Müxalif jurnalistlərə sosial media senzurası

Türkiyədə sosial media istifadəçiləri arasında müxalif hesabların hədəf alındığı iddiaları yenidən qızğın müzakirələrə səbəb olub. Bir çox jurnalistin oxşar vaxtlarda təqibçi itkisini elan etməsi, sosial şəbəkələrdə "müxalif hesablara qarşı görünməz bir əməliyyat həyata keçirilirmi?" sualını gündəmə gətirib. İstifadəçilər platformanın alqoritmlərinin siyasi meyllərə uyğun işləməsi iddialarını yenidən müzakirəyə çıxarıblar. X platforması tərəfindən təqibçilərinin silindiyini deyənlər arasında Uğur Dündar və Sinan Meydan kimi tanınmış şəxslər də var. Gülgün Feyman, Mine G. Kırıkkanat və Zülal Kalkandelen də bu mövzu ilə bağlı diqqətəlayiq açıqlamalar veriblər.

Jurnalistlərdən Gələn Səslər: "Bot Təmizliyi Pərdəsi Altında Müxalif Hesablar Hədəfdədir"

Jurnalist Mine G. Kırıkkanat X platformasında müxalif hesabların təqibçilərinin silinməsi iddiaları ilə bağlı bildirib: "Mavi işarə sahibiyəm, bizə pulla ödətdikləri bir məkanda məni senzura edirlər. Bu artıq senzura deyil, bu məhsula hiylə və saxtakarlıq qatmaqdır. Şikayət edə biləcəyimiz heç bir yer yoxdur. 'Kölgə qadağası' (Shadow banning) adlı bir təzyiq metodunu tətbiq etməyə başlayıblar. Bilirsiniz ki, Türkiyə hökuməti X platformasının rəhbərliyindən fərqli olmadığı üçün heç bir günahı olmayan tvitlərimlə bağlı neçə-neçə məhkəmə işim var, hər kəsin də elə... Bu iş əslində hökumətin X platformasını Türkiyədə ofis açmağa məcbur etməsi ilə başladı. Məhz həmin ofisdən idarə olunur işlər. Mənə 'X-dən botlar təmizlənir' deyə mesajlar gəlir, mənim hesabımda onsuz da bot yoxdur. Nə qədər təqibçim varsa, o qədər də əngəllədiyim bot var. Mən daim bot hesablarını əngəlləyirəm. Botların qarşısının alınması pərdəsi altında əslində müxalif hesabların təqibçilərini silirlər. Dünən yazdığım tvit 100 min baxışa çatdı. Təqibçilərim altına yazıblar ki, onlar heç bir şey etmədən məni izləməyi dayandırıblar, əslində heç kim izləməyi dayandırmayıb, bu proqram onları çıxarır."

Gülgün Feymandan Kəskin Reaksiya: "Düşüncəyə Əsla Əngəl Vurula Bilməz"

Jurnalist Gülgün Feyman da mövzu ilə bağlı fikirlərini bölüşüb: "Mən bunu əslində aylar əvvəl hiss etmişdim. Çünki X hesabım 115 minə çatmışkən, təqibçi sayımda davamlı olaraq enişlər yaşandığını gördüm. Əvvəlcə 'Yəqin yazdığım şeydən xoşlanmayıblar, təqibçilərim ona görə gedir' dedim, amma əlli, yüz və ya min təqibçi itkisi kimi böyük bir azalma var idi. Bu barədə çoxlu tvitlər yazdım, nəhayət dəyərli jurnalist Mine Kırıkkanat sistem tərəfindən müxalif hesabların silindiyi barədə məlumatı paylaşdı. Ardınca Uğur Dündar, Zülal Kalkandelen, Bengi Başar kimi hər kəs eyni nöqtədə birləşəndə ​​əslində məlum oldu ki, Türkiyə Rabitə İdarəsi onsuz da 'bot hesabları silirik' adı altında bu tip işlər görür." Feyman sözlərini belə davam etdirib: "Müxalif kəsimin bütün hesabları silinir, hesablar bağlanır, hər kəsin bu barədə şikayəti var. 'X-də bir yazı paylaşdım, amma görünmür' deyənlər çoxdur. Beləliklə, ortaq bir fikir formalaşdı ki, müxalif isimlərin hesabları silinir, buna mən hiyləgərlik deyəcəyəm. Buradan əngəlləsəniz, başqa yerdən danışılacaq, bir çox müxalif ismi həbsxanalara qoydular susmaları üçün, onlar yenə də danışır. Yenə də danışacağıq, çünki bura Atatürkün prinsip və inqilablarına sadiq qalanların, bu ölkəni böldürməyəcəyik deyənlərin ölkəsidir. Nə etsələr də, bir yerə qədərdir edə biləcəkləri. Hesabları əngəlləyə bilərlər, amma əsla düşüncəyə əngəl vura bilməzlər."

Zülal Kalkandelen: "Müxalif Kəsimə Təzyiq Olduğunu Düşünürəm"

Jurnalist Zülal Kalkandelen də eyni mövzudan şikayətçi olan adlardandır. Kalkandelen bildirib: "Təqibçi sayım heç vaxt müəyyən bir sayın üzərinə çıxarılmır və davamlı olaraq yeni gələn təqibçilər silinir. Yaxından izləyincə bunu hiss edə bilərsiniz. Burada müxalif kəsimə bir təzyiq olduğunu düşünürəm. Bunun xüsusilə 'Həll Prosesi' ilə əlaqəli olduğunu düşünürəm. Çünki son bir ildir artan şəkildə davam edir, son bir ildə də Türkiyədə nələr olduğunu hamımız bilirik. Başqa mövzularda da müxalifət var əlbəttə, amma mənə görə, öz hesabım baxımından qiymətləndirsəm, son bir ildə intensivləşib."

Rəqəmsal Bot Təmizliyi: Nədir və Necə Həyata Keçirilir?

Sosial media şirkətləri platformadakı saxta hesabları təmizləmək üçün dövri olaraq "bot təmizliyi" adlanan texniki bir əməliyyat tətbiq edir. Bu əməliyyat çərçivəsində real olmayan, şəxsiyyət təsdiqi olmayan, uzun müddət aktiv olmayan, eyni IP ünvanı üzərindən onlarla hesab açan, mütəşəkkil şəkildə qarşılıqlı əlaqə manipulyasiyası edən, spam bağlantılar yayan hesablar alqoritmlər tərəfindən aşkar edilir və kütləvi şəkildə silinir. Bot təmizliyi adətən platforma təhlükəsizliyini təmin etmək və istifadəçi təcrübəsini yaxşılaşdırmaq məqsədilə həyata keçirilir. Lakin bu əməliyyatın şəffaf aparılmaması, xüsusilə siyasi mühitin sərt olduğu ölkələrdə, real istifadəçilərin də səhvən silinə biləcəyi və ya müəyyən kəsimlərə qarşı alqoritmik manipulyasiya aparıla biləcəyi barədə mübahisələrə yol açır. Türkiyədə də keçmiş illərdə, xüsusilə seçki dövrlərində "təqibçi itkisi" tez-tez gündəmə gəlmiş; müxalif hesablar saxta hesab silmə əməliyyatlarının arxasına gizlənmiş siyasi müdaxilə iddialarını dilə gətirmişdi.

24 saat