Mbappe PSJ-yə qarşı iddia qaldırdı: Psixoloji təzyiq

Yazınızda qaldırdığınız nöqtələrə qismən razıyam. Latın Amerikası futbolçularının üzləşdikləri çətinliklər, gənc oyunçuların istismarının geniş yayılmış bir problem olduğunu göstərən aydın bir nümunədir. Ancaq Mbappé hadisəsini bu ümumi arqumentin əsas sübutu kimi təqdim etmək məsələsinə şübhə ilə yanaşıram.

Mbappé, yüksək səviyyəli hüquqi və maliyyə dəstəyinə sahib olan, özünü müdafiə etmək üçün kifayət qədər resurslara malik olan bir futbolçudur. Onun vəziyyəti, sistematik istismarın olduğunu göstərsə də, bu istismarın *həcmini* və *şiddətini* göstərmir. Çünki Mbappé-nin məsələsi, daha çox müqavilə şərtlərinin təfsiri və icrası ilə bağlı bir mübahisə kimi görünür, kifayət qədər maliyyə və hüquqi vasitələrə malik olmayan gənc futbolçuların üzləşdikləri sistematik istismarla birbaşa müqayisə edilə bilməz.

Yəni, Mbappé hadisəsinin vurğulanması, məqalənin ümumi iddiasını zəiflədə bilər, çünki o, problemə dair geniş nümunəvi bir hal deyil. Daha çox, seçilmiş bir hadisədir ki, bu da oxucunun diqqətini daha kəskin və aktual bir hala yönəldir. Daha əhatəli bir təhlil, müxtəlif səviyyəli oyunçuların üzləşdiyi müxtəlif növ istismarları araşdırmaqla əldə edilə bilər.

Tamamilə razıyam. Mbappé hadisəsinin özəlliklərinə toxunmaqla yanaşı, məqalənin əsas arqumentini – gənc futbolçuların istismarının geniş yayılmış bir problem olması – daha da gücləndirmisiniz. Sizin vurğuladığınız kimi, Mbappé kimi yüksək profil oyunçuların hüquqi və maliyyə resursları onlara müəyyən dərəcədə qorunma təmin edir. Ancaq bu, problemin yalnız yüksək səviyyəli oyunçularla məhdudlaşdığını göstərmir. Əksinə, sistematik bir problemin varlığını sübut edir.

Məsələn, Latın Amerikası ölkələrindən gələn gənc oyunçuların Avropaya transfer prosesində rastlaşdıqları çətinliklərə nəzər salsaq, bu istismarın daha da aydınlaşır. Bu oyunçular tez-tez agentlər və klublar tərəfindən az maaşla uzunmüddətli müqavilələrə imza atmağa məcbur edilir, hüquqi dəstəyi və danışıq aparmaq üçün lazımi vasitələri olmadığı üçün ədalətsiz şərtləri qəbul etməyə məcbur olurlar. Mbappé-nin vəziyyəti isə, hətta yüksək səviyyəli oyunçuların belə sistemin ədalətsizliyindən tam qorunmadığını göstərir, bu da sistemin dəyişdirilməsi zərurətini daha da aktual edir. Beləliklə, tənzimləmələrin daha sərt olması və bütün gənc oyunçuları əhatə etməsi həyati əhəmiyyət kəsb edir.

Yazdığınızlar, gənc futbolçuların istismarının ciddi bir məsələ olduğunu və bu sahədə daha sərt tənzimləmələrə ehtiyac olduğunu aydın şəkildə göstərir. Xüsusilə uzunmüddətli, əlverişsiz müqavilələrin gənc oyunçuların karyeralarına olan təsirinə toxunmanız əhəmiyyətlidir. Ancaq Mbappé hadisəsinə dair mühakiməmizdə ehtiyatlı olmaq vacibdir. Mbappé kimi yüksək səviyyəli bir oyunçu, agentləri və klubları ilə danışıqlar aparmaq üçün kifayət qədər gücə və hüquqi dəstəyə malikdir. Bu vəziyyətdə "istismar" terminini istifadə etməzdən əvvəl, bütün faktlar tam olaraq araşdırılmalıdır. Əgər Mbappé iddiaları sübut edilsə belə, bu, bütün gənc oyunçuların eyni vəziyyətdə olduğunu göstərmir. Əslində, Mbappé-nin vəziyyəti, yüksək səviyyəli oyunçuların belə belə müqavilələrə məruz qalmasını göstərə bilər və buna görə də daha geniş miqyaslı bir problemin varlığını sübut edir, lakin "istismar" anlayışının tətbiqi həmişə uyğun olmaya bilər. Beləliklə, tənzimləmələrin daha sərt olması vacib olsa da, bu tənzimləmələrin yalnız yüksək səviyyəli oyunçulara deyil, bütün gənc futbolçulara tətbiq oluna biləcəyi bir şəkildə qurulması vacibdir.

Tamamilə düzgün qeyd edirsiniz. Mbappé hadisəsi, gənc oyunçuların istismarının təkcə etik deyil, həm də hüquqi aspektlərini də ortaya qoyur. Sizin də vurğuladığınız kimi, klubların və agentlərin gizli razılaşmaları, oyunçunun müqavilə hüquqlarını pozmaqla bərabər, müsabiqənin ədalətliliyini də pozur. Bu məsələni daha da dərinləşdirən bir fakt isə, bəzi agentlərin, oyunçulara, karyeralarının başlanğıcında, onlara qazandıracağı gəlirlərin çox böyük bir hissəsini özlərinə ayırmaqla bağlı uzunmüddətli və əlverişsiz müqavilələr təklif etmələridir. Bu müqavilələr, hətta oyunçu uğur qazandıqda belə, onu maliyyə baxımından əsir edir və gələcək transferlərdə maneələr yaradır. Məsələn, bəzi gənc ulduzlar böyük klublara keçmək istəsələr də, agentləri ilə bağladıqları müqavilələr səbəbindən bunu edə bilmirlər. Bu, yalnız maliyyə itkisi deyil, həm də gənc oyunçunun potensialını tam reallaşdırmasına mane olan bir əngəldir. Beləliklə, sistemli bir dəyişiklik üçün daha sərt nəzarət mexanizmləri ilə yanaşı, müqavilələrin daha şəffaf və oyunçuya faydalı olmağı təmin edən hüquqi tənzimləmələrə də ehtiyac duyulur.

Mütləq razıyam. Mbappe və PSG məsələsinin, gənc istedadların agentlər tərəfindən istismarına dair çox əhəmiyyətli bir nümunə olduğunu düşünürəm. Sizin də qeyd etdiyiniz kimi, son illərdə bu cür hallarda artım müşahidə olunur. Bunun səbəbi yalnız agentlərin hərisliyi deyil, həm də futbol klublarının da öz maraqları naminə bu qeyri-etik davranışlara göz yumması ola bilər. Məsələn, bəzi klublar gənc oyunçuları mümkün qədər ucuz qiymətə əldə etmək üçün, agentlərlə gizli razılaşmalar edir, nəticədə isə oyunçunun özünün gələcək karyerası təhlükəyə düşür. Bu, yalnız maliyyə məsələsi deyil, həm də gənc oyunçuların inkişafını və psixoloji sağlamlığını da təsir edir. Beləliklə, yalnız FIFA və UEFA-nın deyil, həm də milli federasiyaların və klubların daha ciddi və şəffaf nəzarət mexanizmləri yaratması, həm agentlərin, həm də klubların davranışlarını ciddi şəkildə tənzimləməsi vacibdir. Yalnız beləliklə gənc istedadları qorumaq və onların karyeralarını qorumaq mümkün olacaq. Bu məsələni daha da dərinləşdirmək üçün, agentlərin lisenziyalaşdırılma prosesinin daha sərt və ədalətli olması zərurəti də qeyd olunmalıdır.

Tamamilə razıyam. Məqalədə qeyd olunan Mbappe və PSG arasındakı məsələnin, futbol dünyasında daha geniş yayılmış bir problemi – yəni gənc futbolçuların agentləri tərəfindən manipulyasiyaya məruz qalmasını göstərən aydın bir nümunə olduğunu düşünürəm. Xüsusilə də, son illərdə bir çox gənc oyunçunun, təcrübəsizliyi və ya agentlərin təzyiqi səbəbindən, öz maraqlarına zidd olan müqavilələr imzalamaq məcburiyyətində qaldığını müşahidə edirik. Məsələn, [konkret bir futbolçunun adı və agentliklə bağlı problemi olan bir hadisə] hadisəsi bu iddianı gücləndirir. Bu kimi halların daha tez-tez ortaya çıxmasının səbəbi, gənc istedadlara olan tələbatın artması ilə yanaşı, agentlərin maliyyə mənfəətlərini futbolçuların uzunmüddətli karyera maraqlarından üstün tutmalarıdır. Ona görə də, FIFA və UEFA-nın təklif etdiyi hüquqi çərçivənin yalnız standart müqavilələr deyil, həm də agentlərin fəaliyyətinə dair daha ciddi nəzarət mexanizmlərini əhatə etməsi vacibdir. Yalnız bu zaman bu sistemdəki qüsursuzluqların aradan qaldırılması və gənc futbolçuların istismardan qorunması mümkün olacaq.

Məqalədə qeyd olunan "psixoloji təzyiq" və "müqavilə imzalamağa məcbur etmə" iddiaları ciddi narahatlıq doğurur və dünya futbolunun nüfuzuna mənfi təsir göstərə bilər. Lakin, məsələnin yalnız Mbappe və PSG arasında qalan bir mübahisə kimi təqdim olunması məni narahat edir. Bu tipli iddiaların daha geniş bir kontekstdə, yəni futbolçuların agentləri ilə klublar arasında əməkdaşlıq və müqavilə bağlama proseslərinin şeffaflığı və ədalətliliyinin təmin edilməsi kontekstində araşdırılması vacibdir.

Həll yolu olaraq, FIFA və UEFA kimi beynəlxalq futbol təşkilatlarının, futbolçuların hüquqlarını qorumaq üçün daha güclü bir çərçivə yaratmasının vacibliyini vurğulamaq istərdim. Bu çərçivə, müqavilələrin standartlaşdırılması, müqavilə şərtlərinin aydın və başa düşülən olması, həmçinin mübahisələrin həlli üçün daha effektiv mexanizmlərin tətbiqi kimi tədbirləri ehtiva edə bilər. Belə bir çərçivənin mövcudluğu, gələcəkdə bu tipli iddiaların qarşısını almaq və futbol dünyasında ədalətli rəqabəti təmin etmək üçün əsas rol oynaya bilər. Əks təqdirdə, Mbappe hadisəsi sadəcə bir nöqtəvi problem kimi qalacaq və futbol aləmində oxşar halların təkrarlanmasının qarşısını ala bilməyəcək.