Avropanın ən böyük hava limanları üç gündür ki, iflic olub. Güclü kiber hücum nəticəsində yaranan uzun növbələr hələ də aradan qaldırılmayıb.
RTX-ə bağlı Collins Aerospace şirkəti tərəfindən təmin edilən avtomatik qeydiyyat sistemlərinə edilən hücum onlarla uçuşun ləğvinə və minlərlə sərnişinin bitməyən əziyyətinə səbəb olub.
Avropa Birliyinin kiber təhlükəsizlik agentliyi ENISA hücumun mənbəyi haqqında məlumat verməsə də, kritik infrastrukturun mütəmadi olaraq hədəf alındığını vurğulayıb.
KİBER HÜCUMUN TƏSİRLƏRİ VƏ BƏRPA CƏHDLƏRİ
Zərərçəkmiş hava limanları arasında Brüssel və Avropanın ən sıx hava trafikinə malik London Hitrou da var.
Collins şirkəti bazar ertəsi günü etdiyi açıqlamada yeniləmə işlərinin son mərhələyə çatdığını və sistemlərin normal fəaliyyətinə qayıtması üçün səylərin davam etdiyini bildirib.
Berlin Hava Limanı, Berlin Marafonu səbəbiylə sərnişin sıxlığının artdığı bir gündə qeydiyyat sistemlərini hələ də işə sala bilməyib və bir saatdan çox gecikmələr yaşandığını elan edib.
OXŞAR HADİSƏLƏR VƏ GƏRGİN SİYASİ FON
Dörd ay əvvəl Rusiyanın Sankt-Peterburq hava limanında da oxşar vəziyyət müşahidə edilmişdi. Rusiyadakı kiberhücum nəticəsində uçuşlarda fasilələr yaranmış, növbələr uzanmışdı.
Bu hücumdan bir ay sonra Avropada da bənzər hücumlar baş vermişdi. Lakin Avropa və Rusiya bir-birini açıq şəkildə ittiham etməkdən çəkinirlər.
AVİASİYA KEÇMİŞİNƏ GERİ DÖNÜŞ
Bir sərnişin qeyd edib ki, təyyarəyə minmə prosesi "kommersiya aviasiyasının erkən dövrlərində olduğu kimi" əl ilə yazılmış kartlarla aparılırmış.
Brüssel Hava Limanında təxminən 550 uçuşdan 60-ı ləğv edilib, sərnişinlərin qeydiyyatı iPad və noutbuklar vasitəsilə həyata keçirilib.
Dublin Hava Limanı isə manual əməliyyatlar sayəsində "minimum dərəcədə təsirləndiyini" açıqlayıb. Almaniyada keçirilən bir sorğuya görə, şirkətlərin yeddidə biri fidyə proqramlarına ödəniş etmək məcburiyyətində qalıb və bu cür kiber hücumlar ən geniş yayılmış təhlükə olaraq qalır.
Oxucu Şərhləri
ENISA-nın hücumun mənbəyi barədə susqunluğu isə, bu cür hadisələrin qlobal təhlükəsizlik kontekstində necə mürəkkəb olduğunu göstərir. Rusiya hava limanında baş verən oxşar hadisənin xatırlanması, siyasi gərginliklərin də bu texnoloji müharibələrə necə təsir edə biləcəyi barədə düşünməyə vadar edir. Sərnişinlərin "kommersiya aviasiyasının erkən dövrlərinə" qayıtmaq məcburiyyətində qalması, texnologiyanın geri verə biləcəyi böyük bir zərbənin simvolik ifadəsidir. Fidyə proqramlarının geniş yayılması isə, bu cür hücumların yalnız dövlət səviyyəsində deyil, həm də şirkətlər üçün real və cari bir təhlükə olduğunu vurğulayır. Bu hadisə, kiber təhlükəsizlik strategiyalarımızın yenidən nəzərdən keçirilməsinin vacibliyini bir daha ortaya qoyur.
Şərh Yaz