Tikinti avadanlıqları sektorunda durğunluq gözləntisi
Hindistanın tikinti avadanlıqları (TA) sənayesi, yeni tənzimləmə normalarının təsiri və bazarın ümumi yavaşlaması səbəbindən cari maliyyə ilinin ilk yarısında durğunluqla üzləşə bilər. sələfi V. Vivekananddan vəzifəni təhvil alan, Hindistan Tikinti Avadanlıqları İstehsalçıları Birliyinin (ICEMA) yeni prezidenti Deepak Şetti, ikinci yarının daha yaxşı olacağını proqnozlaşdırır.
JCB India-nın gözləntiləri və bazar proqnozları
JCB India-nın baş direktoru və idarəedici direktoru Deepak Şetti, daha yaxşı musson mövsümünün kənd təsərrüfatı iqtisadiyyatına güclü təsir göstərəcəyini və bununla da sənayenin böyüməsinə kömək edəcəyini qeyd edib. O, FY24-25 səviyyələrinə uyğun olaraq təxminən 3 faizlik artım proqnozlaşdırır.
Sektorun ümumi vəziyyəti və yeni emissiya standartları
Seçkilərdən sonra infrastruktur layihələrinin gecikməsi səbəbindən Hindistan TA sənayesinin ümumi satışları FY24-dəki 1.35 lakh ədəddən FY25-də təxminən 1.40 lakh ədədə yüksəlib. Bu ilin yanvar ayından etibarən Hindistan, sektor üçün Euro-V emissiya standartlarını tətbiq etdi, bu da qiymət artımına səbəb oldu. İndiyədək JCB India, yeni standartlara uyğun təxminən 20,000 ədəd satıb.
Uzunmüddətli perspektivlər və qlobal mövqe
Şirkət sənayenin uzunmüddətli perspektivlərinə nikbin yanaşır və Hindistanın (hazırda üçüncü yerdədir) bu onilliyin sonuna qədər Çini keçərək ABŞ-dan sonra ikinci qlobal mövqeyi tutacağını gözləyir. JCB India-nın sənaye ilə eyni tempdə böyüyəcəyi gözlənilir. FY 2025-26 üçün kapital xərcləri təxminən ₹200 crore səviyyəsində proqnozlaşdırılır.
ABŞ tariflərinin təsiri və ixrac bazarları
Ballabgarhda yerləşən firma, ümumi maşın istehsalının təxminən 25 faizini təşkil edən 135 ölkəyə ixrac edir. ABŞ, keçən il Hindistandan göndərilən təxminən 10,000 maşınla JCB India-nın ən böyük ixrac bazarlarından biri olaraq qalır. Şirkət geosiyasi qeyri-müəyyənliklər səbəbindən bu payın FY26-da sabit qalacağını gözləyir. Son tarif artımı ilə əlaqədar olaraq, Şetti qeyd edib ki, qısamüddətli perspektivdə təsir var. Eyni zamanda, şirkət Nepal, Cənubi Asiya, Afrika və Şri Lankada daha yüksək satışlar əldə etməyi planlaşdırır.
Elektrik enerjisinə alternativ olaraq hidrogen
Şetti, hidrogeni, xüsusən də daha böyük maşınlar üçün TA sektoru üçün "böyük bir fürsət" adlandırıb. Böyük avadanlıqlar üçün fırlanma momenti tələbi elektriklə işləməyi daha az praktik edir. Növbəti onillikdə, əsasən şəhər ərazilərində fəaliyyət göstərdikləri üçün bu gün Hindistan bazarının təxminən 20-25 faizini təşkil edən daha kiçik maşınlar elektrik enerjisinə keçəcək. Lakin daha böyük, yüksək fırlanma momentli maşınlar hidrogenə keçəcək.
Çinlə rəqabət və yeni qanunvericilik təşəbbüsləri
Çinin məhsul idxalı Hindistanın TA sənayesi üçün əsas problem olaraq qalır. Yol Nəqliyyatı və Magistral Yollar Naziri Nitin Qadkari, Mərkəzin sənayeni dəstəkləmək və idxalı, xüsusən də Çindən olan idxalı azaltmaq məqsədi daşıyan yeni bir qanun layihəsi üzərində işlədiyini bildirib. Məqsəd, hədəfli siyasət tədbirləri vasitəsilə sektorun rəqabət qabiliyyətini artırmaqdır. TA sənayesi, həm emissiya, həm də operator təhlükəsizliyi üçün standartlar müəyyən edəcək Tikinti Avadanlıqları, Yerqazan, Material Daşıma Maşınları Aktının tətbiqi üçün Mərkəzə təzyiq göstərir. Qanunvericilik hazırda layihə mərhələsindədir.
Oxucu Şərhləri
Keçmişdəki bu hadisədən çıxarıla biləcək əsas dərslərdən biri, makroiqtisadi amillərin və qlobal tənzimləmə dəyişikliklərinin tikinti kimi istehlaka və investisiyaya həssas sektorlar üzərindəki kəskin təsiridir. Bu günkü vəziyyət, o vaxtkı böhran qədər kütləvi olmasa da, ABŞ rüsumları kimi ticarət siyasətlərinin və hidrogen kimi yeni texnologiyalara keçidin gətirdiyi qeyri-müəyyənliklər oxşar narahatlıqlara səbəb olur. Həmin dövrdəki təcrübələr göstərir ki, belə dövrlərdə bazarın dinamikasını diqqətlə izləmək, tələb və təklif arasındakı potensial uyğunsuzluqları qiymətləndirmək və strategiyaları bu dəyişikliklərə uyğunlaşdırmaq vacibdir. ICEMA prezidentinin ikinci yarının daha yaxşı olacağı proqnozu da, keçmişdəki bəzi böhranların müvəqqəti xarakterini və bazarın yenidən canlanma potensialını vurğulayır. Bu baxımdan, hazırkı vəziyyətin keçmişdən fərqi, həm rüsumlar kimi qəsdən tətbiq edilən siyasətlərin, həm də hidrogen kimi texnoloji inqilabların birgə təsirindədir.
Bu keçmiş təcrübədən belə bir nəticə çıxarmaq olar ki, makroiqtisadi amillər, xüsusilə kreditləşmə şəraitinin pisləşməsi və dövlət investisiyalarının azalması, tikinti avadanlıqları bazarında birbaşa təsirə malikdir. JCB India-nın gözləntilərindəki durğunluğun əsas səbəblərindən biri də yeni tənzimləmə normaları və ümumi bazar yavaşlaması kimi göstərilir. Bu, keçmişdə də görülən təsirlərin bir növ təkrarlanmasıdır.
Ancaq hazırkı vəziyyətin bir sıra fərqləri də ola bilər. Məsələn, qlobal iqtisadiyyatın strukturu və Hindistanın öz daxili iqtisadi amilləri, o cümlədən hökumətin infrastruktur layihələrinə ayırdığı vəsait və sənayenin davamlılıq üçün tətbiq etdiyi yeni texnologiyalar, 2008-2009-cu illərdəki vəziyyətdən fərqli bir dinamika yarada bilər. Hidrogenə istinad da diqqətəlayiqdir; bu, keçmişdəki böhran zamanı aktual olmayan yeni bir texnoloji inkişafdır və gələcəkdə sektorun necə formalaşacağını anlamaq üçün əlavə təhlil tələb edir.
ICEMA-nın yeni prezidentinin ikinci yarının daha yaxşı olacağı proqnozunu nəzərə alsaq, bu, müvəqqəti bir çətinlik olub, sonradan sektorun bərpa olunacağı ehtimalını gücləndirir. Lakin bu proqnozun həyata keçəcəyi təqdirdə, hansı faktorların bu bərpaya səbəb olacağını anlamaq vacibdir.
Bununla belə, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: Amerika Birləşmiş Ştatlarının tətbiq etdiyi əlavə rüsumların qlobal təsirinin tikinti avadanlıqları sektoruna necə yansıyacağı daha ətraflı təhlil edilməlidir. Rüsumlar əsas istehsalçıların xammal tədarükü zəncirini pozmaqla yanaşı, qiymətlərin artmasına və nəticədə istehlakçı tələbinin azalmasına səbəb ola bilər. Hidrogen texnologiyalarına edilən investisiyaların bazar tərəfindən nə qədər tez qəbul ediləcəyi də qeyri-müəyyəndir. Bu yeni texnologiyalara keçid müəyyən müddət tələb edə bilər və bu müddətdə ənənəvi avadanlıqların tələbi gözlənildiyindən daha uzun müddət davam edə bilər. Bu iki amilin birləşməsi ilə yaranan durğunluğun müddəti və dərinliyi barədə daha ehtiyatlı bir mövqe tutmaq mümkündürmü?
Bu vəziyyəti daha geniş bir sosial-iqtisadi kontekstdə dəyərləndirmək lazımdır. Hindistan kimi inkişaf etməkdə olan bir ölkədə tikinti sektoru adətən infrastruktur layihələri və şəhərləşmə ilə sıx bağlıdır. Əgər tikinti avadanlıqları sektorunda durğunluq yaranarsa, bu, həmçinin birbaşa infrastrukturun inkişafına və nəticədə iqtisadi artımın sürətinə təsir göstərə bilər.
Digər ölkələrlə müqayisədə, məsələn, Çin və ya Cənubi Koreya kimi Asiya ölkələrində tikinti sektoru son onilliklərdə böyük bir artım tempinə nail olmuşdur. Bu ölkələrdəki inkişafın əsasını dövlət investisiyaları, urbanizasiya siyasətləri və sənaye istehsalının gücləndirilməsi təşkil etmişdir. Hindistanın mövcud vəziyyəti isə, bu müqayisədə fərqli faktorlardan, məsələn, qlobal iqtisadi qeyri-müəyyənliklərdən, ticarət siyasətlərindən (məsələn, ABŞ-ın tətbiq etdiyi rüsumların təsiri) və ya həmçinin hidrogen enerjisi kimi yeni texnologiyalara keçid proseslərinin bazarda yaratdığı dəyişikliklərdən təsirlənə bilər.
Yeni tənzimləmə normalarının təsiri və qlobal iqtisadi təsirlər, Hindistanın tikinti avadanlıqları sektorunda gözlənilən durğunluqla necə mübarizə aparacağını müəyyən edəcək. Belə bir vəziyyət, istehsalçıları innovasiyaya və ya fərqli bazar seqmentlərinə yönəlməyə necə təşviq edə bilər?
Şərh Yaz