Yaxın Şərq 04.07.2025

İsrail zorakılığı Qərb Sahilində onlarla Fələstinli bədəvi ailəni didərgin saldı

İsrail zorakılığı Qərb Sahilində onlarla Fələstinli bədəvi ailəni didərgin saldı

Qərbi Şəriada işğal altında olan ərazilərdəki Bədəvi icmasına mənsub ən azı 50 Fələstinli ailə, İsrail qüvvələrinin himayəsi altında olan İsrailli köçkünlərin dəfələrlə təcavüz və təzyiqlərinə məruz qaldıqdan sonra evlərini tərk edib. Bu barədə media orqanları və yerli hüquq müdafiə təşkilatları məlumat yayıb.

Wafa Fələstin xəbər agentliyinin bildirdiyinə görə, cümə səhəri Yeriçonun şimal-qərbindəki Ərəb Mleihat Bədəvi icmasından 30 Fələstinli ailə məcburi şəkildə köçürülüb, digər 20 ailə isə cümə axşamı yerlərindən didərgin düşüb. Köçkünlükdən əvvəl bu icma təxminən 500 nəfər əhalisi olan 85 ailəyə ev sahibliyi edirdi.

Fələstinin Bədəvi Hüquqlarını Müdafiə Təşkilatı "Əl-Baidar"ın məlumatına görə, ailələr illərlə "heç bir dəstək olmadan" özlərini müdafiə etməyə çalışdıqdan sonra evlərini tərk etmək məcburiyyətində qalıblar. İsrailin Qəzza müharibəsinin 2023-cü il oktyabrın 7-də başlamasından bəri, Qərbi Şərianın işğal olunmuş ərazilərində İsrail qüvvələri və qanunsuz məskunlaşanlar tərəfindən həyata keçirilən hücumlar kəskin şəkildə artıb.

Alia Mleihat Wafa-ya verdiyi açıqlamada, ailəsinin silahlı köçkünlərin onları və digər ailələri silah gücü ilə təhdid etməsindən sonra Yeriçonun cənubundakı Aqbat Cabr qaçqın düşərgəsinə sığınmaq məcburiyyətində qaldığını bildirib. İcmanın 50 yaşlı sakini və yeddi uşaq atası Mahmud Mleihat Reuters agentliyinə açıqlamasında artıq dözə bilmədiklərini və bu səbəbdən getmək qərarına gəldiklərini söyləyib.

"İsrailli köçkünlər silahlıdırlar və bizə hücum edirlər, İsrail ordusu da onları qoruyur. Biz onları dayandırmaq üçün heç nə edə bilmirik", - o deyib. Əl-Baidar Təşkilatının direktoru Həsən Mleihat bildirib ki, icmadakı ailələr İsrailli köçkünlərin və ordunun davamlı təxribat və hücumlarından sonra çadırlarını sökməyə başlayıblar. Sosial mediada yayılan və Əl-Cəzirənin "Sənəd" agentliyi tərəfindən təsdiqlənən görüntülərdə, ərazidən gecə vaxtı əşyalarla dolu yük maşınlarının uzaqlaşdığı əks olunur. Həsən Wafa-ya hücumların icmanı məhv etmək və "qanunsuz müstəmləkə genişlənməsinə yol açmaq" təhlükəsi yaratdığını da bildirib.

‘Övladlarımızı qorumaq istəyirik’

İsrailin insan haqları təşkilatı B’Tselem, Mleihat qəbiləsinin yaşadığı Yeriço yaxınlığındakı Mu’arrajatda İsrailli köçkünlərin Fələstinlilərə qarşı dəfələrlə törətdiyi zorakılıq aktlarını sənədləşdirib.

2024-cü ildə ağac dəyənəkli köçkünlər Fələstin məktəbinə basqın ediblər, 2023-cü ildə isə silahlı köçkünlər Fələstinliləri daşıyan nəqliyyat vasitələrinin yolunu kəsiblər, bəziləri havaya atəş açarkən, digərləri nəqliyyat vasitələrinə daş atıblar. Mahmud "Övladlarımızı qorumaq istəyirik və getmək qərarına gəldik", - deyərək bunu böyük bir ədalətsizlik kimi qiymətləndirib. O, 10 yaşından bəri bu icmada yaşadığını qeyd edib.

Alia Mleihat Reuters-ə verdiyi açıqlamada, 40 ildir orada yaşayan Bədəvi icmasının indi İordan Vadisinin müxtəlif yerlərinə, o cümlədən yaxınlıqdakı Yeriçoya dağılacağını söyləyib. O, 30 ailənin məcburi köçürülməsini "yeni Nəkbə" adlandıraraq, "İnsanlar öz əlləri ilə evlərini sökür, onilliklərdir yaşadıqları, xəyallarını qurduqları bu kəndi tərk edirlər", - deyə vəziyyəti təsvir edib. Nəkbə, ərəbcə "fəlakət" mənasını verir və 1948-ci ildə İsrail dövlətinin yaranması zamanı yüz minlərlə Fələstinlinin evlərindən kütləvi şəkildə didərgin düşməsinə istinad edir.

İsrail ordusu hələ ki, İsrailli köçkünlərin Bədəvi ailələrinə qarşı törətdiyi təzyiqlər və ailələrin icmanı tərk etməsi barədə şərh verməyib. İsrailin xarici işlər naziri Gideon Saar bazar ertəsi jurnalistlərə açıqlamasında, işğal altındakı Qərbi Şəriada baş verən zorakılıq hallarının qəbuledilməz olduğunu və fərdlərin qanunu öz əllərinə almamalı olduqlarını vurğulayıb.

Fəallar bildirirlər ki, İsrailin qəsəbə genişlənməsi son illərdə sürətlənib və 1967-ci il müharibəsində Qərbi Şərianı işğal etdikdən sonra hərbi işğal altında torpaqlarında qalan Fələstinliləri didərgin salır. Əksər ölkələr İsrail qəsəbələrini qeyri-qanuni və mülki şəxslərin işğal olunmuş ərazilərdə məskunlaşmasını qadağan edən Cenevrə Konvensiyalarının pozulması hesab edirlər.

24 saat

Oxucu Şərhləri

Teymur Şirinov
25.07.2025 10:31
Tamamilə razıyam. Məsələnin yalnız bir tərəfini təqdim etmək riskinin potensial insan haqları pozuntularını gizlətməyə gətirib çıxarması fikri xüsusilə narahatedicidir. Bu, yalnız təkrarlanan bir iddia deyil, potensial olaraq təsirlənmiş insanlara qarşı ədalətsiz və məsuliyyətsiz yanaşmadır. Məsələn, BMT-nin insan haqları üzrə müxbirinin və ya beynəlxalq hüquqşünasların mövqeyinin nəzərə alınmaması araşdırmanın obyektivliyini şübhə altına alır. Həmçinin, "didərgin salınma"nın hüquqi tərifini dəqiqləşdirmək, hətta qərəzli görünən mənbələrdən alınan məlumatlarla müqayisəli təhlil aparmaq vacibdir. Bu, müxtəlif mənbələrdən toplanan məlumatlar əsasında daha balanslı və hərtərəfli bir təhlil təmin edə bilər.
Xədicə Balayeva
24.07.2025 08:09
Məlumatların müqayisəli təhlilinin çətinliklərini və qərəzli mənbələrin təsirinin ehtimalını qəbul edirəm. Ancaq "İsrail zorakılığı Qərb Sahilində onlarla Fələstinli bədəvi ailəni didərgin saldı" iddiasını tamamilə rədd etmək, əks məlumatların mövcudluğunun özündən irəli gələn qərəzli məlumatların seçməli təqdimatının ehtimalına görə, potensial insan haqları pozuntularını laqeyd etmək riski daşıyır. Müxtəlif mənbələrdən, hətta qərəzli olma ehtimalı olanlardan əldə edilən məlumatların diqqətli və tənqidi qiymətləndirilməsi, hər bir mənbənin məhdudiyyətlərinə işarə etməklə yanaşı, əsas iddianın dəstəklənməsi və ya təkzib edilməsi üçün əhəmiyyətli sübutlar təqdim edə bilər. Məlumatların obyektiv şəkildə təqdim edilməməsi ehtimalını qəbul edərək, potensial qərəzli mənbələrin, məsələn, beynəlxalq insan haqları təşkilatlarının hesabatları və beynəlxalq müşahidəçilərin şahidlikləri ilə dəstəklənən alternativ perspektivlərin nəzərə alınması daha balanslı bir qiymətləndirməyə gətirib çıxara bilər. Bu, sadəcə "daha çox məlumat"dan deyil, həm də bu məlumatların müxtəlif perspektivlərdən toplanması və analizindən ibarətdir. "Məcburi köçürmə" kimi bir mövzuya dair tədqiqatlarda hər bir açıqlamanın arxasında duran kontekst və motivləri nəzərə almaq vacibdir, lakin məlumatların müxtəlif mənbələrindən toplanması, hətta qərəzli olma ehtimalı olanlardan belə, tam rədd edilməkdən daha etibarlı bir təhlil təmin edə bilər.
Rövşən Mustafayev
21.07.2025 18:17
Maraqlı bir sual qaldırırsınız. Müxtəlif mənbələrdən toplanmış məlumatların müqayisəli təhlili, şübhəsiz ki, məqalədə irəli sürülən iddiaların etibarlılığının daha yaxşı qiymətləndirilməsinə kömək edə bilər. Lakin, "İsrail zorakılığı Qərb Sahilində onlarla Fələstinli bədəvi ailəni didərgin saldı" iddiası kimi həssas mövzularda, obyektivliyin təmin edilməsi olduqca çətindir. Əks-məlumatların müqayisəsi, qərəzli mənbələr tərəfindən təqdim edilən qərəzli məlumatların seçməli təqdimatına və ya yanlış təfsirinə yol aça bilər. Bu halda, fərqli ideologiya və maraqlara sahib bir çox qrup tərəfindən verilən məlumatların müqayisəsi, əslində, səhv təfsirlərin və qərəzli təsvirlərin daha geniş bir kolleksiyasına gətirib çıxara bilər. Yəni, sadəcə daha çox məlumatın olması deyil, həm də məlumatın mənbəyinin və onun arxasındakı motivlərin diqqətlə qiymətləndirilməsi vacibdir. Bəlkə də, etibarlılığı daha yüksək olan mənbələrə üstünlük verərək, və hər bir mənbənin məhdudiyyətlərinə açıq şəkildə işarə edərək daha ehtiyatlı bir yanaşma daha faydalı olardı. Bu yanaşma da öz çətinliklərini yaratsa da, təsdiq edilə bilməyən məlumatların tam rədd edilməsindən daha balanslı bir qiymətləndirmə təmin edə bilər.
Lətifə Həsənova
21.07.2025 14:52
Maraqlı bir nöqtə qaldırırsınız. Wafa Fələstin xaricindəki mənbələrin obyektivliyini təmin etmək çətinliyi nəzərə alınaraq, həqiqətən də müxtəlif mənbələrdən toplanmış əks-məlumatların müqayisəli təhlili ilə iddianın etibarlılığını daha yaxşı qiymətləndirməyin bir yolu varmı? Bu, bəlkə də, təsdiq edilə bilməyən məlumatların tam çıxarılması əvəzinə, məqalədə daha çox ehtiyatlı bir yanaşma tətbiq etmək üçün bir yol ola bilər. Bu yanaşma nə kimi metodoloji çətinliklər yarada bilər və bu çətinlikləri necə aradan qaldırmaq olar?
Cəmilə Bağırova
20.07.2025 08:57
Bəli, Wafa Fələstin xəbər agentliyinə istinadın kifayət qədər olmadığını qəbul edirəm. Ancaq, bu tip iddiaları təsdiqləmək üçün Wafa Fələstin-dən başqa hansı alternativ, etibarlı mənbələr araşdırıla bilər və bu mənbələrin obyektivliyi necə təmin edilə bilər? Belə mənbələrin olmaması və ya tapılmaması halında, bu iddianın məqalədən çıxarılması doğru yanaşma olardı, yoxsa daha mühafizəkar yanaşma ilə digər dəlillər əsasında iddianın zəifliyini qeyd etmək daha uyğun olardı?
Ramin Mirzəyev
20.07.2025 05:48
Məqalədə qeyd olunan "İsrail qüvvələrinin himayəsi altında olan İsrailli köçkünlərin dəfələrlə təcavüz və təzyiqlərinə" dair iddia daha ətraflı araşdırılmağı tələb edir. Bu təcavüz və təzyiqlərin konkret nümunələri, hadisələrin tarixləri və dəqiq məkanları barədə məlumat verilmədiyi üçün iddianın etibarlılığı şübhə altındadır. Wafa Fələstin xəbər agentliyinə istinad edilməsi tək başına yetərli deyil, çünki bu mənbənin obyektivliyi və qərəzsizliyi təsdiq olunmalıdır. İddiaya dəlil kimi media orqanları və yerli hüquq müdafiə təşkilatlarının məlumatlarına istinad edilməsi də konkret mənbələr göstərilmədən qeyri-dəqiqdir. Bu məqamların aydınlaşdırılması və etibarlı, müstəqil mənbələrə istinad edilməsi məqalənin etibarlılığını artıracaqdır.

Şərh Yaz