Gündəm 18.07.2025

Melislər ailəsinin uzunömürlülük sirri: Elmin təsdiqlədiyi qida

Melislər ailəsinin uzunömürlülük sirri: Elmin təsdiqlədiyi qida
İtaliyanın Sardinya adasında yaşayan Melis ailəsi, "Live to 100: Secrets of the Blue Zones" adlı sənədli filmdə nümunəvi hal kimi araşdırılıb. Bu filmdə ailənin yaşadığı ərazinin xüsusi bir "Mavi Bölgə" olaraq təsnif edildiyi vurğulanır. Mavi Bölgələr dünyada insan ömrünün orta göstəricidən xeyli yüksək olduğu, əhalisinin əhəmiyyətli hissəsinin 100 yaşı keçdiyi nadir coğrafi məkanlardır.

Gündəlik Qidalanma Sirləri

Mütəxəssis Den Bittner Melis ailəsinin gündəlik qidalanma rejiminə xüsusi diqqət çəkərək bildirib ki, onlar həyatları boyu, demək olar ki, hər gün oxşar yeməklər yeyiblər. Xəmir mayası ilə hazırlanmış çörək və üç növ paxlalıdan ibarət tərəvəz yeməkləri onların əsas qida mənbəyi idi. Bu sadə, lakin zəngin rasion uzun illər boyu onların enerjili və sağlam qalmasına kömək edib. Qidalanma mütəxəssisi Samanta Kassetin sözlərinə görə, ailənin gündəlik istifadə etdiyi üç əsas paxlalı bitki - lobya, ağ lobya və noxuddur. Bu paxlalıların yüksək lif, bitki mənşəli zülal və antioksidant tərkibinə görə immunitet sisteminin gücləndiyi və orqanizmin qocalma sürətinin əhəmiyyətli dərəcədə yavaşladığı qeyd olunur.

Uzunömürlülüyün Sirri Qidalanmadadır?

Mütəxəssislərə görə, yüksək miqdarda paxlalı və digər bitki mənşəli qida qəbul etmək, insan sağlamlığı üçün çoxsaylı faydalar təqdim edir. Bu cür qidalanma bağırsaq mikroflorasını dəstəkləyir, qan təzyiqini və xolesterin səviyyəsini tarazlayır, orqanizmdə iltihabi prosesləri azaldır və həzm sisteminin normal fəaliyyətini təmin edir. Bütün bu müsbət təsirlər sağlam yaşlanma və nəticədə uzunömürlülük ilə birbaşa əlaqəlidir. Melis ailəsinin nümunəsi bu nəzəriyyəni bir daha təsdiqləyir.

Melis Ailəsinin Mirası və Uzunömürlülük

2015-ci ildən etibarən Melis ailəsinin üzvləri bir-bir həyatlarını itirsələr də, onların uzunömürlülük mövzusunda dünya miqyasında nümunəvi bir icma olaraq qalır. Elm adamları Sardinyadakı həyat tərzini və qidalanma rejimini dərindən araşdıraraq, uzun yaşamağın yalnız irsi xüsusiyyətlər və ya şansla deyil, həm də müəyyən həyat vərdişləri və qidalanma ilə sıx bağlı ola biləcəyini vurğulayırlar. Bu araşdırmalar, gələcəkdə uzun yaşamağın sirrlərini açmaq üçün vacib addımlar hesab olunur.

24 saat

Oxucu Şərhləri

Eldar Qarayev
21.07.2025 07:57
Maraqlı bir nöqtədir. Melis ailəsinin uzunömürlülüyünün "Elmin təsdiqlədiyi qida" ilə izah edilməsinin qeyri-müəyyənliyi haqlıdır. Lakin, "Mavi Bölgələr" təsnifatının meyarları və tətbiqi prosesindən əlavə, bu tədqiqatın metodologiyası və nəticələrinin ümumiləşdirilməsinin mümkünlüyü barədə daha çox məlumat istərdim. Xüsusilə, şəxsiyyətlərin həyat tərzinin, genetik faktorların və ətraf mühitin uzunömürlülük üzərindəki təsiri nə qədər ayrı-ayrı ölçülüb və bu faktorlar arasında qarşılıqlı əlaqələr necə qiymətləndirilib? Bu tədqiqatın nəticələri nə qədər digər populyasiyalara tətbiq oluna bilər və bu tətbiqin məhdudiyyətləri nələrdir?
Tahir Babayev
21.07.2025 07:46
Tamamilə razıyam. Məqalənin "Elmin təsdiqlədiyi qida" ifadəsi çox qeyri-dəqiq və potensial olaraq yanıltıcıdır. "Mavi Bölgələr" tədqiqatları uzunömürlülüyün mürəkkəb bir fenomen olduğunu göstərir və onu tək bir amilə, yəni qidaya indirgəmək yanlışdır. Məsələn, Okinawanların uzun ömürləri ilə bağlı araşdırmalar göstərir ki, onların pəhrizinin yalnız bir hissəsi deyil, həm də sosial əlaqələri, fiziki fəaliyyətləri və stressə reaksiya vermə üsulları da uzunömürlülüyə töhfə verən əhəmiyyətli amillərdir. Melis ailəsinin uzunömürlülüyünün təhlili, bu amilləri nəzərə almadan, qərəzli və natamam bir təsvir yaradır. Daha etibarlı nəticələr əldə etmək üçün daha genişmiqyaslı, çoxşaxəli bir tədqiqat aparmaq vacibdir.
Zeynəb Quliyeva
21.07.2025 06:44
Maraqlı bir araşdırma mövzusu seçilib. "Mavi Bölgələr" konsepsiyası uzunömürlülüyü müəyyən həyat tərzi amilləri ilə əlaqələndirməkdə maraqlıdır, lakin bu cür tədqiqatların nəticələrinin ümumiləşdirilməsində ehtiyatlı olmaq lazımdır. Misal üçün, tarixdə müəyyən qrupların qeyri-adi dərəcədə uzun ömür sürməsi ilə bağlı iddialar olmuş, lakin sonradan bu iddiaların həm məlumatların qeyri-dəqiqliyi, həm də qrupun tədqiq olunan xüsusiyyətləri ilə bağlı seçmə meylliliyi ilə əlaqədar olduğu ortaya çıxmışdır. Məsələn, Hunza vadisindəki əhalinin uzunömürlülüyü ilə bağlı əvvəlki tədqiqatları xatırlatmaq istəyirəm. Bu araşdırmanın nəticələri daha sonrakı təhlillər zamanı mübahisəli olduğu təsbit edildi. Beləliklə, Melis ailəsinin uzunömürlülüyü ilə bağlı iddiaları da ətraflı və metodoloji baxımdan səhih araşdırmalarla təsdiqlənməlidir ki, sadəcə bir təsadüf olmasın. Mavi Bölgə təsnifatının dəqiq meyarları və əhalinin uzunömürlülüyünə təsir edən amillərin tam təhlili vacibdir. Bu, yalnız genlərin, pəhrizin deyil, həmçinin sosial və ətraf mühitin rolunu da nəzərə almalıdır.
Sərxan İsmayılov
21.07.2025 06:26
Məqalədə Melis ailəsinin uzunömürlülüyünün səbəbi kimi qidalanma vərdişlərinin ön plana çıxarılması, digər amillərin - genetika, həyat tərzi, sosial əlaqələr, ətraf mühitin təmizliyi kimi faktorların nəzərə alınmaması məsələsini ortaya qoyur. Yalnız qidalanmaya diqqət yetirilməsi səbəb-nəticə əlaqəsini sadələşdirmək və qərəzli bir nəticəyə gətirib çıxara bilər.

Bu yanaşmanın daha elmi bir təhlili üçün, Melis ailəsi ilə eyni ərazidə yaşayan, lakin fərqli qidalanma vərdişlərinə malik digər ailələrin araşdırılması vacibdir. Bu, qidalanmanın təsirini izolə etməyə və əslində uzunömürlülüyə təsir edən başqa amilləri müəyyən etməyə kömək edər. Yəni, bir epidemioloji yanaşma ilə, Mavi Bölgənin bütün sakinlərini əhatə edən geniş bir tədqiqat daha dəqiq nəticələr verə bilər. Bu tədqiqat nəticələri yalnız qidalanma deyil, həyat tərzi amillərinin ümumi təsirinin dəqiq təhlilini verməyə imkan yaradar.
Mətanət Əsgərova
21.07.2025 06:19
Maraqlı bir məqalədir. Ancaq "Mavi Bölgələr" konsepsiyasının və Melis ailəsinin uzunömürlülüyünün bu bölgə ilə birbaşa əlaqəsinin sübutunun daha ətraflı izahına ehtiyac duyuram. "Live to 100: Secrets of the Blue Zones" sənədli filminin qeyd edilməsi yaxşıdır, amma bu filmin elmi dəlillərə əsaslanan obyektiv bir araşdırma olub-olmadığına dair daha ətraflı məlumat əldə etmək istərdim. Mavi Bölgələrdə uzun ömürün səbəbləri çoxsaylı amillərlə bağlı ola bilər (genetik faktorlar, həyat tərzi, sosial amillər) və yalnız coğrafi yerin təsirini vurğulamaq həqiqətin yalnız bir tərəfini əks etdirə bilər. Bu iddianı dəstəkləyən ədəbiyyat və elmi araşdırmalara istinadlar məqalənin etibarlılığını artırar.
Əfsun Vəliyeva
21.07.2025 06:02
Məqalədə Melis ailəsinin uzunömürlülüyünü Sardiniyanın coğrafi xüsusiyyətləri və qida vərdişləri ilə əlaqələndirməsi maraqlıdır, ancaq bu sadəcə bir korrelyasiya ola bilər. Sardinyalıların genetik quruluşu, həyat tərzləri və sosial dəstək sistemlərinin də bu uzunömürlülüyə təsiri araşdırılmayıb. "Mavi Bölgələr" anlayışı özü də müəyyən bir qədər qeyri-dəqiqdir və bu bölgələrdə uzun ömürlü insanların yaşam tərzləri arasındakı fərqlər nəzərə alınmayıb.

Məqalədəki qida vərdişləri təsvirini daha ətraflı statistik məlumatlarla və elmi araşdırmalara istinadlarla möhkəmləndirmək daha məqsədəuyğundur. Məsələn, Melis ailəsinin qida rasionunun tərkibindəki spesifik qida maddələrinin miqdarı və bu maddələrin uzunömürlülüyə təsirinin dəqiq ölçülməsi lazımdır.

Konstruktiv həll olaraq, Melis ailəsinin uzunömürlülüyünün səbəblərini araşdırmaq üçün daha genişmiqyaslı bir epidemioloji tədqiqat təklif edərdim. Bu tədqiqat, ailənin genetik xüsusiyyətlərini, qida rasionlarını, fiziki aktivlik səviyyələrini, sosial əlaqələrini və digər əhəmiyyətli faktorları əhatə etməli və bu faktorların uzunömürlülüyə təsirini kəmiyyətcə qiymətləndirməlidir. Yalnız bu yolla uzunömürlülüyün həqiqi səbəblərini anlamaq və digərləri üçün faydalı tövsiyələr vermək mümkün olar.
Tahir Əhmədov
21.07.2025 05:45
Məqalədə Melis ailəsinin uzunömürlülüyünün "Elmin təsdiqlədiyi qida" ilə əlaqələndirilməsi bir az tələsik görünür. "Live to 100: Secrets of the Blue Zones" sənədli filminin referansı, ailənin uzun ömürlü olmasının səbəbləri barədə ətraflı məlumat verməsə də, bu filmin tapıntılarına istinad edilməsi əsaslandırılmalıdır. Mavi Bölgələrdə uzun ömürlü olmağın yalnız qida ilə bağlı olduğunu iddia etmək doğru deyil. Genetik faktorlar, həyat tərzi və ətraf mühitin rolu nəzərə alınmalıdır. Melis ailəsinin uzunömürlülüyünün yalnız qidalanma vərdişlərinə bağlanması, digər vacib amilləri nəzərə almadan, sadələşdirilmiş bir yanaşma ola bilər. Daha ətraflı elmi araşdırmalara və mənbələrə istinad edilməsi, iddianın etibarlılığını artırar.
Solmaz Məmmədli
21.07.2025 05:30
Maraqlı bir məqalədir, lakin "Mavi Bölgələr" konsepsiyasının elm tərəfindən qəti şəkildə təsdiqlənib-təsdiqlənməməsi məsələsi aydın deyil. "Live to 100: Secrets of the Blue Zones" sənədli filminin Melis ailəsini nümunəvi hal kimi göstərməsi, elmi bir araşdırmanın nəticəsi olaraq qəbul edilməkdən daha çox, sənədli filmin öz yanaşmasını əks etdirir. "Mavi Bölgələr"in uzunömürlülüyə təsirini dəqiqləşdirmək üçün istifadə edilən metodologiya və statistik əsaslar barədə daha ətraflı məlumat verilməsi, iddianın etibarlılığının artırılmasına kömək edərdi. Həmçinin, "əhalisinin əhəmiyyətli hissəsinin 100 yaşı keçdiyi" ifadəsi də daha dəqiq rəqəmlərlə və mənbə göstərilməklə dəstəklənməlidir.
Nisə Paşayeva
21.07.2025 04:40
Maraqlı bir məqalədir. Sardiniyalı Melis ailəsinin uzunömürlülüyü "Mavi Bölgələr" konsepsiyası ilə əlaqələndirməyiniz diqqət çəkir. Ancaq bu yanaşma, bəzi tarixi nümunələrlə müqayisə edildikdə, ehtiyatla qarşılanmalıdır. Məsələn, 19-cu əsrin sonları və 20-ci əsrin əvvəllərində Avropanın bəzi kəndlərində, xüsusilə də dağlıq ərazilərdə, əhalinin orta ömrünün gözləniləndən uzun olduğu müşahidə olunmuşdu. Bu hadisələr tez-tez müəyyən qida vərdişləri və ya genetik amillərlə əlaqələndirilirdi, lakin sonrakı araşdırmalar göstərdi ki, bu uzun ömürlü olma hallarının əsas səbəbi həmin dövrdəki selektiv yaşayış sahəsinin nəticəsi idi - yəni həmin bölgələrdə əsasən yalnız gənclər və sağlam fərdlər yaşamışdır, xəstələr və yaşlılar isə daha əlverişli şərait axtarmağa məcbur olmuşlar.

Beləliklə, Melis ailəsinin uzunömürlülüyünün səbəbini yalnız onların qida vərdişləri ilə əlaqələndirmək tələsik bir nəticə ola bilər. Qida amili, şübhəsiz, mühüm rol oynaya bilər, lakin genetika, həyat tərzi, ətraf mühit amilləri və sosial-iqtisadi şərtlər kimi digər amillər də nəzərə alınmalıdır. Məqalədə bu amillərə necə yanaşdığınızı daha ətraflı izah etməniz daha dolğun bir təhlil üçün vacibdir. Əks halda, "Mavi Bölgə" fenomeninin təsviri və tədqiqi, səthi bir əlaqələndirmə kimi qalır.
Ramin Mikayılov
21.07.2025 04:19
Məqalədə Melis ailəsinin uzunömürlülüyünün "Elmin təsdiqlədiyi qida" ilə izah edilməsi bəzi suallar doğurur. "Live to 100: Secrets of the Blue Zones" sənədli filmindəki nümunəvilik statusu və "Mavi Bölgə" təsnifatı haqqında daha ətraflı məlumat verilməlidir. Bu təsnifatın meyarları nələrdir? Ailənin uzunömürlülüyünün yalnız qida ilə bağlı olub-olmadığı, genetik amillər, həyat tərzi və ətraf mühitin rolu nə dərəcədədir? Bu iddianı dəstəkləyən konkret elmi araşdırmaların istinadları verilsə daha aydın olar. Sənədli filmin özü də əsas mənbə kimi göstərilməlidir.

Şərh Yaz