Məhkəmə tarifləri qüvvədən saldı

ABŞ apellyasiya məhkəməsi Trampın tariflərinin əksəriyyətini ləğv etdi

ABŞ prezidenti Donald Trampın aqressiv ticarət siyasəti bu həftə ciddi maneə ilə üzləşib. Federal apellyasiya məhkəməsi onun "qarşılıqlı tariflər"inin əksəriyyətini qanunsuz elan edən qərar çıxarıb.

ABŞ Federal Dairə Apellyasiya Məhkəməsi cümə günü bəyan edib ki, Tramp aprelin 2-də "azadlıq günü" elanı çərçivəsində demək olar ki, dünyanın hər ölkəsinə tətbiq etdiyi vergilərlə prezident səlahiyyətlərini aşıb. Məhkəmə qərarından əvvəl, Trampın tarifləri ABŞ-ın mal idxalının təxminən 69%-nə təsir etməli idi. Qərar ləğv edilərsə, rüsumlar yalnız təxminən 16%-ə təsir edəcək.

Bu qərar aprel ayından bəri qlobal iqtisadiyyatı sarsıdan Trampın iqtisadi gündəliyinin mərkəzi prinsipində böyük qeyri-müəyyənlik yaradır. Hələlik, apellyasiya məhkəməsinin qərarı əksər ölkələrdən gələn mallara – bəzi ölkələr üçün 50%-ə qədər yüksək olan rüsumların oktyabrın 14-dək qüvvədə qalacağını bildirir. Bu, Tramp administrasiyasına qərarı ABŞ Ali Məhkəməsində şikayət etmək üçün vaxt vermək üçündür.

Ticarət siyasətində hansı tariflər təsirlənir?

Apellyasiya məhkəməsinin qərarı Trampın aprelin 2-də elan etdiyi "qarşılıqlı tariflərə", eləcə də onun əvvəllər Meksika, Kanada və Çinə tətbiq etdiyi vergilərə təsir edir.

Tramp geniş tariflərini əsaslandırmaq üçün 1977-ci il Beynəlxalq Fövqəladə İqtisadi Səlahiyyətlər Aktına (IEEPA) istinad etmişdi. O, ABŞ-ın digər ölkələrlə olan ticarət kəsirini milli fövqəladə vəziyyət elan etmiş və IEEPA-ya istinad edərək ağır vergilər tətbiq etmişdi.

Lakin apellyasiya məhkəməsi IEEPA-nın ona tarifləri tətbiq etmək səlahiyyəti vermədiyini bildirib. Məhkəmənin 7-4 səs nisbəti ilə çıxardığı qərarda qeyd olunub ki, "Tariflər kimi vergiləri tətbiq etmək üçün əsas Konqres səlahiyyəti Konstitusiya ilə müstəsna olaraq qanunverici orqana verilir."

Bu qərar Trampın çoxsaylı gecikmələrdən sonra bu ayın əvvəlində qüvvəyə minən vergilərini çətin vəziyyətə salır. Tramp 60-dan çox ölkəyə tarif tətbiq etmişdi, o cümlədən Hindistan və Braziliyaya 50% dərəcə. O, həmçinin xüsusi qarşılıqlı tarif dərəcəsi tətbiq olunmayan əksər digər ölkələrə 10% baza tarifi tətbiq etmişdi.

Məhkəmə Trampın Çin, Kanada və Meksika üzrə tariflərini də qanunsuz elan edib. Administrasiya iddia edirdi ki, bu tariflər ölkələrin ABŞ-a fentanilin qaçaqmalçılığını cilovlamaq üçün kifayət qədər iş görməməsi səbəbindən zəruridir.

ABŞ prezidenti Donald Tramp qərarı Ali Məhkəməyə şikayət edəcəyini bildirib. O, sosial mediada "Əgər bu qərar qüvvədə qalsa, Birləşmiş Ştatları sözün əsl mənasında məhv edər" yazaraq öz narazılığını ifadə edib.

Əgər Ali Məhkəmə nəticədə tariflərin qanunsuz olduğuna qərar versə, Trampın vergiləri tətbiq etmək üçün başqa yolları olsa da, onların dairəsi daha məhdud ola bilər. Məsələn, Tramp 1974-cü il Ticarət Aktına istinad edə bilər, lakin bu qanun tarifləri 15%-lə və yalnız 150 gün müddətinə məhdudlaşdırır, Konqres tərəfindən uzadılmasa.

Məhkəmə qərarından kənarda qalan vergilər

Trampın tariflərinin bəzi hissələri məhkəmə qərarından toxunulmaz qalır. Ən diqqətəlayiq odur ki, onun sektorlara aid polad və alüminium tariflərinə apellyasiya məhkəməsinin qərarı təsir etmir.

Bu ayın əvvəlində Tramp administrasiyası 50%-lik polad və alüminium tariflərini 400-dən çox əlavə məhsul kateqoriyasına qədər genişləndirib. Tramp məhkəmə proseslərindən yan keçmək üçün tez-tez bu sektorlara aid tariflərə – "232-ci maddə tarifləri"nə istinad edir.

"232-ci maddə tarifləri Prezident Trampın tarif strategiyasının əsasını təşkil edir" deyə Reed Smith hüquq firmasının partnyoru Mayk Louel daha əvvəl CNBC-yə bildirmişdi. Louel əlavə edib ki, "Onlar davam edən məhkəmə prosesinin hədəfi deyil və hüquqi mübahisədən sağ çıxaraq növbəti prezident administrasiyasına qədər davam etmə ehtimalı daha yüksəkdir, bunu biz ilk Tramp administrasiyası dövründə tətbiq edilən alüminium və polad tariflərində gördük."

Bildirilir ki, Tramp administrasiyası yaxınlaşan hüquqi mübarizələrdən yayınmaq üçün sektorlara aid tariflərini, o cümlədən polad və alüminium üzrə tariflərini genişləndirməyi planlaşdırır.

Trampın ilk müddətində Çinə tətbiq etdiyi və keçmiş prezident Co Baydenin də qüvvədə saxladığı tariflər də apellyasiya məhkəməsinin qərarına baxmayaraq yerində qalacaq.

Nəhayət, "de minimis" azadlığı cümə günü rəsmən ləğv edilib, beləliklə, 800 ABŞ dolları və ya daha az dəyərində olan idxallar artıq tariflərə və rüsumlara tabedir. Bu, ABŞ-ın kiçik və orta ölçülü biznesləri üçün daha bir zərbədir və Trampın ticarət siyasətinin məhkəmə fəaliyyətindən toxunulmaz qalan bir hissəsidir.

24 saat