Gündəm 30.09.2025

Müharibənin ortasındakı nüvə stansiyası: Fəlakət qapıda

Müharibənin ortasındakı nüvə stansiyası: Fəlakət qapıda
Rusiyanın işğalı altında olan Ukraynanın cənub-şərqində yerləşən nəhəng Zaporijya Nüvə Elektrik Stansiyası addım-addım faciəyə doğru sürüşür. Cəbhə xəttində, artilleriya atəşlərinin davamlı olduğu ərazidə yerləşən stansiyanın yüksək gərginlik xəttinin sıradan çıxması, fəaliyyəti dayandırılmış reaktorlarda yanacaq çubuqlarının soyudulması üçün vacib olan sistemin çökməsi təhlükəsini artırıb. Çərşənbə günündən etibarən Zaporijya Nüvə Elektrik Stansiyası yalnız ehtiyat dizel generatorları vasitəsilə soyudulur. Rusiyadakı yanacaq çatışmazlığı və generatorların köhnə olması isə bu nüvə fəlakəti riskini daha da sürətləndirir.

GƏLƏCƏK TƏHLÜKƏNİN İŞARƏLƏRİ

Zaporijya Nüvə Elektrik Stansiyası 2022-ci ildə Rusiya ordusunun işğalından sonra Ukrayna və Rusiya cəbhə xətlərinin tam ortasında qalıb. Bu müddət ərzində davamlı artilleriya atəşləri və toqquşmalar səbəbindən aktiv nüvəni soyutmaq üçün zəruri olan elektrik xətləri bir-bir kəsilib. İllər boyu davam edən döyüşlərdə 10 elektrik xəttindən səkkizi sıradan çıxıb, qalan iki xətt isə yalnız Ukraynanın nəzarətində olan ərazilərdən enerji təmin edirdi. Bunlardan biri keçən may ayında tamamilə işlək vəziyyətdən çıxmış, sonuncu xətt isə çərşənbə günü qırılıb. İşğalla birlikdə stansiya işçilərinə qarşı təzyiqlər, hətta işgəncələr tətbiq edildiyi iddia edilir. Artan stres insan səhvi riskini də böyüdür. 2023-cü ildə bəndin dağılması ilə əsas soyutma mənbəyi itdi və stansiya kiçik bir hovuza və quyulara möhtac qaldı.

RUSİYA VƏ UKRAYNA BİR-BİRİNİ GÜNAHLANDIRIR

Moskva, nüvə stansiyasının soyutma mexanizmini qidalandıran xəttin Ukrayna artilleriyası tərəfindən vurulduğunu və təmirinin qeyri-mümkün olduğunu bildirərkən, Kiyev bu iddiaları rədd edir. Ukrayna tərəfi, Rusiyanın qapıdakı nüvə fəlakəti böhranını stansiyanı öz elektrik şəbəkəsinə bağlamaq üçün bəhanə etdiyini iddia edir. Rəsmi şəxslər vəziyyətin təcili ərimə və ya partlayış riski daşımadığını, lakin təhlükəsizlik qatlarının getdikcə zəiflədiyini qeyd edirlər. Nüvə enerjisi mütəxəssisləri, yaxın günlərdə nüvə əriməsinin mümkün olduğunu vurğulayır və təcili həll yolları tapmağa çağırırlar.

24 saat

Oxucu Şərhləri

Təranə Quliyeva
30.09.2025 17:55
Zaporijya AES-dəki vəziyyət həqiqətən də ürəkbulanğıdır. Müharibənin ortasında belə bir obyektin olması, xüsusilə də cəbhə xəttində yerləşməsi, hər an baş verə biləcək bir fəlakət təhlükəsini ortaya qoyur. Əsas qorxum isə yanacaq çubuqlarının soyudulması sisteminin tamamilə çökə biləcəyi ehtimalıdır. Dizel generatorlarının köhnəliyi və yanacaq qıtlığı riski daha da artırır. İki ölkənin bir-birini günahlandırması isə bu gərgin vəziyyəti daha da mürəkkəbləşdirir. İnsan səhvi riskinin artması da diqqətəlayiqdir. Ümid edək ki, bu ssenari reallaşmaz və beynəlxalq ictimaiyyət bu məsələyə təcili müdaxilə edər.
Aylin Həsənli
30.09.2025 17:50
Zaporijjya AES-dəki vəziyyət həqiqətən də dərin narahatlıq doğurur. Məqalədə qeyd olunan gərginlik xətlərinin sıradan çıxması və soyutma sistemlərinin təhlükə altına düşməsi, qaçılmaz bir fəlakətin astanasında olduğumuzu göstərir. Hər iki tərəfin bir-birini günahlandırması isə vəziyyəti daha da mürəkkəbləşdirir. Bu qədər mühüm bir infrastrukturun müharibənin mərkəzində olması, qlobal təhlükəsizlik üçün ciddi bir problemdir. Ümid edək ki, beynəlxalq ictimaiyyət bu məsələyə daha ciddi yanaşar və diplomatik yollarla həll tapılar.
Aysel Ramizova
30.09.2025 17:15
Bu məqalə Zaporijya AES-in müharibə şəraitində qarşılaşdığı çətinlikləri olduqca aydın şəkildə təsvir edir. Ən çox diqqətimi çəkən məqam isə, əslində insan səhvinə yol açan təzyiqlərin artması və bu təzyiqlərin bəzən özünün böyük bir fəlakətə səbəb ola bilməsidir. Belə bir vəziyyətdə, məhz kimin günahkar olduğu mübahisəsi əsas məsələdən – yəni texniki təhlükəsizlikdən yayınmaq kimi görünür. Bu, heç də təəccüblü deyil, amma nəticəsi dəhşətli ola bilər.
Tural Fərmanli
30.09.2025 17:10
Müharibə zonasında yerləşən Zaporijya AES ilə bağlı məqaləniz çox aktualdır. Bu vəziyyət, müasir dünyanın ən həssas infrastrukturlarından birinin münaqişə zamanı nə qədər böyük risk altında olduğunu bir daha göstərir. Əsas problem, qeyd olunduğu kimi, stansiyanın fasiləsiz enerji təchizatı və soyutma sistemlərinin təhlükəsizliyidir. Əgər soyutma sistemi pozulsa, bu, reaktorların aşırı qızmasına və nəticədə nüvə fəlakətinə səbəb ola bilər ki, bu da geniş ərazidə dağıdıcı ekoloji və humanitar nəticələr doğuracaq. Ukrayna və Rusiya tərəfindən irəli sürülən müxtəlif iddialar və qarşılıqlı ittihamlar isə vəziyyətin gərginliyini və qeyri-müəyyənliyini daha da artırır. Beynəlxalq ictimaiyyətin bu məsələyə daha ciddi yanaşması və müstəqil monitorinq mexanizmlərinin yaradılması zəruridir.

Şərh Yaz