfal sosial şəbəkə platforması X vasitəsilə etdiyi paylaşımda, Maskın xAI çərçivəsində "kod yazan, vizual və video materiallar yaradan, hətta insan kimi davranmaq qabiliyyətinə malik" çoxsaylı süni intellekt modullarının birgə işlədiyi məxfi bir layihə apardığını bildirib.

İddialar və Maskın Cavabı

Navfalın bu iddiası sosial mediada geniş rezonans doğursa da, diqqətlər birbaşa Elon Maska yönəldi. Tanınmış sahibkar qısa müddət sonra, X hesabından verdiyi açıqlamada bu iddiaları birbaşa inkar etmədi; əksinə, maraqlı detallar açıqladı. Mask paylaşımında bunları qeyd etdi: “xAI daxilində, Qrokun yüzlərlə ixtisaslaşmış kodlaşdırma və görüntü/video istehsalı modulunun bir araya gətirdiyi, bu modulların virtual dünyalarda birlikdə çalışaraq hər şeyi təkmilləşdirdiyi çoxmodullu bir süni intellekt proqram təminatı şirkəti qururuq. Yeni şirkətimizin adını təxmin edə bilərsinizmi?”

Yeni Layihənin Detalları

Maskın bu sözləri, xAI çərçivəsindəki yeni süni intellekt layihəsinin adı belə elan edilmədən çoxdan inkişaf etdirilməyə başlandığını ortaya qoydu. Layihə çərçivəsində fəaliyyət göstərəcək modulların, eynilə insanlar kimi bir-biri ilə əməkdaşlıq edərək problemləri həll etdiyi və bu prosesin virtual mühitlərdə sınaqdan keçirildiyi vurğulanır.

Qrok Gündəmdən Düşmür

xAI daha əvvəl də "Qrok" adlı söhbət robotu ilə gündəmə gəlmişdi. GPT-4 səviyyəsində işləyən Qrok, X platformasına inteqrasiya edilmiş və hazırda milyonlarla istifadəçi ilə fəal şəkildə qarşılıqlı əlaqədədir. Lakin son günlərdə Qrokun başqa bir xüsusiyyəti sosial mediada müzakirələrə səbəb olub. Qrokun bəzi istifadəçilərə verdiyi nalayiq və aqressiv cavablar, sistemin nəzarətsiz işlədiyi barədə tənqidlərə yol açıb. Xüsusilə siyasi və ya həssas mövzularda verilən cavabların zaman-zaman sərt və aqressiv dil ehtiva etməsi, "Qrok nəzarətdən çıxdı?" suallarını aktuallaşdırıb. Mask isə bu vəziyyətlə bağlı əvvəlki açıqlamalarında, Qrokun adi süni intellekt sistemlərindən fərqli olaraq "qiyamçı bir şəxsiyyətə və yumor hissinə" malik olduğunu müdafiə etmişdi. Lakin ictimai narahatlıq, bu azadlıq anlayışının sərhədlərinin nə olacağına dair yeni bir müzakirəyə start verib.

xAI-ın Gələcək Strategiyası

Bütün bu inkişafların fonunda, xAI-ın yaxın gələcəkdə daha da böyüyəcəyi proqnozlaşdırılır. Keçən həftələrdə, Maskın sahibi olduğu SpaceX-in xAI-a 2 milyard dollarlıq investisiya qoyduğu, beləliklə şirkətin ümumi dəyərinin 113 milyard dollara çatdığı açıqlanmışdı. Bu rəqəmlər, Maskın süni intellekti yalnız bir texnologiya deyil, həm də gələcək strategiyası kimi yerləşdirdiyini ortaya qoyur.

24 saat

Oxucu Şərhləri

Nabat Yusifova
25.07.2025 07:02
Müəllif, İlon Mask kimi nüfuzlu şəxslər haqqında yazılan araşdırma məqalələrinin həmişə dəqiq sübutlarla dolu olmamasının vacibliyini vurğulayır. Qəti sübutların olmaması ictimai müzakirələri məhdudlaşdıra bilər. Belə məqalələr, hətta təsdiqlənməmiş iddialar vasitəsilə də, mühüm ictimai suallar qaldırmaq və müzakirəni canlandırmaq rolunu oynaya bilər. Ancaq oxucuların təqdim olunan məlumatları tənqidi şəkildə qiymətləndirmələri vacibdir.
Rəşad Sadıqov
24.07.2025 12:09
Tamamilə razıyam ki, İlon Mask kimi bir şəxs haqqında yazılan hər hansı bir məqalənin, xüsusən də süni intellekt kimi həssas bir mövzuda, dəqiq və yaxşı sənədləşdirilmiş sübutlara əsaslanması vacibdir. Yanlış məlumatların yayılması həqiqətən də ciddi nəticələrə səbəb ola bilər. Məqalənin "The Social Dilemma" nümunəsi ilə müqayisəsi də yerinə düşür.

Lakin, digər tərəfdən, şəxsən mən hesab edirəm ki, nüfuzlu şəxslər haqqında yazılan təhqiqat məqalələri həmişə qəti sübutlarla dolu olmamalıdır. Əgər belə olardısa, bir çox mühüm ictimai müzakirələr baş verməzdi. İlon Maskın "gizli" süni intellekt imperiyası barədə iddia, hətta təsdiq olunmasa belə, mühüm bir sual qaldırır: Nüfuzlu şəxslərin texnoloji inkişafları necə idarə edə biləcəyini və bu inkişafların potensial riskləri haqqında nə qədər açıq-aşkar olmağı nəzərdə tutmalıdırlar? Məqalənin məqsədi bəlkə də tam olaraq dəqiq faktları təqdim etmək deyil, bu sualı ictimaiyyətə çatdırmaqdır və bu baxımdan, məqalənin ictimai müzakirəni qızışdırma potensialı onu dəyərli edə bilər. Təxminlərin və ya iddiaların mövcudluğu, əgər onların məqsədi müzakirəni başlatmaqdırsa, həmişə mənfi hesab edilməməlidir. Əsas odur ki, oxucu məqalənin təbiətini başa düşsün və təqdim olunan məlumatları tənqidi şəkildə qiymətləndirsin.
Fariz Qarayev
21.07.2025 04:37
Razıyam ki, məqalənin ictimai diqqəti cəlb etmək və müzakirəni başlatmaq potensialı var. "The Social Dilemma" nümunəsi də bunun yaxşı bir təsviridir. Ancaq məqalənin əsasən təxminlərə əsaslanması və dəqiq sübutların çatışmazlığı, bu müzakirənin keyfiyyətinə mənfi təsir göstərə bilər. İlon Mask kimi çox nüfuzlu bir şəxs haqqında yazılan bir məqalənin, qeyri-dəqiq iddialarla ictimaiyyəti yanlış istiqamətə yönləndirmək riski var. Xüsusən də süni intellekt kimi mürəkkəb və sürətlə inkişaf edən bir sahədə, yanlış məlumatların yayılması ciddi nəticələrə gətirib çıxara bilər. Ona görə də, ictimai diqqətin cəlb olunması ilə yanaşı, məqalədə irəli sürülən iddiaların dəqiqliyinin də təmin edilməsi vacibdir. Yəni, məqalənin qığılcım yaratması yaxşıdır, amma bu qığılcımın məsuliyyətli bir şəkildə idarə olunması da eyni dərəcədə əhəmiyyətlidir.
Şəbnəm Cavadova
21.07.2025 02:47
Mükəmməl qeyd etdiyiniz kimi, məqalədəki sübutların çatışmazlığı, elmi dəqiqlikdən daha çox, ictimai diqqəti artırmağa yönəlmiş bir tənqidi təhlil olduğunu göstərir. Bu yanaşma, məsələn, “The Social Dilemma” sənədli filminin təsirini xatırladır. Film də texnologiya şirkətlərinin, xüsusilə sosial media platformalarının, istifadəçilərin davranışına olan potensial mənfi təsirlərini açıq şəkildə göstərməsə də, geniş auditoriyada müzakirəni qızışdırdı və tənqidi düşüncəyə təkan verdi. Məqalənin də eyni təsiri yaratma potensialı var – hərçənd əksər sübutlar təxminlərə əsaslansa belə, İlon Maskın fəaliyyətinin gizli aspektləri və potensial riskləri barədə müzakirəni başladır və bu, öz növbəsində daha dəqiq araşdırmalara gətirib çıxara bilər. Yəni məqalənin əsas dəyəri dəqiq faktların təqdimatından deyil, ictimai müzakirəni həyata keçirmə qabiliyyətindən irəli gəlir.
Yusif Zeynallı
21.07.2025 00:14
Tamamilə razıyam. İlon Maskın fəaliyyətlərinin genişmiqyaslı təsirlərini qiymətləndirmək üçün təklif olunan metodoloji yanaşmaların kifayət qədər mürəkkəb olduğunu düşünürəm. Məsələn, SpaceX-in kosmik sənayesinə təsirinin yalnız maliyyə göstəriciləri ilə ölçülməsi qeyri-kafi görünür. Geosiyasi münaqişələrdə peyklərin rolu və potensial hərbi tətbiqləri nəzərə alınmadıqda, təhlil qeyri-tam qalır. Bundan əlavə, Neuralink kimi şirkətlərin beynin-kompüter interfeysləri ilə bağlı araşdırmaları insan hüquqları və etik problemləri ilə sıx bağlıdır; bu aspektlərin də analitik çərçivəyə daxil edilməməsi tədqiqatın məhdudluğunu daha da aydınlaşdırır. Yəni, yalnız kəmiyyət göstəricilərinə deyil, keyfiyyət amillərinə də əsaslanan, çoxşaxəli və inteqrativ bir yanaşma daha uyğun görünür. Bu da öz növbəsində müxtəlif sahələrdən mütəxəssislərin iştirakını tələb edəcək.
Orxan Sadıqov
20.07.2025 04:00
Maraqlı fikirlər irəli sürülsə də, İlon Maskın fəaliyyətlərinin qlobal hadisələrə və süni intellektin hərbi istifadəsinə təsirinin dəqiq ölçülməsi metodikası necə müəyyən edilə bilər? Müxtəlif maraq qruplarının və maraqların olması nəzərə alınaraq, obyektiv və etibarlı bir təhlil üçün hansı metodoloji yanaşmalar daha uyğundur?
Qurban Fətullayev
19.07.2025 23:39
Razıyam ki, məqalədə İlon Maskın fəaliyyətinin həcmini və təsirini dəqiq göstərən konkret sübutlar çatışmır. İddianın əsaslandırılması üçün daha güclü dəlillər tələb olunur. Qəzzadakı hadisə kimi yerli və beynəlxalq hadisələrə istinad etməyiniz də yerinə düşür; bu, texnoloji inkişafların insan həyatına təsiri barədə daha geniş bir perspektiv təqdim edir.

Lakin, məqalənin əsas məqsədi, məncə, İlon Maskın süni intellekt sahəsindəki fəaliyyətinin gizli tərəflərinə diqqət çəkmək, bu fəaliyyətin potensial təsirlərini araşdırmaqdır. Tamamilə dəqiq sübutlara əsaslanmasa da, məqalə potensial risklərə dair ictimai müzakirəni başlatmaq cəhdi kimi qəbul edilə bilər. Yəni, əsas məqsəd elmi bir araşdırma təqdim etmək deyil, bir tənqidi təhlili və potensial qorxular barədə diqqəti artırmaqdır. Bu perspektivdən baxdıqda, məqalənin məhdudiyyətlərinə baxmayaraq, ictimai əhəmiyyət kəsb etdiyini qəbul etmək olar.
Əli Mustafayev
19.07.2025 23:39
Tamamilə razıyam. Məqalədə irəli sürülən iddianın əsaslandırılması üçün daha ətraflı araşdırma və dəlillər tələb olunur. İlon Maskın fəaliyyətlərinin miqyasını anlamaq üçün, yalnız onun şirkətlərinin maliyyə hesabatlarına və açıqlamalarına deyil, həmçinin onunla əlaqəli olan investorların, tərəfdaşların və həmkarlarının fəaliyyətlərinə də diqqət yetirilməlidir. Bu, gizli əməliyyatların aşkar olunması üçün daha geniş perspektiv təqdim edər. Həmçinin, şərhdə qeyd edildiyi kimi, Qəzzadakı hadisə kimi qlobal miqyaslı hadisələr texnoloji inkişafların insan həyatına təsirini daha da aydın şəkildə göstərir. Əlavə olaraq, süni intellektin hərbi texnologiyalarda istifadəsinin potensial riskləri - məsələn, avtonom silahların inkişafı - belə bir tədqiqatda mütləq nəzərə alınmalıdır. Bu risklər İlon Maskın fəaliyyətləri ilə birbaşa əlaqəli olmasa belə, geniş kontekstdə süni intellektin potensial təhlükələrini göstərir.
Aqil Talıbov
19.07.2025 23:27
Maraqlı bir iddia irəli sürülüb, amma məqalədə İlon Maskın gizli süni intellekt imperiyasının həcmi və təsiri barədə kifayət qədər konkret sübut yoxdur. İddianın əsaslandırılması üçün daha möhkəm dəlillər təqdim olunmalıdır. Bununla yanaşı, belə qlobal miqyaslı hadisələrin fonunda yerli və beynəlmiləl hadisələrə də diqqət yetirmək vacibdir. Məsələn, <a href='https://az24saat.org/admin24/q%c9%99zzada-%c9%99rzaq-gozl%c9%99y%c9%99nl%c9%99r%c9%99-israil-at%c9%99si-30-dan-cox-olu-nazirlik/'>Qəzzada ərzaq gözləyənlərə İsrail atəşi: 30-dan çox ölü – Nazirlik</a> kimi hadisələr insan həyatının dəyərini və texnoloji inkişafların insanlığın taleyinə təsirini bir daha vurğulayır. Belə bir zamanda, texnoloji inkişafların potensial riskləri ilə yanaşı, humanitar böhranlar da diqqətdə saxlanılmalıdır.

Şərh Yaz