İsrail Məhkəməsi Baş naziri araşdıran Baş prokurorun işdən çıxarılmasına qadağa qoydu

İsrailin Ali Məhkəməsi, hökumətin baş prokuror Qali Baharav-Miarayı vəzifədən azad etmək cəhdini müvəqqəti olaraq dondurub. Bu, sağçı koalisiyanın sıralarını sıxlaşdırdığı son toqquşma halıdır. Məhkəmənin bazar ertəsi verdiyi bu qərar, İsrail Nazirlər Kabinetinin ölkənin ən yüksək hüquq rəsmisi olan Baharav-Miarayı yekdilliklə işdən çıxarmaq üçün səs verdiyi vaxta təsadüf edib. Baş prokuror Qali Baharav-Miara, hazırda Baş nazir Binyamin Netanyahuya qarşı irəli sürülən korrupsiya ittihamları üzrə məhkəmə işinə rəhbərlik edir. Ədliyyə naziri Yariv Levin Nazirlər Kabinetinin qərarını açıqlayaraq Baharav-Miaraya ünvanladığı məktubda bildirib ki, o, “ona etimad etməyən və effektiv əməkdaşlıq edə bilməyən bir hökumətə özünü qəbul etdirməyə çalışmamalıdır”. Lakin qərardan dərhal sonra, müxalif “Yeş Atid” partiyası və fəal qruplar məhkəməyə təcili müraciət edərək işdən çıxarma prosesinin dayandırılmasını tələb ediblər. İsraildə nüfuzlu bir nəzarət qrupu olan Keyfiyyətli Hökumət Hərəkatı, Netanyahunun korrupsiya işi ilə bağlı maraqlar toqquşmasını əsas gətirərək, bu vəzifədən azad edilmənin baş prokuror rolunu effektiv şəkildə “siyasi təyinat”a çevirdiyini qeyd edib. Məhkəmə buna cavab olaraq qərarı dayandıran əmr verib və hökumətin Baharav-Miaradan səlahiyyətlərini ala və ya yeni birini təyin edə bilməyəcəyini dəqiqləşdirib. Məsələ ilə bağlı məhkəmə dinləməsinin 30 gün ərzində keçiriləcəyi bildirilib. Məhkəmənin qərarından dərhal sonra, İsrailin sərt xətt naziri Şlomo Karhi X (keçmiş Twitter) platformasında məhkəmə əmrinə tabe olmayacağını bəyan edərək, bunu “etibarsız” adlandırıb. O, “Onun yerinə dərhal təyinat olmalıdır! Biz qanuna tabe oluruq! Biz Ali Məhkəməyə – yox deyirik!” sözlərini yazıb.

Gərginliklərin artması

Baş prokuror Baharav-Miara hökumət ofisə gəldiyi vaxtdan bəri onunla gərgin münasibətlərdə olub. Gərginliklər hökumətin 2023-cü ildə ilk dəfə açıqladığı və böyük küçə etirazlarına səbəb olan mübahisəli məhkəmə islahatları paketi ilə daha da artıb. Mart ayında İsrail Nazirlər Kabineti Baharav-Miaraya qarşı etimadsızlıq səsi vermişdi. Baş nazir Netanyahunun ofisi hüquqi rəsmisini “yolverilməz davranışda” günahlandıraraq, onun hökumətlə “davamlı əsaslı fikir ayrılıqlarının” “effektiv əməkdaşlığa” mane olduğunu iddia etmişdi. Baş prokuror bu iddiaları rədd edərək, etimadsızlıq səsverməsinin “məhkəmə şöbəsini zəiflətmək” və “hökumətə sədaqəti təşviq etmək” məqsədilə “məhdudiyyətsiz güc” əldə etmək üçün nəzərdə tutulduğunu bildirib. Bir neçə gün sonra, İsrail parlamenti, tənqidçilərin “məhkəmə çevrilişi” adlandırdığı planların əsas komponentini qəbul edib. Bu qərar faktiki olaraq siyasətçilərə, o cümlədən Ali Məhkəmə hakimlərinin təyinatları üzərində daha çox səlahiyyət verir. Baş prokuror həmçinin Baş nazir Netanyahunun Şin Bet təhlükəsizlik agentliyinin rəisi Ronen Barı vəzifədən azad etmək cəhdinin qanuniliyini şübhə altına almışdı. Ali Məhkəmə bu qərarı “qanunsuz” elan etmişdi. İyun ayında səlahiyyət müddəti başa çatdıqda vəzifəsindən istefa verən Bar, Baş nazirin yaxın köməkçiləri ilə Qətər arasında iddia edilən əlaqələri araşdırırdı. Bu iş İsrail mətbuatında “Qatarqeyt” kimi tanınır. Keçmiş Şin Bet rəhbəri, həmçinin Netanyahunun davam edən korrupsiya məhkəməsində ifadə verməkdən azad edilməsini nəzərdə tutan təhlükəsizlik tələbini imzalamaqdan imtina etmişdi.

24 saat