İsrail Qərb Sahilini böləcək qeyri-qanuni məskunlaşma planını təsdiqlədi

İsrailin yeni E1 layihəsi

İsrail, işğal altında olan İordan çayının qərb sahilindəki mübahisəli yaşayış məntəqəsi layihəsinə yekun təsdiq verib. Ekspertlər bu addımın gələcəkdə ərazi bütövlüyünə malik Fələstin dövləti qurmaq planlarına ciddi ziyan vuracağını bildirirlər. İsrailin maliyyə naziri Bezalel Smotriç bu qərarı "tarixi" adlandırıb və onu son həftələrdə Fələstin dövlətini tanımağa hazırlaşan Qərb ölkələrinə cavab kimi qiymətləndirib.

Smotriç çərşənbə günü bildirib ki, "Fələstin dövləti şüarlar ilə deyil, əməllərlə masadan silinir. Hər bir yaşayış məntəqəsi, hər bir məhəllə, hər bir yaşayış vahidi bu təhlükəli ideyanın tabutuna vurulan başqa bir mismardır."

E1 bölgəsinin strateji əhəmiyyəti

Qüdsün şərqində yerləşən E1 adlanan Fələstin torpağında yaşayış məntəqəsi inşası iki on ildən artıqdır ki, müzakirə olunurdu, lakin ABŞ-ın əvvəlki administrasiyalarının təzyiqi ilə dondurulmuşdu. İsrailin işğal olunmuş ərazilərdəki yaşayış məntəqələrinin inşası beynəlxalq hüquqa görə qanunsuz sayılır.

Bu layihə çərçivəsində, Maale Adumim yaşayış məntəqəsinin yanında təxminən 3,500 mənzilin tikintisi nəzərdə tutulur. İnfrastruktur işləri yaxın bir neçə ayda, evlərin tikintisi isə təxminən bir il ərzində başlaya bilər. Maale Adumim bələdiyyə sədri Qay Yifraç çərşənbə günü verdiyi açıqlamada "Mülki İdarənin E1 məhəlləsinin inşası üçün planlaşdırmanı təsdiqlədiyini" məmnuniyyətlə elan edib.

E1 ərazisinin yeri strateji əhəmiyyət kəsb edir, çünki bu, İordan çayının qərb sahilindəki Ramallah (şimalda) və Beytləhm (cənubda) kimi böyük şəhərlər arasında son coğrafi əlaqələrdən biridir. Bu iki şəhər arasında 22 kilometr (14 mil) məsafə olsa da, fələstinlilər səyahət edərkən geniş dolayı yollardan keçməli və bir neçə İsrail nəzarət-buraxılış məntəqəsini aşmalı olurlar. Fələstin dövlətinin tərəfdarlarının ümidi bu bölgənin şəhərlər arasında birbaşa əlaqə rolunu oynaması idi.

Beynəlxalq reaksiyalar və nəticələr

"İndi Sülh" təşkilatı, E1-dəki yaşayış məntəqəsinin "siyasi həlli sabotaj etməkdən başqa heç bir məqsədi olmadığını" bildirib. Təşkilat qeyd edib ki, "dünya dostlarımız arasında sülhə və iki dövlətli həllə canatma konsensusu olduğu halda, çoxdan xalqın etimadını itirmiş bir hökumət milli maraqları pozur və bunun bədəlini hamımız ödəyirik."

Birləşmiş Millətlər Təşkilatı keçən həftə İsraili yaşayış məntəqəsinin inşasına başlamaq qərarını ləğv etməyə çağırıb. BMT sözçüsü Stefan Düjarrik jurnalistlərə açıqlamasında, bu addımın "iki dövlətli həll perspektivlərinə son qoyacağını" deyib və əlavə edib ki, "yaşayış məntəqələri beynəlxalq hüquqa ziddir və işğalı daha da dərinləşdirir."

Keçmiş İsrail əsgərləri tərəfindən yaradılmış "Sükutu Pozmaq" adlı İsrail hüquq qrupu da keçən həftə bu planı torpaq qəsbkarlığı adlandırıb və bildirib ki, bu, "Fələstin ərazisini daha da parçalayacaq, həm də aparteidi daha da möhkəmləndirəcək."

İsrailin baş naziri Binyamin Netanyahu İsraillə yanaşı Fələstin dövləti ideyasını rədd edir və İsrailin 1967-ci ildə ələ keçirdiyi işğal olunmuş İordan çayının qərb sahili, ilhaq edilmiş Şərqi Qüds və müharibədən zərər görmüş Qəzzə üzərində açıq nəzarəti saxlamağa söz verib. İsrailin yaşayış məntəqələrini genişləndirməsi ilə yanaşı, fələstinlilərə qarşı hücumlar, fələstinli şəhərlərdən qovulmalar, İsrail hərbi əməliyyatları və hərəkət azadlığını boğan nəzarət-buraxılış məntəqələrinin sayı da xeyli artıb. Hazırda 700 mindən çox İsrail yaşayış məntəqəsi sakini işğal olunmuş İordan çayının qərb sahili və Şərqi Qüdsdəki Fələstin torpaqlarında yaşayır.

24 saat