İsrailə qlobal təpki: Avropada siyasi istefalar

Avropalı siyasətçilər Qəzza məsələsində mövqe fərqlilikləri səbəbindən istefa verir

İngiltərə, Niderland və İspaniya kimi bəzi Avropa ölkələrində siyasətçilər və ictimai xadimlər İsrailin hücumlarını davam etdirdiyi Qəzzada baş verənlərə "səssiz qala bilməyəcəklərini" ifadə edərək, vəzifələrindən istefa veriblər. Onlar hökumətlərinin bu məsələdəki mövqeyini qəbul etməyərək, prinsipial mövqelərini ortaya qoyublar.

Niderlandda koalisiya böhranı və nazirlərin istefası

Niderlandda Xarici İşlər naziri Caspar Veldkamp, qeyri-qanuni İsrail məskunlaşmalarından gələn mallara embarqo, İsraildən silah alımına qadağa, ifrat sağçı İsrail nazirlərinə səyahət qadağası kimi daha sərt tədbir və sanksiyaların, eləcə də Fələstin dövlətinin tanınması kimi tələblərinin koalisiya tərəfdaşları tərəfindən əngəllənməsi səbəbilə 22 avqustda vəzifəsindən istefa verdi. Veldkampın istefası bir növ domino effekti yaratdı və Yeni Sosial Müqavilə Partiyasının (NSC) digər nazirləri də müvəqqəti hökumətdən istefa etdilər. İstefa edənlər arasında NSC Sədri və müvəqqəti hökumətdə Sosial İşlər və Məşğulluq naziri olan Baş nazirin müavini Eddy van Hijum, Daxili İşlər və Kral Əlaqələri naziri Judith Uitermark, Təhsil, Mədəniyyət və Elm naziri Eppo Bruins, İctimai Sağlamlıq, Rifah və İdman naziri Danielle Jansen, Xarici Ticarətdən məsul Dövlət naziri Hanneke Boerma, Hüquqi Müdafiədən məsul Dövlət naziri Teun Struycken, Vergitutma və Gömrükdən məsul Dövlət naziri Tjebbe van Oostenbruggen, eləcə də Sosial Yardımlardan məsul Dövlət naziri Sandra Palmen-Schlangen yer aldılar. Van Hijum İsrail hökumətinin əməllərini "beynəlxalq razılaşmalarla tamamilə zidd" adlandıraraq, "Bir sözlə, bu iş artıq bitdi" dedi. Müvəqqəti hökumətin Baş naziri Dick Schoof isə istefalardan "dərin kədər" duyduğunu bildirdi və Qəzzada pisləşən vəziyyəti "dramatik" kimi xarakterizə etdi. Nazirlərin vəzifələrindən çəkilməsi ilə kabinetdə hökuməti dəstəkləyən sandalye sayı 150-dən 32-yə düşdü.

Birləşmiş Krallıqda atəşkəs çağırışları və siyasi istefalar

Birləşmiş Krallıqda bir çox millət vəkili, o zamankı müxalifət lideri Keir Starmerin atəşkəs çağırışlarını rədd etməsi səbəbindən vəzifələrindən ayrıldılar. Leyborist Partiyasından millət vəkili Imran Hussain, müxalifət liderinin İsrail-Fələstin münaqişələri və Qəzzadakı vəziyyət barədəki açıqlamaları, eləcə də Qəzzada atəşkəs əleyhinə çıxışları səbəbilə 8 noyabrda İşçilər üçün Yeni Razılaşmadan məsul kölgə nazir vəzifəsindən istefa verdi. Şotlandiya Milli Partiyasının (SNP) təqdim etdiyi atəşkəs çağırışı dəyişikliyini dəstəkləyən 56 Leyborist millət vəkilindən biri olan Jess Phillips də Hussainin istefasından bir həftə sonra vəzifəsindən ayrıldı. Eyni gün Leyborist Partiyasından millət vəkili Yasmin Qureshi də atəşkəs təklifinə səs vermək üçün Bərabərlikdən məsul kölgə nazir vəzifəsindən istefa verdi. Birləşmiş Krallığın Dublin səfirliyində çalışan diplomat Mark Smith, 2024-cü ilin avqust ayında ölkəsinin İsrailə silah satışına davam etməsini etiraz edərək vəzifəsindən istefa etdi. Smith istefa məktubunda "Birləşmiş Krallığın müharibə cinayətlərinə şərik ola biləcəyi" barədə xəbərdarlıq etdi. Shaista Aziz, Amar Latif, Amna Abdullatif və Altaf Patel də daxil olmaqla bəzi siyasi şəxslər də yerli məclislərdəki vəzifələrindən ayrıldılar. Keçmiş millət vəkili Lynne Jones da hücumların başlamasından qısa müddət sonra istefa verərkən, fələstinli fotoqraf və Leyborist Partiyası rəsmisi Lubaba Khalid də Starmerin Qəzza ilə bağlı açıqlamalarını əsas gətirərək vəzifəsini tərk etdi.

İspaniyada koalisiya gərginliyi və parlamentdəki mübahisələr

İspaniyada, koalisiya hökumətinin kiçik ortağı Sumar ittifaqının 2023-cü ilin dekabrında Fələstin mövzusunda keçirilən parlament iclası zamanı Podemos partiyasının lideri Ione Belarranın çıxışını əngəlləməsi, koalisiya daxilindəki gərginliyi zirvəyə çatdırdı. İsrail Baş naziri Binyamin Netanyahunu "soyqırım" planlaşdırmaqda günahlandıran Belarra yerinə iclasda söz alan Agustin Santos, Fələstin dövlətinin tanınması, İsrailin Qəzzadakı hərbi əməliyyatlarına görə silah müqavilələrinin yenidən nəzərdən keçirilməsi və Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin (UCM) fəaliyyətə keçməsi çağırışı etdi, lakin çıxışında "soyqırım" ifadəsini istifadə etmədi. Bunun üzərinə Sumar ittifaqındakı Podemos partiyasına mənsub 5 millət vəkili istefa verdiklərini elan etdilər.

İrlandiyada insan hüquqları müdafiəçisinin istefası

İrlandiyada insan hüquqları müdafiəçisi Michael Farrell, "Qəzza məsələsində səssiz qaldığı" səbəbilə, Avropa Şurasına bağlı İrqçiliyə və Dözümsüzlüyə Qarşı Avropa Komissiyasında (ECRI) 14 il ərzində davam etdirdiyi vəzifəsindən istefa verdi. Bu məsələni gündəmə gətirmək üçün dəfələrlə cəhd etdiyini, lakin səylərinin boşa çıxdığını və ECRI-nin iyul ayında keçirilən ümumi iclasında təqdim etdiyi təklifin rədd edildiyini ifadə edən Farrell, "Əgər Qəzzadakı dəhşətli hücumlar haqqında danışa bilməyəcəmsə, insan hüquqlarını pozan dövlətləri tənqid etməyə də davam edə bilməyəcəyimi hiss etdim" dedi.

Belçikada hökumət koalisiyası risk altında

Belçika Xarici İşlər naziri və Baş nazirin müavini Maxime Prevot, "İsrailin Qəzzadakı müharibəsinə qarşı daha sərt mövqe tutulmayacağı halda koalisiyanın çökə biləcəyi" barədə xəbərdarlıq etdi. Flaman dilində yayımlanan De Standaard qəzetinə verdiyi müsahibədə Prevot, "Hökumət, İsrail hökumətinin insan hüquqları pozuntularına qarşı daha sərt bir duruş sərgiləməsə və ya Fələstini tanımasa, böyük bir böhran riski var" dedi. Belçika Baş naziri Bart De Wever ilə keçirəcəyi toplantıda mövzu ilə bağlı bir təklif irəli sürəcəyini açıqlayan Prevot, problemin həll olunmaması halında "hökumət qərarlarını əngəlləmə ehtimalını göz ardı etməyəcəyini" bildirdi.

24 saat