İsrailə "manevr" ittihamı: Qəzza keçidi birtərəfli açıq elan edildi

Əsir Cəsədi Təhvil Verildi, Rəfah Keçidi Mövqeyi Mübahisələrə Səbəb Oldu

İsrail Qəzzadan Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsinin vasitəçiliyi ilə bir əsir cəsədinin təhvil verilməsi barədə məlumat yayıb. Eyni zamanda, ölkə fələstinlilərin Misirlə sərhəd keçidindən çıxmasına icazə verəcəyini, lakin geri qayıtmasına yox deyib. Bu bəyanatlar HƏMAS və Fələstin İslami Cihadının silahlı qanadlarının şimali Qəzzada tapılan cəsədi çərşənbə günü yerli vaxtla saat 17:00-da (GMT 15:00) təhvil verəcəklərinə dair açıqlamalarından sonra gəlib. İsrail ordusunun X sosial şəbəkəsində etdiyi paylaşımda deyilir ki, tabut daha sonra İsrailin Səhiyyə Nazirliyinin Milli Məhkəmə Tibb Mərkəzinə aparılacaq. Şəxsiyyətin müəyyən edilməsi prosesi başa çatdıqdan və nəticələrə əsasən ailəyə rəsmi bildiriş veriləcək. Bu hadisə, İsrailin HƏMAS tərəfindən əvvəllər təhvil verilən qalıqların Qəzza zolağında saxlanılan digər əsirlərdən heç birinə aid olmadığını bildirməsindən bir gün sonra baş verir. Cəsədlərin təhvil verilməsi, Birləşmiş Ştatların vasitəçiliyi ilə İsrailin Qəzzadakı fələstinlilərə qarşı soyqırım müharibəsinə son qoymaq məqsədi daşıyan planın tərkib hissəsidir. İsrailin anklavda davam edən qətllərinə baxmayaraq, kövrək atəşkəs hələ də qüvvədə qalmaqdadır.

Rəfah Keçidi Ətrafında Mübahisələr

Atəşkəs şərtlərinə əsasən, uzun müddətdir bağlı olan Rəfah keçidi tibbi evakuasiyalar və Qəzzaya gediş-gəliş üçün açılmalıdır. Dünya Səhiyyə Təşkilatı bildirir ki, 16 500-dən çox xəstə və yaralı şəxsin tibbi yardım üçün Qəzzanı tərk etməsi zəruridir. Lakin İsrailin Misirlə olan mübahisəsi səbəbindən sərhəd keçidinin nə vaxt açılacağı dərhal aydın deyil. İsrail iddia edir ki, sonuncu əsir cəsədinin təhvil verilməsi tamamlanmayana qədər fələstinlilər keçiddən Qəzzaya qayıda bilməyəcəklər. Digər tərəfə nəzarət edən Misir isə Rəfah keçidinin yalnız hər iki istiqamətdə hərəkət olduğu təqdirdə açılacağını bildirib. Atəşkəs 2025-ci ilin oktyabr ayının əvvəlində başladığından bəri iyirmi sağ qaçırılan şəxs və 26 digərinin qalıqları İsrailə təhvil verilib. Qəzzada qalan iki cəsəd İsrail polis zabiti Ran Qvili və Tayland vətəndaşı, kənd təsərrüfatı işçisi Suddisak Rintalakın cəsədləridir. İsrailin bu açıqlaması, fələstinlilərin daimi köçkünlüyünə səbəb ola biləcəyi ilə bağlı narahatlıqları artırıb; bu, Baş nazir Binyamin Netanyahunun sərt hökumətindəki ifrat sağçı nazirlərin aylardır təbliğ etdiyi bir məsələdir.

Misirin Mövqeyi və Beynəlxalq Həll Yolları

Misir Dövlət İnformasiya Xidməti, adının açıqlanmasını istəməyən bir məmura istinadən İsrailin iddialarını rədd edib və bildirib ki, Qahirə Rəfah keçidinin yalnız çıxış hərəkəti üçün açılmasına dair heç bir plana razılıq verməyib. Məmurlar bildirib ki, İsraillə istənilən razılaşma mövcud atəşkəs planına uyğun olaraq Rəfah keçidinin hər iki istiqamətdə açılmasını tələb edəcək. Mənbə, yenidən açılışla bağlı İsraillə koordinasiyanın olmadığını da inkar edib. Misirin keçmiş xarici işlər naziri müavini Hüseyn Haridi bildirib ki, Misir keçən il oktyabrın 17-də qəbul edilən və atəşkəs planını dəstəkləyən BMT Təhlükəsizlik Şurasının 2803 saylı qətnaməsinə sadiq qalır. Haridi Qahirədən verdiyi açıqlamada, qətnaməyə əsasən bütün keçidlərin açılmalı olduğunu və Misirin şərait imkan verdiyi zaman Avropa İttifaqı və Fələstin Muxtariyyəti ilə Rəfah keçidi də daxil olmaqla keçid məntəqələrinin işlədilməsi üzərində işlədiyini söylədi. O, Rəfah keçidinin ABŞ prezidenti Donald Trampın sülh planına uyğun olaraq fəaliyyət göstərməsinin vacibliyini vurğulayıb və əlavə edib: "İsrailin yarandığı 1948-ci ildən bəri, atəşkəs razılaşmalarının həyata keçirilməsində İsrailin manevrlərinə alışmışıq. Bununla belə, Təhlükəsizlik Şurasının qətnaməsini tətbiq etməsələr, İsraili məsuliyyətə cəlb edəcəyik." İşğal olunmuş İordan çayının qərb sahilindəki Ramallahdan verilən məlumatlara görə, İsrailin bu açıqlaması atəşkəs razılaşması çərçivəsində öhdəliklərini "damla-damla" yerinə yetirmə modelini əks etdirir. Qəzzanın Səhiyyə Nazirliyi və Hökumət Media Ofisi bildirib ki, atəşkəsin ilk 50 günü ərzində İsrail qüvvələri 357 fələstinlini öldürüb. İsrailin Qəzzaya qarşı müharibəsi 2023-cü ilin oktyabrından bəri ən az 70 117 fələstinlini öldürüb və 170 999 nəfəri yaralayıb. 2023-cü il oktyabrın 7-də HƏMAS-ın rəhbərlik etdiyi hücumlar zamanı İsraildə cəmi 1139 nəfər öldürülüb və təxminən 200 nəfər əsir götürülüb.

24 saat