Britaniya Əfqanların Məxfi Köçürülmə Proqramını Açıqlayır: Məlumat Sızmasının Ağır Nəticələri
Britaniyanın Müdafiə naziri Con Heyli bildirib ki, məxfi proqram çərçivəsində təxminən 4500 insan artıq ölkədədir və ya tranzit vəziyyətindədir. Bu barədə məxfi proqramla bağlı məhkəmə sənədləri və açıqlanan yeni məlumatlar sübut edir.
Məlumat Sızması və Köçürmə Zərurəti
Birləşmiş Krallıq, rəsmi şəxs tərəfindən təsadüfən 33 mindən çox Əfqanıstanlının şəxsi məlumatlarının ifşa edilməsi nəticəsində, onların Talibandan qisas alma təhlükəsi ilə üzləşməsi səbəbindən minlərlə Əfqanıstanlının Britaniyaya köçürülməsi üçün gizli plan hazırlayıb. Londondakı Ali Məhkəmənin hakimi 2024-cü ilin may ayında açıqlanan qərarında təxminən 20 min insanın Britaniyaya köçürülməli ola biləcəyini qeyd edib. Bu addımın ölkəyə "bir neçə milyard funt"a başa gələcəyi proqnozlaşdırılır.
Müdafiə naziri Con Heyli parlamentə verdiyi açıqlamada "Əfqan Cavab Yolu" olaraq bilinən proqram çərçivəsində təxminən 4500 zərərçəkən şəxsin Britaniyada və ya tranzit vəziyyətində olduğunu bildirib. Bu proqramın indiyədək təxminən 400 milyon funt sterlinqə başa gəldiyi vurğulanıb. Hökumət, bu məlumat sızmasından zərər çəkənlərin açdığı məhkəmə iddiaları ilə də üzləşir.
Sızmanın Təsirləri və İstintaq
Müdafiə Nazirliyinin sifarişi ilə həyata keçirilən məlumat sızması ilə bağlı araşdırmanın bu həftə açıqlanan xülasəsinə görə, bu ilin may ayına qədər sızmadan zərər çəkmiş 16 mindən çox insan Birləşmiş Krallığa köçürülüb. Sızma, 2021-ci ildə xaotik şəraitdə ölkədən çəkilməzdən əvvəl Britaniya qüvvələrinə Əfqanıstanda kömək etmiş şəxslərin adlarını ifşa edib.
Bu məlumatlar, 2023-cü ildə Müdafiə Nazirliyinin ictimai açıqlamanın insanları Taliban tərəfindən qeyri-məhkəmə qətli və ya ağır zorakılıq təhlükəsi ilə üzləşdirə biləcəyini iddia etdiyi "superinjunction" adlı qanuni qərarın ləğvindən sonra ortaya çıxıb. Məlumat toplusu, Britaniyaya köçürülmək üçün müraciət etmiş təxminən 19 min Əfqanıstanlının və onların ailələrinin şəxsi məlumatlarını ehtiva edirdi. Bu məlumatlar 2022-ci ilin əvvəllərində səhvən yayılıb, lakin Müdafiə Nazirliyi sızmanı yalnız 2023-cü ilin avqustunda, məlumat dəstinin bir hissəsi "Facebook"da yayımlandıqdan sonra aşkarlayıb. Əvvəlki Mühafizəkar hökumət isə növbəti ay qadağa qərarını alıb.
Proqramın Bağlanması və Əlavə Köçürmələr
Keçən iyulda seçilən Baş nazir Keyr Starmerin mərkəz-sol hökuməti, qadağa, sızma və köçürmə proqramı ilə bağlı araşdırma aparıb. Araşdırma Əfqanıstanda vəziyyətin təhlükəli olaraq qalmasına baxmayaraq, Talibanın qisas kampaniyası aparmaq niyyətində olduğuna dair az dəlil tapıldığını ortaya qoyub.
Con Heyli "Əfqan Cavab Yolu" proqramının artıq bağlandığını bildirib və baş verməməli olan məlumat sızmasına görə üzr istəyib. Qeyd edək ki, digər köçürmə yolları ilə daha 36 min Əfqanıstanlı Birləşmiş Krallığa köçürülüb.
Britaniya qoşunları, 2001-ci il 11 sentyabr hücumlarından sonra ABŞ-ın rəhbərlik etdiyi "Terrora Qarşı Müharibə"nin bir hissəsi olaraq Əl-Qaidə və Taliban qüvvələrinə qarşı mübarizə üçün Əfqanıstana göndərilmişdi. Əməliyyatın ən yüksək vaxtında ölkədə təxminən 10 min Britaniya əsgəri var idi.