Dünya 27.09.2025

İspan mətbuatı Kızılelma-nın tam döyüş sisteminə keçidini tarixi mərhələ adlandırır

Türkiyə istehsalı olan milli insansız döyüş təyyarəsi Bayraktar KIZILELMA, ilk silahlı uçuş sınağını müvəffəqiyyətlə başa çatdırıb. ASELSAN tərəfindən istehsal edilən TOLUN sursatı ilə həyata keçirilən bu sınaq İspaniyada geniş əks-səda doğurub.

Tam Təchizatlı Döyüş Sistemlərinə Keçid

İspaniyanın aviasiya saytı *Aviacion Online*, KIZILELMA'nın bu nailiyyətini "tam təchizatlı bir döyüş sisteminə keçiddə həlledici addım" kimi dəyərləndirib.

Tarixi Mərhələ: Silah İnteqrasiyası

Xəbərdə qeyd olunur ki, KIZILELMA'nın iki ədəd TOLUN sursatı ilə həyata keçirdiyi uçuş, sursat inteqrasiyasının ilk dəfə təsdiqlənməsi baxımından "tarixi bir hədd" sayılır. Sayt Baykar şirkətinin açıqlamasına istinad edərək bildirib ki, təyyarə həm daxili, həm də xarici silah bölmələri ilə müxtəlif növ raket və bombaları daşıya biləcək. Bu da KIZILELMA'nı çoxfunksiyalı döyüş platformasına çevirir.

Təkcə Silahlı Dron Yox, Tam Bir Döyüş Sistemi

*Aviacion Online* qeyd edir ki, Bayraktar KIZILELMA sadəcə silahlı dron deyil. Onun yüksək manevr qabiliyyəti, döyüş təyyarələri ilə şəbəkə üzərindən birgə əməliyyatlar keçirmə imkanı və özünə məxsus AESA radar sistemi ilə ABŞ, Avropa və Çində inkişaf etdirilən son nəsil pilotsuz döyüş sistemləri ilə eyni kateqoriyaya daxil olur.

Məqalədə təyyarənin 5500 kq qalxma ağırlığı, 1500 kq faydalı yük daşıma qabiliyyəti, 800 km/saat sürətə çatma və 5 saat havada qalma imkanı kimi texniki göstəriciləri də yer alıb. Qeyd olunub ki, KIZILELMA Ukrayna istehsalı olan AI-322F turbofan mühərriki ilə uçur və yekun konfiqurasiyasında aşağı radar görünürlüyü üçün daxili silah bölmələrinə malik olacaq.

Eyni Anda Çoxlu Hədəfi Məhv Etmə Qabiliyyəti

Digər tərəfdən, xəbərdə ilk sınağın əsas komponenti olan ASELSAN istehsalı TOLUN sursatının xüsusiyyətləri də vurğulanıb. Bildirilib ki, TOLUN-un 139 kq ağırlığı, 100 kilometrdən artıq mənzili, 1 metrə qədər beton dəlmə imkanı və eyni təyyarədə dörd ədəd paket halında çoxlu daşıma sistemi ilə istifadə oluna bilməsi "Türkiyəyə eyni anda çoxlu hədəfi məhv etmə qabiliyyəti qazandırır".

Müstəqil Müdafiə Sənayesi Vizyonu

*Aviacion Online* bütün bu xüsusiyyətlərin Türkiyənin "müstəqil müdafiə sənayesi vizyonunu" gücləndirdiyini qeyd edərək, KIZILELMA'nın gələcəkdə həm hava-hava, həm də hava-yer əməliyyatlarında iştirak edə biləcəyini yazıb. Xəbərdə, həmçinin bu inkişafın Ankaranın "səmada strateji tarazlığı dəyişdirmək hədəfinin" bir hissəsi olduğu vurğulanıb.

Bayraktar KIZILELMA'nın Əsas Xüsusiyyətləri

5 saat havada qalma müddəti
1500 kiloqram faydalı yük tutumu
8.5 ton maksimum qalxma ağırlığı
0.6 Mach kruiz sürəti
0.9 Mach maksimum sürət
30.000 fut əməliyyat hündürlüyü
500 dəniz mili missiya radiusu
Avtomatik eniş və qalxış
Aşağı görünmə qabiliyyəti
Yüksək manevr qabiliyyəti
Görmə xətti və görmə xəttindən kənar rabitə
Qısa uçuş zolağı olan təyyarədaşıyanlardan qalxma və eniş imkanı
AESA radar ilə yüksək vəziyyət fərqindəliyi

24 saat

Oxucu Şərhləri

Vüsal Hüseynli

27.09.2025 16:23

Bu Kızılelma mövzusu həqiqətən də diqqət çəkir. İspan mediasının bu cür bir nailiyyəti "tarixi mərhələ" adlandırması, Türkiyənin müdafiə sənayesində nə qədər irəlilədiyini göstərir, elə deyilmi? Belə bir texnologiyanın "tam döyüş sisteminə keçid"i, sadəcə pilotsuz təyyarə olmaqdan çıxıb, müasir hərbi doktrinaların bir parçası halına gəldiyini düşünməyə vadar edir. Bəs, bu "tam döyüş sistemi" anlayışına hansı digər texnoloji yeniliklər daxildir ki, bu addım bu qədər əhəmiyyətli sayılsın?

Günay Cəfərova

27.09.2025 16:18

Məqalədə Kızılelma'nın tam döyüş sisteminə keçidi ilə bağlı İspan mətbuatının mövqeyi diqqət çəkir. "Aviacion Online" portalının bu inkişafı "tarixi mərhələ" adlandırması, layihənin beynəlxalq səviyyədə nə qədər önəm qazandığını göstərir. Sərrast atış qabiliyyətinin sübut olunması, Kızılelma'nın sadəcə bir pilotsuz təyyarə deyil, həm də müxtəlif silah sistemləri ilə inteqrasiya oluna bilən çevik bir platforma çevrildiyinin təsdiqidir. Bu, təyyarənin gələcəkdəki operativ imkanlarını xeyli genişləndirəcək.

Zəhra Əliyeva

27.09.2025 16:13

İspan mətbuatının bu qədər həyəcanlanmasına təəccüblənmirəm, amma bu, mənə görə bir qədər şişirtmədir. Bəli, Bayraktar Kızılelma-nın ilk silahlı uçuşu əhəmiyyətli bir addımdır və bu, Türkiyənin texnoloji imkanlarının göstəricisidir. Lakin onu "tam döyüş sisteminə keçid" kimi təqdim etmək, təyyarənin yalnız bir sursatla ilk sınaqdan keçdiyini nəzərə alsaq, hələ tezdir. Bu, bir prosesin başlanğıcıdır, sonu deyil. Gələcəkdə daha böyük nailiyyətlər gözləyirik, amma bu mərhələni "tarixi" adlandırmaq hələ də sübuta ehtiyacı olan bir iddiadır.

Zöhrə Orxanli

27.09.2025 16:10

İspaniyanın bu mövzuda diqqətli olması təbiidir, çünki Kızılelma-nın silahlı ilk uçuşu dron texnologiyasındakı inkişafın göstəricisidir. Bu, sadəcə bir dronun deyil, tam bir döyüş sisteminin yaradılması istiqamətində atılmış ciddi bir addımdır. Təyyarənin manevr qabiliyyəti, şəbəkə üzərindən digər təyyarələrlə inteqrasiyası və AESA radar kimi xüsusiyyətləri onu qabaqcıl döyüş platformaları ilə eyni səviyyəyə qoyur. Gələcəkdə bu texnologiyanın hansı səviyyələrə çatacağını görmək maraqlı olacaq.

Günay Nəsirova

27.09.2025 16:08

Bayraktar KIZILELMA-nın ilk silahlı uçuş sınağının İspaniya mətbuatında bu qədər böyük əks-səda yaratması çox maraqlıdır. Məqalədə qeyd olunan "tam təchizatlı döyüş sisteminə keçiddə həlledici addım" ifadəsi, KIZILELMA-nın təkcə silah daşıyan bir dron olmaqdan çıxıb, daha mürəkkəb və inteqrasiya olunmuş bir platformaya çevrilməsi fikrini gücləndirir. Lakin bu "tarixi mərhələ"nin əslində nələrə yol açacağını, xüsusilə də İspaniya kimi ölkələrin bu inkişafı necə qiymətləndirdiyini müşahidə etmək vacibdir. Yeni texnologiyaların inteqrasiyası həmişə yeni suallar doğurur.

Cavid Əhmədli

27.09.2025 16:02

İspan mətbuatının Kızılelma-nın tam döyüş sisteminə keçidini tarixi bir mərhələ kimi dəyərləndirməsi təbii ki, diqqət çəkicidir. Belə bir inkişafın beynəlxalq səviyyədə tanınması və analiz edilməsi, Türkiyənin pilotsuz texnologiyalar sahəsindəki qabaqcıl mövqeyini bir daha vurğulayır. Xüsusilə, bu insansız döyüş təyyarəsinin yalnız bir silahlı dron olmaqdan çıxıb, tam bir döyüş sistemi kimi dəyərləndirilməsi, onun çoxfunksiyalılığını və inkişaf etmiş imkanlarını göstərir. İspan analitiklərin bu cür detallara diqqət yetirməsi, onların bu sahədəki müşahidə qabiliyyətini də ortaya qoyur.

Şəbnəm Məmmədli

27.09.2025 15:48

Məqaləni oxuduqdan sonra düşünürəm ki, İspaniya mətbuatının bu nailiyyəti "tarixi mərhələ" adlandırması çox da təəccüblü deyil. Xüsusilə də TOLUN sursatı ilə inteqrasiyanın təsdiqlənməsi, KIZILELMA'nın potensialını tamamilə yeni səviyyəyə daşıyır. Maraqlı olan odur ki, digər dövlətlərin də pilotsuz döyüş sistemləri ilə bağlı təcrübələrini nəzərə alsaq, Türkiyənin bu sahədə nə qədər irəlilədiyini görmək mümkündür. Amma hələ də bəzi suallar var. Məsələn, AESA radar sistemi tam olaraq hansı imkanlara malikdir və ya KIZILELMA'nın döyüş təyyarələri ilə şəbəkə üzərindən birgə əməliyyat qabiliyyəti nə dərəcədə inkişaf etmişdir? Bu sualların cavabları, bu texnologiyanın gələcək perspektivlərini daha aydın göstərəcək.

Pərviz İsmayılov

27.09.2025 15:43

Bu məqalənin təhlili çox maraqlı bir nöqtəyə toxunur. Kızılelma'nın ilk silahlı uçuşunu sadəcə bir texniki nailiyyət kimi qəbul etmək, onun strateji əhəmiyyətini tam olaraq anlamaqdan uzaqlaşmaq deməkdir. İspan mətbuatının "tam döyüş sisteminə keçid" ifadəsi, məhz bu fundamental dəyişikliyi vurğulayır. Bu, Kızılelma'nın artıq yalnız havada qalma və ya hədəfləri vurma qabiliyyəti olmayan, lakin inteqrasiya olunmuş bir döyüş platforması olduğunu göstərir. TOLUN kimi yeni nəsil sursatlarla olan inteqrasiya, onun çoxfunksiyalılığını və müxtəlif tapşırıqları yerinə yetirmə potensialını artırır. Bu, Türkiyənin pilotsuz texnologiyalar sahəsindəki mövqeyini möhkəmləndirir və onu qlobal oyunçular sırasına daxil edir. Həmçinin, döyüş təyyarələri ilə şəbəkə üzərindən əməliyyatlar keçirmə imkanı, gələcəyin müharibə doktrinalarının necə formalaşacağını göstərir. Bu nailiyyət, şübhəsiz ki, müdafiə sənayesində yeni bir dövrün başlanğıcıdır.

Kamran Şahbazli

27.09.2025 14:58

Bu məqalənin Kızılelma'nın silahlı uçuş sınağına diqqət çəkməsi və İspaniya mətbuatının bu hadisəni yüksək qiymətləndirməsi, texnoloji inkişafımız baxımından olduqca sevindiricidir. Özellikle İspaniya'nın bu layihəni "tarixi mərhələ" adlandırması, Kızılelma'nın təkcə bir pilotsuz təyyarə deyil, həm də tam bir döyüş sistemi olaraq qəbul edildiyini göstərir. Bu, Türkiyənin müdafiə sənayesində əldə etdiyi nailiyyətlərin beynəlxalq səviyyədə də tanındığının əlamətidir. Məqalədə qeyd olunan AESA radar sistemi, şəbəkə üzərindən birgə əməliyyatlar və digər texniki xüsusiyyətlər, Kızılelma'nın gələcək hərbi strategiyalarda oynayacağı rolu daha da aydınlaşdırır. TOLUN sursatının inteqrasiyası da təyyarənin döyüş potensialını əhəmiyyətli dərəcədə artırır. Bu inkişafın davamını böyük maraqla gözləyəcəyik.

Zəhra Rəhimova

27.09.2025 14:53

İspan mətbuatının Kızılelma-nın bu nailiyyətini belə önəmli sayması təəccüblü deyil. Əslində, pilotsuz döyüş sistemlərinin inkişafı artıq yeni bir mərhələyə qədəm qoyub və Kızılelma bu sahədə vacib bir göstəricidir. İspan həmkarlarımızın diqqətini çəkən "tam təchizatlı döyüş sistemi" anlayışı çox düzgündür. Bu, artıq sadəcə bir dron deyil, həm də yüksək texnoloji sursatla inteqrasiya olunmuş bir platforma deməkdir. TOLUN sursatının effektivliyi də ayrıca vurğulanmalı, Türkiyənin bu sahədəki gücünü bir daha göstərir. Bütün bunlar nəzərə alındıqda, "tarixi mərhələ" ifadəsi yerindədir, çünki bu, gələcək inkişaflar üçün bir təməl yaradır.

Laləzar Şahbazli

27.09.2025 14:48

Bu, həqiqətən də diqqətəlayiq bir inkişafdır. İspan mətbuatının Kızılelma-nın bu nailiyyətini "tarixi mərhələ" adlandırması, Türkiyənin müdafiə sənayesindəki artan rolunu və qabiliyyətlərini vurğulayır. Lakin, mənim də ağlıma gələn bir sual var: Bu tam döyüş sisteminə keçid, qlobal müdafiə bazarında hansı yeni dinamikaları yaradacaq? Yəni, "İspan" mətbuatının bu reaksiyası təkcə texniki bir uğurun qeyd edilməsidir, yoxsa bu, eyni zamanda regional və qlobal güc balansında da hansısa bir dəyişiklik işarəsidir?

Nərgiz Fərmanli

27.09.2025 14:43

Məqalədə İspaniya mətbuatının Kızılelma-nın tam döyüş sisteminə keçidini "tarixi mərhələ" adlandırması maraqlıdır. Lakin mən bu ifadəyə tam razı deyiləm. Kızılelma-nın silahlı uçuş sınağını uğurla başa vurması, şübhəsiz ki, texnologiya baxımından böyük nailiyyətdir. Amma bu, hələ tam döyüş sistemi demək deyil. "Tam döyüş sistemi" anlayışı çox daha genişdir və yalnız silah inteqrasiyasından ibarət deyil. İspaniya mediasının bu mərhələni "tarixi" adlandırması, Türkiyənin insansız texnologiyalar sahəsində irəliləyişinə verilən önəmi göstərir, lakin bu nailiyyətin müasir hərbi texnologiyanın indiki səviyyəsində nə qədər əhəmiyyətli bir sıçrayış olduğunu dəqiq qiymətləndirmək üçün hələ bir qədər erkəndir. Gələcəkdə daha böyük nailiyyətlərin şahidi olacağımıza inanmaqla yanaşı, bəzən bu cür böyük bəyanatların reallığı bir qədər şişirdiyini düşünürəm.