Musiqi dinləmək demans riskini necə azaldır

Musiqi və Yaddaş: Yaşlılarda Demensiya Riskini Azaldan Melodiyalar

Musiqinin insan psixologiyasına və sağlamlığına müsbət təsirləri danılmazdır. Yeni araşdırmalar göstərir ki, musiqi yaşlı insanlarda demensiya kimi ağır yaddaş pozğunluqlarının qarşısını almaqda əhəmiyyətli rol oynaya bilər. Bu, yaddaşını itirmiş yaşlı insanların belə, gənclik illərində onları dərindən təsirləndirmiş mahnıların sözlərini xatırlaması kimi çox yayılmış hadisələri izah edir.

Bir çoxumuz ailə üzvlərimizdə və ya yaxınlarımızda buna bənzər vəziyyətlərin şahidi olmuşuq. Musiqi və ya digər incəsənət növləri ilə duyğularımıza dərindən təsir edən təcrübələr, illər sonra belə, zehnimizin dərinliklərində qorunub saxlanılır və ən çox ehtiyac duyduğumuz zaman yenidən üzə çıxır. Zehnin ömür boyu toplanmış xatirələrlə aktiv və müntəzəm məşğul olması, koqnitiv tənəzzülün qarşısını almağın ən təsirli yollarından biri hesab edilir və bu fakt elmi sübutlarla da təsdiqlənir.

Monaş Universitetinin Tədqiqatı: Musiqinin Koqnitiv Funksiyaya Təsiri

Avstraliyanın Monaş Universitetinin 2025-ci ilin oktyabrında dərc edilmiş tədqiqatı, musiqinin bu prosesin yükünü yüngülləşdirə biləcəyini göstərir. Tədqiqatın rəhbərləri fərqlənmə tələbəsi Emma Jaffa və professor Coann Rayan 70 yaşdan yuxarı 10.800-dən çox yetkin insanı müşahidə ediblər. Nəticələr müntəzəm musiqi dinləməyin demensiya riskini 39% azaltdığını ortaya qoyub. Həmçinin, gündəlik həyatlarında sevimli mahnılarına yer verənlər daha yaxşı ümumi koqnitiv və yaddaş nəticələri göstəriblər.

Araşdırma, həmçinin, musiqi alətində çalmağın faydalarını da qeyd edir. Musiqi sevgisini ifa etmə vərdişi ilə birləşdirənlər, demensiya riskinin 35% azalması ilə üzləşsələr də, bunun koqnitiv test nəticələrinə birbaşa müsbət təsiri tam təsdiqlənməyib. Ən yaxşı nəticələr isə həm musiqi dinləyən, həm də alət çalanlarda müşahidə olunub. Bu qrupda demensiya riski 33%, demensiya ilə əlaqəli olmayan koqnitiv pozğunluq isə 22% azalıb.

Öyrənmə və Sağlam Zehin: Musiqinin Ömrə Təsiri

Qeyd etmək lazımdır ki, 16 il və ya daha çox müddət ərzində təhsil alanlar, bu vərdişlərdən daha çox fayda əldə ediblər. Lakin bu tədqiqat, subyektlərin özlərini və ya ümumi koqnitiv sağlamlıqlarını necə qəbul etmələrinə dair heç bir əhəmiyyətli təsir göstərməyib.

Bu tapıntılar qəti olmasa da, müəyyən təcrübələrin zehni sağlamlıqla əlaqəsini göstərir. Hər halda, musiqi demensiya üzərindəki potensial təsirindən asılı olmayaraq müsbət nəticələr verir. Bu səbəbdən, yaşlı insanları sevimli mahnılarını mümkün qədər çox dinləməyə təşviq etmək üçün güclü əsaslar mövcuddur. Musiqi həyatı yaşamağa dəyər edir və xatirələrimizi sevdiyimiz mahnılara bağlamağımız, ən dəyərli anlarımızın sənət vasitəsilə yaşamasına imkan verir. Bu anlar, çətin anlarda belə sənəti canlı saxlayır.

24 saat