NASA-nın Perseverance roveri Marsda ildırım səsləri qeydə aldı

Marsda Elektrik Boşalmalarının Kəşfi

ABŞ-ın Aeronavtika və Kosmos İdarəsinin (NASA) "Perseverance" roveri tərəfindən qeydə alınan külək səslərinin təhlili nəticəsində Marsda elektrik boşalmalarının aşkarlandığı ehtimal edilir. Bu kəşf, alimlər tərəfindən aparılan təhlillər nəticəsində ortaya çıxıb.

Fransız alimlərinin rəhbərlik etdiyi tədqiqat qrupu çərşənbə günü bildirib ki, elektrik boşalmasının çıtırtı səsləri roverin mikrofonu tərəfindən qeydə alınıb.

"Mini İldırım" Hadisələri

Tədqiqatçılar iki Mars ili ərzində 55 dəfə "mini ildırım" adlandırdıqları hadisələri sənədləşdiriblər. Bu hadisələr əsasən toz fırtınaları və toz şeytanları zamanı, planetin ən küləkli günlərində baş verib.

Cəmi bir neçə santimetr böyüklüyündə olan bu elektrik qövsləri, roverin hündür dirəyinin üzərindəki mikrofonun 2 metrliyində meydana gəlib. Yer üzündəki statik elektriklə müqayisə oluna biləcək bu qığılcımların səsləri, külək şaxələri və toz hissəciklərinin mikrofona dəyən səsləri arasında aydın şəkildə eşidilir.

Elmi Perspektiv və Mübahisələr

Toulousedakı Astrofizika və Planetologiya Tədqiqatları İnstitutundan, araşdırmanın aparıcı müəllifi Baptiste Chide bildirib ki, alimlər yarım əsrdən çoxdur ki, Marsda elektrik aktivliyi axtarışındadır. Onun sözlərinə görə, bu kəşf Qırmızı Planet elmi üçün tamamilə yeni bir tədqiqat sahəsi açır.

Cardiff Universitetindən Daniel Mitchard, araşdırmada iştirak etməsə də, bu dəlillərin güclü və inandırıcı olduğunu qeyd edib. Lakin o əlavə edib ki, bu, əslində roverin daşları lazerlərlə araşdırmaq üçün nəzərdə tutulmuş bir aləti vasitəsilə edilmiş təsadüfi bir kəşfdir. Boşalmanın yalnız eşidildiyini, lakin görülmədiyini nəzərə alaraq, Mitchard, yeni alətlər göndərilənə qədər bəzi alimlərin bunun həqiqətən də ildırım olub-olmaması barədə mübahisə edəcəyini vurğulayıb.

Planetar Atmosferin Xüsusiyyətləri

Chide və komandası "Perseverance" roverinin 28 saatlıq səs qeydlərini təhlil edərək akustik və elektrik siqnallarına əsasən bu hadisələri sənədləşdiriblər. Toz şeytanları tərəfindən yaranan boşalmalar bir neçə saniyə davam edərkən, toz fırtınaları zamanı yarananlar 30 dəqiqəyə qədər davam edib.

Alim qeyd edib ki, bu, Yer üzündəki ildırımlı fırtınaya bənzəyir, lakin gözlə çətinliklə görünür. Marsın nazik, karbon dioksidlə zəngin atmosferi səsin böyük hissəsini udduğu üçün bəzi zəif boşalmalar çətinliklə qəbul edilir.

Chide-ə görə, Qırmızı Planetin atmosferi Yer kürəsinə nisbətən toz və qum dənəciklərinin təması nəticəsində daha çox elektrik boşalmasına meyllidir. Mitchard qeyd edib ki, Marsa ilk addım atan insanın ildırım vurma ehtimalı çox azdır, lakin bu kiçik və tez-tez baş verən statik boşalmalar həssas avadanlıqlar üçün problem yarada bilər.

"Perseverance" roveri 2021-ci ildən bəri Marsda quru çay deltasını araşdıraraq qədim mikroorqanizmlərin izlərini tapmaq üçün süxur nümunələri toplayır.

24 saat