Məşhur aktyor zəlzələdə yaxınını itirdi

Bu məqalədəki Balıkəsir zəlzələsi və onun nəticələri, məni 1999-cu ildə Türkiyəni silkələyən Düzcə zəlzələsi ilə əlaqədar xatirələrimə apardı. O dövrdə də infrastrukturun dağılması və humanitar böhranın yaşanması səbəbindən ciddi itkilər olmuşdu. O zəlzələdən sonra da xilasetmə və yardım səyləri təşkil olunmuş, lakin bu səylərin effektivliyi və koordinasiyası ilə bağlı ciddi suallar qalmışdı.

Hazırkı vəziyyətdə, AFAD kimi qurumların olması və daha peşəkar tədbirlərin görülməsi ümid verir. Lakin keçmiş təcrübələrdən çıxarılan ən böyük dərslərdən biri, infrastrukturun möhkəmləndirilməsinin və tikinti standartlarının artırılmasının zəlzələ riski olan bölgələrdə nə qədər vacib olduğudur. Məqalədəki "azı 10 binanın dağıldığı" ifadəsi, bu mövzunun hələ də aktual olduğunu göstərir. Düzcə zəlzələsindən sonra da bu məsələ qaldırılmışdı, lakin zaman keçdikcə bu önəmin azaldığı müşahidə olunur. Sual yaradır ki, Balıkəsir zəlzələsi bu sahədə hansı real dəyişiklikləri sürətləndirə biləcək?

Məqalə zəlzələnin dağıdıcı təsirini və fövqəladə hallar zamanı dövlət orqanlarının cavab reaksiyasını diqqətə çatdırır. Məşhur aktyorun şəxsi faciəsi, hadisənin ictimaiyyət üçün duyğusal rezonansını artırır. Lakin, bu cür təbii fəlakətlərin qarşısını almaq və ya təsirini azaltmaq üçün uzunmüddətli strategiyalar barədə məqalədə ətraflı məlumata rast gəlinmir. Məsələn, tikinti normalarına nəzarətin gücləndirilməsi, bölgədəki seysmik aktivlik nəzərə alınaraq infrastrukturun dayanıqlılığının artırılması, eləcə də əhalinin bu cür hadisələrə hazırlıqlı olması üçün təlimlərin təşkili kimi məsələlər daha çox önə çıxarıla bilərdi. Belə bir yanaşma, sadəcə baş vermiş faciələri xəbərləməkdən daha çox, gələcəkdə oxşar hadisələrin fəsadlarını minimuma endirməyə kömək edə bilər.

Məqalədə verilən informasiya dəyərlidir, çünki zəlzələnin baş verdiyi ərazi, gücü və ilkin dağıntılar haqqında ətraflı məlumat verir. Həmçinin, nazirin açıqlaması fövqəladə hallar zamanı dövlət qurumlarının fəaliyyəti barədə təsəvvür yaradır. Bununla belə, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: məşhur aktyorun şəxsi faciəsini ön plana çıxarmaq, ictimaiyyətin diqqətini qurbanların ümumi sayına və ya infrastruktur ziyanına yönəltməkdən yayındıra bilərmi? Fövqəladə hallarda media orqanlarının məşhurların şəxsi həyatına nə dərəcədə müdaxilə etməli olduğu mövzusunda bir miqyas varmı?

Məqalədə təsvir olunan zəlzələnin intensivliyi və miqyası, 1999-cu ilin avqustunda Türkiyənin İzmit şəhərində baş verən 7.6 bal gücündəki zəlzələni xatırladır. Hər iki hadisədə də dağıntılar, xilasetmə işləri və rəsmi şəxslərin fəlakətə cavab tədbirləri ön plana çıxır. İzmit zəlzələsi, Türkiyədə tikinti standartlarının yenidən nəzərdən keçirilməsinə və zəlzələyə davamlı tikintinin əhəmiyyətinə dair ciddi bir dərs olmuşdu. Bu kontekstdə, Balıkəsir zəlzələsi zamanı bölgədə aparılan axtarış-xilasetmə işlərinin effektivliyi və tikinti normalarına riayət olunub-olunmadığı məsələsi tədqiqata layiqdir. Keçmiş təcrübələr göstərir ki, belə fəlakətlərə hazırlıq, o cümlədən şəhərsalma planlaması və infrastrukturun möhkəmləndirilməsi, itkilərin minimuma endirilməsində kritik rol oynayır. Bu mənada, 1999-cu ilin dərsindən nə dərəcədə faydalanıldığına dair dəqiq qiymətləndirmə aparmaq vacibdir.

Məqalədə zəlzələnin yaratdığı fəlakətin miqyası və Daxili İşlər nazirinin verdiyi məlumatlar diqqətəlayiqdir. Lakin, bu tip xəbərlərdə məşhur simaların adı çəkilərkən, onların şəxsi dramlarına diqqət mərkəzinin yönəlməsi, hadisənin ictimai təsirini və geniş miqyaslı zərəri kölgədə qoya bilərmi? Belə bir vəziyyətdə, fərdi itkilər ön plana çıxarkən, bütövlükdə cəmiyyətin yaşadığı travmanın və bərpa prosesinin daha mühüm olduğu unudulmamalıdır. Məşhur simaların adı ilə yanaşı, zəlzələdən zərər çəkən sıravi vətəndaşların vəziyyəti, onların köməyə ehtiyacı, həmçinin infrastrukturun yenidən qurulması kimi məsələlərə daha çox diqqət yetirilməsi daha vacib olmazdımı?

Məqalədə təqdim olunan məlumatlar Balıkəsir zəlzələsinin şiddətini və dağıntı miqyasını effektiv şəkildə çatdırır. Daxili İşlər nazirinin bəyanatına istinad edilərək, fövqəladə hallar nəticəsində yaranan vəziyyət qənaətbəxş şəkildə təsvir olunub. Bununla belə, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: məşhur aktyorun şəxsi faciəsi ilə dövlət səviyyəsində aparılan axtarış-xilasetmə işləri arasında düz mütənasiblik qurmaq nə qədər doğrudur? Belə hadisələrdə hər bir vətəndaşın, məşhur olub-olmamasından asılı olmayaraq, eyni dərəcədə dəyərli olduğu fərz edilsə də, medianın diqqətini təkcə bir şəxsə yönəltməsi, digər itkilərin və ya çətinliklərin göz ardı edilməsi riskini daşıyırmı?

Bu xəbərdə təsvir olunan zəlzələnin fəlakətli təsirləri, xüsusilə də dağılan binalar və axtarış-xilasetmə işlərinin başlanması, 1999-cu ildə Türkiyədə baş vermiş Gölcük zəlzələsini xatırladır. O zaman da oxşar miqyasda dağıntılar və çoxsaylı itkilər qeydə alınmışdı. O hadisədən çıxarılan əsas dərslərdən biri, tikinti standartlarının gücləndirilməsi və fövqəladə vəziyyətlərə hazırlığın artırılması zərurəti idi. Həmin zəlzələdən sonra tikinti qaydalarında bəzi islahatlar aparılsa da, Balıkəsir zəlzələsində yenə də bina dağıntılarının olması, bu sahədə hələ də görüləsi işlərin olduğunu göstərir. Təəssüf ki, təbii fəlakətlərin qarşısını almaq mümkün olmasa da, onların dağıdıcı təsirlərini minimuma endirmək üçün aparılan işlərin davamlılığı və effektivliyi daim qiymətləndirilməlidir. Bu məqalədə qeyd olunan axtarış-xilasetmə fəaliyyətlərinin təşkili və sürəti, 1999-cu ildəki təcrübələrdən öyrənilən dərslərin tətbiq olunduğunu göstərə bilər, lakin bu barədə dəqiq bir fikir yürütmək üçün daha ətraflı məlumata ehtiyac var.

Məqalədə qeyd olunan zəlzələnin nəticələrini və xilasetmə səylərini nəzərə alaraq, bu cür təbii fəlakətlərin regional infrastrukturun dayanıqlılığı baxımından nə qədər həssas olduğunu bir daha görmüş oluruq. Əvvəla, təbii ki, zəlzələdən zərər çəkən hər kəsə başsağlığı vermək lazımdır. Lakin bu hadisə, müxtəlif bölgələrdə mövcud tikinti standartları və bu standartlara riayət olunması məsələsini yenidən gündəmə gətirir. Türkiyə kimi seysmik aktiv zonada yerləşən bir ölkə üçün, zəlzələyə davamlılıq məsələsi yalnız fövqəladə vəziyyətlərdə deyil, həm də davamlı bir infrastruktur planlamasının təməlini təşkil etməlidir. Bu kontekstdə, yerli administrasiyaların tikinti icazələrini verərkən hansı meyarlara əsaslandığını və mövcud binaların zəlzələyə davamlılıq baxımından nə zaman və necə yenidən qiymətləndirildiyini də dərinləşdirmək maraqlı olardı.

Bu cür fəlakətlər, qısa müddətdə bərpa işləri üçün böyük vəsait tələb etdiyi halda, uzun müddətdə bölgənin iqtisadi inkişafına da təsir göstərə bilər. Məqalədə adı keçən Türkiyə Daxili İşlər nazirinin bəyanatı operativ cavab tədbirlərinin vacibliyini göstərir. Ancaq bu cür təbii hadisələr, bir ölkənin iqtisadiyyatını möhkəmləndirmək üçün infrastruktur investisiyalarının təkcə yeni tikililərə deyil, həm də köhnə və riskli tikililərin modernləşdirilməsinə də yönəldilməli olduğunu ortaya qoyur.

Gələcəkdə bu cür zəlzələlərin yaratdığı iqtisadi itkiləri minimuma endirmək üçün hansı qabaqlayıcı tədbirlər daha səmərəli ola bilər, yoxsa fəlakətlər zamanı infrastrukturun dayanıqlılığını təmin etmək üçün daha radikal tikinti siyasətlərinə keçid zərurəti yaranacaq?

Zəlzələ nəticəsində yaxınını itirən məşhur aktyorun şəxsi faciəsi ilə bağlı məlumat əsaslı bir xəbərdir. Hadisənin təfərrüatları və qeydə alınan zərər miqyası ilə bağlı verilən məlumatlar ciddidir.

Bununla belə, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: belə böyük bir təbii fəlakət zamanı, məşhur bir şəxsin şəxsi itkisinə diqqət çəkilməsinin ictimaiyyətin diqqətini daha geniş mənada zəlzələnin dağıdıcı təsirindən və humanitar yardım ehtiyacından uzaqlaşdırma ehtimalı varmı? Hadisənin ictimaiyyətə çatdırılmasında subyektiv təsirlərin, məşhur simaların şəxsi həyatlarının ön plana çıxarılmasının, əslində daha çox insanın zərər gördüyü və daha böyük ehtiyac içində olduğu bir mənzərənin kölgədə qalmasına səbəb ola biləcəyi barədə düşünmək mümkündürmü?

Bu məqalədə qeyd olunan təbii fəlakət və onun nəticələri, xüsusilə də bina dağıntıları, Türkiyənin seysmik aktiv zonada yerləşməsi fonunda daha geniş bir narahatlığa yol açır. Belə ki, ölkənin coğrafi mövqeyi onu mütəmadi olaraq zəlzələ riski ilə üz-üzə qoyur. Bu cür hadisələrin tez-tez təkrarlanması, tikinti standartlarına riayət olunması, köhnə binaların möhkəmləndirilməsi və ya yenilənməsi kimi məsələləri strateji bir dövlət siyasəti halına gətirməlidir. Bu, sadəcə bir neçə rayonun deyil, bütün ölkənin təhlükəsizliyini təmin etmək baxımından böyük əhəmiyyət kəsb edir. Gələcəkdə bu cür fəlakətlərin iqtisadiyyata, infrastrukturun bərpasına və sosial sabitliyə daha az təsir etməsini təmin etmək üçün hansı infrastruktur investisiyaları və siyasətlər prioritetləşdirilməlidir?

Məqalədə Balıkəsir zəlzələsi ilə bağlı verilən məlumatlar, xüsusilə də dağılan bina sayı və ilkin reaksiya tədbirləri diqqət çəkir. Daxili İşlər Nazirinin verdiyi bəyanat, qısa müddətdə koordinasiya və axtarış-xilasetmə işlərinə başlanıldığını göstərir. Lakin, "azı 10 binanın dağıldığı" qeydinin, əslində zəlzələnin təsirinin miqyası barədə daha geniş bir təsəvvür yaratmaq üçün yetərli olub-olmadığı sual doğurur. Türkiyənin bir neçə il əvvəl yaşadığı böyük zəlzələləri nəzərə alsaq, bu cür hadisələrə hazırlıq səviyyəsinin artırılması vacibdir. Məsələn, bir sıra inkişaf etmiş ölkələrdə, seysmik fəaliyyəti yüksək olan bölgələrdə tikinti standartları daha da sərtləşdirilir və köhnə binaların möhkəmləndirilməsi üçün davamlı proqramlar həyata keçirilir. Bu kontekstdə, Türkiyənin hazırkı tikinti normalarının effektivliyi və mövcud binların seysmik dayanıqlılığının qiymətləndirilməsi lazımmı?

Məqalənin bu hissəsində, Sındırğı rayonunda zəlzələ nəticəsində "azı 10 binanın dağıldığı" qeyd edilir. Qeyd olunan bəyanatda Türkiyənin Daxili İşlər naziri Ali Yerlikaya bütün qrupların ərazidə axtarışlara başladığını bildirsə də, bu 10 binanın dəqiq harada olduğu və onların tam olaraq hansı səbəblərdən dağıldığı barədə konkret məlumat verilmir. Mümkündürmü ki, bu "azı 10 bina" rəqəmi ilkin qiymətləndirmələrə əsaslanır və bərpası mümkün olan hasarlar da daxil edilib? Zəlzələnin episentri Balıkəsirin Sındırğı rayonunda olduğuna görə, bu binaların précisément hansı ərazilərdə yerləşdiyini və dağıntının miqyasını dəqiqləşdirmək üçün əlavə məlumatlar faydalı olardı.

Məqalədə "azı 10 binanın dağıldığı bildirilib" ifadəsi diqqətimi çəkdi. Bu məlumatı təsdiqləyən hansı rəsmi mənbəyə və ya əsaslı dəlillərə istinad edilir? Zəlzələnin şiddəti nəzərə alındığında, belə bir dağıntı ilə bağlı dəqiq və detallı məlumatların əldə olunması zəruridir. Bu rəqəmin necə müəyyən edildiyi və ya hansı qurum tərəfindən təsdiqləndiyi barədə əlavə məlumat verilsə, məqalənin inandırıcılığı artardı.

Məqalədə təsvir olunan zəlzələnin şiddəti və dağıntı miqyası, 1999-cu ildə Türkiyədə baş vermiş İzmit zəlzələsini xatırladır. O zaman da minlərlə insan həyatını itirdi və böyük infrastruktur ziyanı baş verdi. Hər iki hadisədə də ilk yardım və axtarış-xilasetmə işlərinin təşkili, dövlət qurumlarının (bu halda AFAD və Daxili İşlər Nazirliyi) fəaliyyəti ön plana çıxır. O zaman İzmitdə tikinti standartlarının pozulması və köhnəlmiş binaların mövcudluğu böyük itkilərə səbəb oldu. Belə bir sual yarana bilər: Balıkəsir zəlzələsində dağılan binaların tikinti keyfiyyəti və mövcud binaların seysmik dayanıqlılığı barədə hansı tədbirlər görülmüşdür? İzmit fəlakətindən çıxarılan dərslər yeni tikintilərə və mövcud binaların təmirinə nə dərəcədə təsir göstərib?

Məqalədə qeyd olunan Balıkəsir zəlzələsi ilə bağlı məlumatlar, təəssüf ki, bir məşhur aktyorun şəxsi itkisini önə çıxarsa da, diqqət çəkməli olan əsas məqam 6.1 bal gücündəki təbii fəlakətin özüdür. Bu cür güclü zəlzələlər, təbii ki, böyük dağıntılara və itkilərə səbəb olur. Bu vəziyyəti 1999-cu ildə baş vermiş Düzcə zəlzələsi ilə müqayisə etmək yerinə düşər. Düzcə zəlzələsi, təsir dairəsi və dağıntı dərəcəsi baxımından daha böyük olsa da, hər iki hadisənin ortaq cəhəti infrastrukturun zəlzələyə davamlılığının vacibliyini bir daha göz önünə sərir.

Düzcə zəlzələsindən sonra aparılan tikinti standartlarının yenilənməsi və müasir tikinti texnologiyalarının tətbiqi, gələcəkdə baş verə biləcək belə fəlakətlərin fəsadlarını azaltmağa yönəlmişdi. Lakin təəssüf ki, hələ də köhnə tikililər və ya standartlara cavab verməyən binalar qalıq bir risk təşkil edir. Balıkəsir zəlzələsində bir binanın dağılması xəbəri, bu məsələnin aktuallığını qoruyub saxladığını göstərir. Dərsin belə çıxır ki, təkcə standartları müəyyən etmək kifayət deyil, həm də bu standartlara əməl olunması və köhnə binaların yenilənməsi üçün davamlı səylər göstərilməlidir. Türkiyənin Daxili İşlər nazirinin xilasetmə qruplarının dərhal əraziyə göndərilməsi barədə verdiyi məlumat isə, fövqəladə hallara hazırlığın vacibliyini vurğulayır. Bu cür tədbirlər, faciənin miqyasını azaltmaq üçün əsas şərtdir.

Məqalədə təqdim olunan zəlzələnin fəlakətli nəticələri, təbii ki, dərin üzüntü doğurur. Lakin bu cür hadisələr, həm də ölkənin infrastrukturunun dayanıqlılığı və fövqəladə hallara hazırlığı ilə bağlı daha geniş bir müzakirəyə zəmin yaradır. Türkiyə kimi seysmik cəhətdən aktiv bir bölgədə, binaların tikinti standartlarının effektivliyi və köhnə tikililərin mövcud vəziyyəti daima diqqət mərkəzində olmalıdır. Bu zəlzələ, mövcud tikinti qaydalarının yenidən nəzərdən keçirilməsi və qeyri-standart tikililərin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi üçün bir təkan ola bilər. Belə davamlı fəlakətlərin baş verdiyi bir dövrdə, uzunmüddətli iqtisadi təsirləri minimuma endirmək üçün hansı proaktiv tədbirlər görülməlidir?

Məqalədə Balıkəsirin Sındırğı rayonunda baş verən zəlzələnin dağıntı miqyası və ilk müdaxilə tədbirləri qeyd olunur. Daxili İşlər nazirinin açıqlaması hadisənin ciddiyyətini vurğulayır, lakin bu məqamda diqqətə daha çox təsirli olan infrastrukturun dayanıqlılığı və müasir tikinti standartlarına uyğunluq məsələsidir. Türkiyənin seysmik fəallığı yüksək olan bir ölkə olduğunu nəzərə alsaq, bu cür hadisələrdə dağılan bina sayı təəssüf doğurur. Məsələn, Yaponiya kimi digər seysmik zonada yerləşən ölkələrdə tikinti qaydaları və texnologiyaları belə gücündə zəlzələlərdə binların çöküşünü minimuma endirməyi hədəfləyir. Belə bir hadisənin Azərbaycanda baş verdiyini düşünsək, mövcud tikililərimizin seysmik davamlılığı hansı səviyyədədir və bu sahədə hansı tədbirlər görülməlidir?

Məqalədə qeyd olunan 6.1 bal gücündəki zəlzələnin Balıkəsirin Sındırğı rayonunda azı 10 binanın dağılmasına səbəb olduğu barədə məlumat verilir. Daxili İşlər naziri Ali Yerlikayanın bəyanatına istinad edilir, lakin zəlzələnin böyüklüyü ilə əlaqədar verilən rəqəmlərin (6.1 bal) fərqli mənbələrdə və ya rəsmi qurumların son açıqlamalarında dəyişilib-dəyişilmədiyini aydınlaşdırmaq istərdim. Belə ki, bu cür təbii fəlakətlər zamanı ilk məlumatlar sonradan düzəldilə bilər. Nazirin bəyanatının hansı tarix və saatda verildiyini və ya bu 6.1 bal ölçüsünün hansı seismoloji stansiyaya aid olduğunu müəyyənləşdirmək, məlumatın dəqiqliyi baxımından vacib olardı.

Türkiyənin müxtəlif bölgələrində baş verən zəlzələlər nəticəsində dağıntıların və təəssüf ki, itkilərin yaşanması, şübhəsiz ki, hər kəsi kədərləndirir. Verilən xəbərdə Balıkəsirdə baş verən zəlzələnin təsirlərindən bəhs edilir. Bu cür təbii fəlakətlər qısa müddətdə böyük dağıntılara səbəb olsa da, uzunmüddətli perspektivdə bəzən sosial və iqtisadi strukturlarda daha dərin izlər buraxa bilər. Özellikle son illərdə Türkiyənin müxtəlif bölgələrində qeydə alınan güclü zəlzələlər, ölkənin tikinti standartları, şəhər planlaması və təbii fəlakətlərə hazırlıq səviyyəsi ilə bağlı ciddi müzakirələrə yol açıb. Qeyd olunan 6,1 bal gücündəki zəlzələnin mənzil və infrastruktur üzərindəki birbaşa təsiri məlum olsa da, daha geniş miqyasda, bu cür hadisələrin regional iqtisadiyyatın inkişafına, əhalinin köçünə və xidmət sektorlarının mövcudluğuna təsiri də diqqətə alınmalıdır. Belə fəlakətlər sonrasında bərpa işləri üçün ayrılan böyük vəsaitlər, təəssüf ki, digər inkişaf layihələrinin ləngiməsinə də gətirib çıxara bilər. Bu kontekstdə, gələcəkdə belə fövqəladə hallara qarşı daha dayanıqlı bir cəmiyyət və iqtisadiyyət qurmaq üçün hansı qabaqlayıcı tədbirlər görülə bilər?

Məqalədə qeyd olunan zəlzələnin fəlakətli nəticələri təsdiqlənir. Ancaq məqalənin diqqəti daha çox fərdi itkilərə yönəldiyi üçün, bu cür təbii fəlakətlərə qarşı daha genişmiqyaslı infrastruktur və memarlıq standartlarının gücləndirilməsi məsələsi diqqətdən kənarda qalır. Belə hadisələrdən sonra, hər zaman dağıntıların miqyasını azaltmaq üçün mövcud tikililərin yenidən qiymətləndirilməsi və zəlzələyə davamlılıq baxımından təhlükəsiz olmayanların təmir edilməsi və ya dəyişdirilməsi üzrə daha qəti tədbirlərin görülməsi zərurəti ortaya çıxmır?

Məqalədəki məlumatlar zəlzələnin dağıdıcı təsirini və hökumətin dərhal reaksiya göstərdiyini aydın şəkildə ortaya qoyur. Lakin, "Məşhur aktyor yaxınını itirdi" ifadəsinin məqalənin əsas mətnində niyə vurğulandığı barədə qaranlıq qaldığını düşünürəm. Zəlzələnin ümumi nəticələrinə diqqət yetirilərkən, belə bir şəxsi detalı önə çıxarmağın məqsədi nədir? Bu, hadisənin humanitar aspektini vurğulamaq üçünmü, yoxsa oxucuların diqqətini cəlb etmək üçün istifadə olunan bir üslubdur?

Balıkəsir zəlzələsi ilə bağlı məlumatlar oxuduqlarım arasında maraqlı bir paralellik yaratdı. Xatırladığım qədərilə, oxşar bir vəziyyət 1999-cu ildə Türkiyədə baş vermiş "Böyük Marmara zəlzələsi" zamanı da müşahidə olunmuşdu. Hər iki hadisədə də təbii fəlakət böyük dağıntılara səbəb olub və insan itkiləri yaşanıb. O dövrdə də hökumət strukturları, xüsusilə AFAD (o vaxtkı adı ilə Baş nazirliyin Təbii Fəlakətlər və Fövqəladə Hallar İdarəsi) dərhal əraziyə səfərbər olunaraq axtarış-xilasetmə işlərinə başlamışdı.

Bu iki hadisənin müqayisəsində diqqət çəkən məqamlardan biri texnoloji inkişafın təsiridir. 1999-cu ildə informasiya mübadiləsi və kommunikasiya vasitələri indiki qədər inkişaf etməmişdi. Bu da təbii olaraq, informasiyanın çatdırılması və koordinasiya baxımından müəyyən çətinliklər yaradırdı. Hazırkı zəlzələdə Daxili İşlər nazirinin dərhal bəyanat verməsi və AFAD-ın tam qruplarla ərazidə olması, bu sahədə əldə olunan təcrübə və texnoloji irəliləyişin nəticəsidir.

1999-cu ildən çıxarılan ən böyük dərslərdən biri tikinti standartlarının yüksəldilməsi və bina layihələrinin zəlzələyə davamlılığının təmin edilməsi idi. Məqalədə Sındırğı rayonunda 10 binanın dağılmasından bəhs edilir. Bu, hələ də bu sahədə əlavə tədbirlərə ehtiyac olduğunu göstərir. Həmin dövrdəki zəlzələnin dərsini təkrarlayaraq, bölgədəki tikinti keyfiyyətini daha ciddi nəzarətdə saxlamaq və mövcud binaların zəlzələyə davamlılığını yoxlamaq vacibdir. Əgər hər iki hadisədə də bina dağıntılarının miqyası eyni deyilsə, bu, son illərdə həyata keçirilən bəzi tədbirlərin müsbət nəticə verdiyini göstərə bilər, lakin tam bir uğurdan danışmaq üçün hələ tezdir. Hadisələri müqayisə edərkən, əvvəlki zəlzələlərdən öyrənilən təcrübənin necə tətbiq olunduğunu və hansı sahələrdə hələ də geridə qaldığımızı anlamaq əsasdır.

Bu <a href="https://az24saat.org/" target="_blank" rel="noopener noreferrer">xəbər</a>, təbii fəlakətlərin dağıdıcı təsirini və bunun nəticəsində insan həyatında yaranan faciələri bir daha göz önünə gətirir. Məqalədə qeyd olunan Balıkəsir zəlzələsi fonunda, 1999-cu ildə Türkiyədə baş vermiş 7,6 bal gücündəki İzmit zəlzələsi yadıma düşür. Həmin zəlzələ nəticəsində minlərlə insan həyatını itirmiş və böyük bir ərazi dağıntılara məruz qalmışdı.

İzmit zəlzələsindən çıxarılan ən önəmli dərslərdən biri, tikinti standartlarının pozulmasının və memarlıq nöqsanlarının fəlakətin miqyasını daha da artırdığı idi. O dövrdə bir çox bina standartlara cavab vermirdi və bu da daha çox insanın həyatını təhlükəyə atmışdı. Məqalədə Sındırğı rayonunda azı 10 binanın dağıldığı qeyd olunur ki, bu da tikinti keyfiyyəti məsələsini yenidən gündəmə gətirir.

Hazırkı vəziyyətin fərqi, bəlkə də zəlzələnin gücü və əhatə dairəsi baxımından ola bilər. 6,1 bal gücündəki bir zəlzələ, 7,6 bal gücündəki İzmit zəlzələsi qədər genişmiqyaslı dağıntılara səbəb olmaya bilər. Lakin, hər iki hadisə də göstərir ki, təbii fəlakətlərə qarşı hazırlıqlı olmaq, tikinti normalarına ciddi əməl etmək və humanitar yardımlaşmanı təşkil etmək hər zaman prioritet olmalıdır. Türkiyənin Daxili İşlər nazirinin qeyd etdiyi kimi, AFAD və digər qurumların dərhal əraziyə cəlb olunması və axtarış-xilasetmə işlərinə başlaması, fəlakətin nəticələrini minimuma endirmək üçün vacib addımdır. Məqalədə məşhur aktyorun yaxınını itirməsi kimi şəxsi faciələrə toxunulması, bu cür hadisələrin hamı üçün nə qədər kədərli olduğunu xatırladır.

Məqalədə qeyd olunan faciəvi hadisənin təsirli təsviri üçün təşəkkürlər. Məşhur aktyorun bu çətin vaxtda yaşadığı şəxsi kədəri anlamaq mümkündür. Lakin, belə bir vəziyyətdə, medianın diqqətinin bir fərdin şəxsi həyatına yönəldilməsi, qurbanların ümumi sayı, infrastrukturun zədələnməsi və xilasetmə səylərinin miqyası kimi daha geniş ictimai maraq doğuran məqamları kölgədə qoyub-qoymadığı sualını da aktuallaşdırır. Belə bir təbii fəlakətin miqyası nəzərə alındıqda, xəbərin mərkəzinə hadisənin ictimai-siyasi nəticələri və fövqəladə vəziyyətlə mübarizənin effektivliyinin qiymətləndirilməsi kimi məqamların qoyulması daha məqsədəuyğun olardı?

Məqalədəki məlumata görə, zəlzələ nəticəsində "azı 10 binanın dağıldığı" qeyd olunur. Daxili İşlər nazirinin bəyanatında isə Sındırğı rayonunda "bir binanın" dağıldığı bildirilir. Nazirin açıqlamasında ümumi bir rəqəmdən bəhs olunub-edilmədiyi, yoxsa konkret olaraq yalnız bir binanın dağıldığı vurğulanıbmı? Dağılan binaların sayı barədə daha dəqiq məlumat və ya bu "azı 10 bina" iddiasının hansı mənbəyə əsaslandığına dair əlavə təfərrüat verilə bilərmi?

Məqalə, zəlzələnin dağıdıcı təsirini və fövqəladə hallar xidmətlərinin sürətli reaksiyasını vurğulayır. Məşhur aktyorun şəxsi faciəsi isə hadisənin humanitar miqyasını daha da artırır. Bununla belə, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: zəlzələ kimi təbii fəlakətlərin qarşısı alınmasa da, tikinti standartlarına əməl olunması və şəhərsalma siyasətlərinin gücləndirilməsi bu cür hadisələrin fəlakətli nəticələrini əhəmiyyətli dərəcədə azalda bilər. Məqalədə dağılan binalardan bəhs edilir, lakin bu binaların tikinti keyfiyyəti və ya qanunvericiliyə uyğunluğu barədə əlavə məlumatın olmaması, oxucuda cəmiyyətin təbii fəlakətlərə qarşı hazırlığının effektivliyi barədə suallar yarada bilər. Fövqəladə hallar zamanı hər kəs qəhrəmanlıq göstərsə də, uzunmüddətli strategiyalar, infrastrukturun möhkəmləndirilməsi kimi məsələlər də eyni dərəcədə önəmlidir.

Məqalədə zəlzələnin dağıntılarından və itkilərdən bəhs olunur, lakin bu cür hadisələrdə humanitar yardımın çatdırılması və koordinasiyasının effektivliyini təmin etmək üçün uzunmüddətli stratejiyaların müzakirəsi daha faydalı ola bilərdi. Məsələn, gələcəkdə baş verə biləcək oxşar fəlakətlərə qarşı yerli icmaların hazırlığını artırmaq üçün nə kimi tədbirlər görülə bilər?

Bu məqalə təbii fəlakətlərin gözlənilməzliyini və insan həyatına təsirini bir daha xatırladır. Sındırğı rayonunda baş verən zəlzələ nəticəsində binaların dağılması və axtarış-xilasetmə işlərinin aparılması, Türkiyənin 1999-cu il Düzcə zəlzələsini yada salır. O zaman da oxşar miqyasda bir fəlakət nəticəsində minlərlə insan həyatını itirmiş və böyük dağıntılar baş vermişdi. Həmin hadisədən sonra tikinti standartları ilə bağlı bəzi tədbirlər görüldüyü iddia olunsa da, bu cür fəlakətlərin yenidən yaşanması, görülən tədbirlərin hələ də yetərli olmadığını və ya lazımi şəkildə tətbiq olunmadığını göstərir. Dərsin, bəlkə də, fəlakətlərə hazırlığın yalnız qanunvericilik səviyyəsində qalmayıp, həm də infrastrukturun gücləndirilməsi və əhalinin təlimləndirilməsi istiqamətində davamlı və effektiv şəkildə həyata keçirilməsi olduğunu düşünürəm. Sualım budur: hazırkı vəziyyətdə zəlzələyə davamlı tikinti texnologiyaları 1999-cu ildəkindən nə qədər fərqlənir və bu fərq dağıntının miqyasında özünü göstirirmi?

Məqalədə zəlzələnin dağıdıcı təsirləri və xilasetmə səyləri barədə məlumat verilməsi təqdirəlayiqdir. Lakin, məşhur aktyorun şəxsi həyatına edilən bu vurğu, oxucunun diqqətini əsas fəlakətin miqyası və nəticələrindən yayındıra bilər. Hadisələri şəxsiyyətlər üzərindən deyil, obyektiv şəkildə, fəlakətin ümumi mənzərəsini ön plana çıxararaq təqdim etmək, oxucunun zəlzələnin əsl miqyasını anlamasına daha çox kömək edərdimi? Məsələn, aktyorun itkisinin böyük bir faciə olduğu şübhəsizdir, lakin eyni dərəcədə əhəmiyyətli olan digər itkilər və ya sağ qalanların mübarizəsi haqqında daha ətraflı məlumatlar olsaydı, məqalənin ümumi təsiri daha güclü olmazdımı?