Gündəm 25.06.2025

NATO Zirvəsi Başladı: Ərdoğan və Trampın Yaxınlaşması Diqqət Mərkəzində

NATO Zirvəsi Başladı: Ərdoğan və Trampın Yaxınlaşması Diqqət Mərkəzində
NATO ölkələrinin liderləri ilk dəfə olaraq Haaqada bir araya gəldilər. Rusiyanın artan təhdidləri və ABŞ-ın təzyiqi ilə çağırılan NATO zirvəsində, hərbi xərclərin artırılması barədə yekdil qərar qəbul edildi. Bu, müdafiə qabiliyyətinin gücləndirilməsi istiqamətində atılan mühüm bir addım kimi dəyərləndirilir.

YENİ NATO DÖVRÜ VƏ HƏRBİ XƏRCLƏR

Finlandiya Prezidenti Aleksandr Stubb Haaqadakı NATO zirvəsi öncəsi jurnalistlərə verdiyi açıqlamada, "Məncə, biz yeni bir NATO-nun doğuşuna şahid oluruq ki, bu da daha balanslı və Avropanın daha çox məsuliyyət daşıdığı bir NATO deməkdir," deyib. Bu bəyanat alyansın gələcək istiqaməti ilə bağlı siqnallar verdi. NATO üzvü dövlətlər müdafiə xərclərini ÜDM-lərinin yüzdə 5-nə çatdırmaq üçün hazırlıqlara başladılar. Lakin İspaniya hərbi xərclərini artırmaqdan imtina etdiyini bəyan etdi.

AİLƏ FOTOSU DİQQƏT ÇƏKDİ

NATO iclasının açılışında ABŞ prezidenti Donald Tramp, Böyük Britaniyanın Baş naziri Keir Starmer və Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın çiyin-çiyinə oturması diqqət mərkəzində oldu. Bu üç lider NATO-nun Baş katibi Mark Ruttenin dərhal sağında yer aldı. Prezident Ərdoğanın NATO liderləri ilə yaxın münasibətləri, dairəvi masada əyləşməzdən əvvəl çəkilən ailə fotosunda da özünü büruzə verdi. ABŞ prezidenti Donald Tramp Prezident Ərdoğanla yanaşı, ailə fotosunun önündə göründü.

ƏRDOĞAN VƏ TRAMP NƏ MÜZAKİRƏ ETDİ?

ABŞ prezidenti Donald Tramp ilk üzbəüz görüşünü Prezident Ərdoğanla keçirdi. İki lider 45 dəqiqə ərzində ikitərəfli münasibətlər və regional məsələləri müzakirə etdilər. Türkiyə Prezident Aparatının Kommunikasiya İdarəsindən verilən məlumata görə, Prezident Ərdoğan "Trampın səyləri nəticəsində İsrail-İran arasında əldə olunan atəşkəsi məmnunluqla qarşıladığını və bunun qalıcı olmasını arzuladığını" bildirib. Görüşdə F-35 döyüş təyyarələrinin tədarükü və Suriyadakı vəziyyət kimi məsələlərin də müzakirə olunduğu ehtimal edilir. Açıqlamaya görə, hər iki lider NATO-nun qabaqcıl müttəfiqləri olaraq, "alyansın çəkindirici gücünün möhkəmləndirilməsi üçün atılacaq addımların əhəmiyyətinə" diqqət çəkdilər.

İRAN HÜCUMU UĞURLU OLDUMU?

NATO zirvəsindən dərhal əvvəl Baş katib Rutte ilə birgə mətbuat konfransı keçirən ABŞ prezidenti Donald Tramp, İrandakı nüvə obyektlərinə qarşı hava hücumundan sonra aparılan ilkin kəşfiyyat qiymətləndirməsinin aydın olmadığını bildirdi. Tramp, "Kəşfiyyat çox aydın deyil. Nə olduğunu bilmirik. Bəlkə də çox böyük dağıntı olub. Kəşfiyyat buna işarə edir," deyib. Daha sonra o, "Çox böyük idi. Məhv edildi," ifadəsini işlətdi. O, İsrail agentlərinin Fardoya gedərək hücumdan sonra qiymətləndirmə apardığını və agentlərin "böyük dağıntı" olduğunu bildirdiyini qeyd etdi. Donald Tramp İranın nüvə proqramının on illərlə gerilədiyini də əlavə etdi. Lakin Amerika kəşfiyyatının və ABŞ mediasının hücumun İranın nüvə qabiliyyətini məhv etmədiyini və yalnız bir neçə ay geriyə atdığını qiymətləndirdiyini də vurğuladı. Bu hesabatlarla bağlı suala cavab verən Tramp, "Onlar həqiqətən də işlərini bilmirlər, İranın nüvə proqramı məhv edilib," cavabını verdi. İran yenidən nüvə zənginləşdirmə proqramına başlasa, ABŞ-ın yenidən hücum edib-etməyəcəyi sualına isə Tramp, "Əlbəttə," cavabını verdi.

TRAMP: "İRAN HÜCUMU QƏZZƏ MƏSƏLƏSİNİ HƏLL EDƏCƏK"

İsrail ilə İran arasında atəşkəsin uğurla davam etdiyini bildirən ABŞ prezidenti Donald Tramp, bunun hamı üçün böyük bir qələbə olduğunu söylədi. Tramp həmçinin, İrana qarşı hücumun Qəzzadakı girovların azad edilməsi prosesinə də kömək edəcəyini iddia etdi. "Qəzzə mövzusunda böyük irəliləyiş əldə edirik," deyən Tramp, bu prosesin davam etdiyini vurğuladı.

24 saat

Oxucu Şərhləri

Şahnaz Həsənova
26.07.2025 17:19
Məqalədə NATO Zirvəsinin Ukrayna ətrafındakı müzakirələrə, Türkiyənin rolunun mürəkkəbliyinə və ABŞ-Türkiyə münasibətlərinin təsirinə kifayət qədər toxunulmasına baxmayaraq, analiz daha dərin olmalıdır. Xüsusilə, Türkiyənin F-16 tələbi, NATO-nun vahidliyinə təsiri və zirvənin iqtisadi, kiber təhlükəsizlik kimi digər aspektləri daha ətraflı araşdırılmayıb. Bu çatışmazlıqlar məqalənin dolğunluğunu və hərtərəfliliyini məhdudlaşdırır. Daha dəqiq mexanizmlər və mümkün ssenarilərin araşdırılması məsələnin daha yaxşı başa düşülməsinə kömək edəcəkdir.
Eldar Şərifov
23.07.2025 17:36
Məqalə NATO zirvəsinin əsas gündəm məqamlarını kifayət qədər əhatə edir, ancaq Türkiyə-ABŞ münasibətlərinə həddindən artıq fokuslanmaq, digər vacib məsələlərin kölgədə qalmasına səbəb olub. Zirvənin Rusiya ilə gərginliklərin artması fonunda keçirilməsi və bu gərginliyin NATO üzvləri arasında fərqli yanaşmalara səbəb olması barədə daha ətraflı məlumat verilməsi məqsədəuyğun olardı. Xüsusilə, Ukrayna ilə bağlı dəstək səviyyələrinin fərqliliyi və bunun ittifaqın birliyini necə təsir edə biləcəyi daha geniş şəkildə müzakirə olunmalıydı. Ərdoğan və Trampın münasibətlərinin zirvənin ümumi mənzərəsinə təsirini dəqiq müəyyən etmək üçün daha konkret nümunələr və faktiki dəlillər təqdim olunmalıdır. Son olaraq, zirvənin uzunmüddətli nəticələrinin proqnozu və bunların beynəlxalq təhlükəsizlik mənzərəsinə potensial təsiri ilə bağlı təhlil çatışmır.
Emin İsmayılov
23.07.2025 16:50
NATO zirvəsinin gündəliyinin genişliyi nəzərə alınaraq, "Ərdoğan və Trampın yaxınlaşması" məsələsinin ön plana çıxarılması müəyyən suallar doğurur. Əlbəttə, ikili əlaqələr NATO-nun gələcəyi üçün əhəmiyyətlidir, ancaq digər əsas mövzular – Ukrayna böhranı, Şərqi Avropa təhlükəsizliyi, və ya NATO-nun müdafiə xərclərinə dair qərarlar – bu qədər diqqət çəkməmiş görünür. Məqalədə bu mövzuların zirvədə necə müzakirə olunduğuna və nəticələrinə dair daha ətraflı məlumat verilməsi faydalı olardı. Yaxınlaşmanın davamlılığı və ya yalnız taktiki bir hərəkət olması da maraq doğuran məsələdir.
Şəbnəm Mikayılova
23.07.2025 14:08
NATO Zirvəsinin gündəliyinin əsasən Ukrayna ətrafında fırlandığı, Türkiyənin mövqeyinin isə bu məsələdə müəyyən qədər mübahisəli olduğu açıqdır. Məqalədə Ərdoğan və Trampın yaxınlaşmasının zirvənin nəticələrinə necə təsir edə biləcəyinə toxunulsa da, bu təsirin dəqiq mexanizmləri və potensial nəticələrinin müxtəlif ssenariləri daha ətraflı araşdırılmaya ehtiyac duyur. Xüsusilə, Türkiyənin F-16 tələbi ilə bağlı vəziyyətin zirvədə necə müzakirə olunacağı və bunun NATO-nun vahidliyini necə təsir edəcəyi haqqında daha aydın bir şəkil təqdim edilməlidir. Bundan əlavə, zirvənin iqtisadi aspektləri, həmçinin kiber təhlükəsizlik kimi digər vacib məsələlərinə daha çox diqqət yetirilməsi məqalənin dolğunluğunu artırar.
Əsmət Əsədova
23.07.2025 13:17
NATO Zirvəsinin ətrafında formalaşan gərginliyin təhlili maraqlı idi. Ancaq məqalədə Zirvənin gündəliyindəki digər mühüm məsələlər - məsələn, Şərqi Avropa ölkələrinin təhlükəsizlik narahatlıqları və ya NATO-nun Rusiya ilə münasibətlərinin gələcək strategiyası - kifayət qədər ətraflı işıqlandırılmayıb. Bu məsələlərin Erdoğan-Trump dialoqu ilə necə əlaqəli olduğu və Zirvənin ümumi nəticələrinə necə təsir etdiyi barədə daha geniş təhlil faydalı olardı.
Cavidan Abbasov
23.07.2025 12:01
Məqalə NATO Zirvəsinin əsas diqqət mərkəzinin Ərdoğan və Trampın münasibətləri olduğunu iddia edir. Bu, şübhəsiz ki, vacib bir aspektdir, lakin zirvənin gündəliyinin daha geniş və mürəkkəb olduğunu nəzərə almaq lazımdır. Ukrayna münaqişəsi, regional təhlükəsizlik, NATO-nun genişlənməsi kimi məsələlər, iki liderin qarşılıqlı münasibətlərindən daha geniş strateji əhəmiyyətə malikdir. Məqalənin bu məsələlərə necə toxunduğu, və ya əsas fokusun seçilməsinin obyektivliyinə təsir edib-etmədiyi aydın deyil. Daha geniş bir perspektiv təqdim etmək üçün, digər gündəm maddələrinin müzakirəsinə də eyni miqdarda yer ayırmaq daha məqsədəuyğun olardı.
Qurban Qarayev
23.07.2025 06:06
NATO zirvələri... hər biri özünəməxsus bir sirk tamaşasıdır. Ərdoğan və Trampın "yaxınlaşması"ndan söz açırsınız, amma bir də düşünün, bu "yaxınlaşma" nə qədər davam edəcək? Sözün əsl mənasında, kimin kimə "yaxınlaşdığını" təyin etmək çətindir. Belə zirvələrdə hər kəs hər kəslə "yaxınlaşır", amma gerçək maraqlar bir kənarda qalır. Beləliklə, bu "yaxınlaşma"nın arxasındakı əsl məqsədləri anlamaq üçün, mətndə verilənlərdən daha ətraflı bir təhlilə ehtiyac var. Yoxsa biz sadəcə, qarşımızdakı növbəti beynəlxalq teatr tamaşasını izləyirik?
Əli Abbasov
23.07.2025 05:12
NATO zirvəsinin əsas gündəliyi, əlbəttə ki, yalnız Türkiyə-ABŞ münasibətləri ilə məhdudlaşmır. Məqalədəki fokus bu aspektdə olduqca təbii olsa da, Ukrayna münaqişəsinin gedişatı, NATO-nun genişlənməsi və Kollektiv Müdafiənin yeni təhdidlərə uyğunlaşdırılması kimi digər vacib məsələlərin zirvədə necə müzakirə edildiyi barədə daha ətraflı məlumat verilməsi faydalı olardı. Ərdoğan-Tramp münasibətlərinin zirvənin ümumi nəticələrinə necə təsir etdiyinin də daha dərin təhlili maraqlı olardı.
Nigar Zeynallı
23.07.2025 04:43
Məqalə NATO Zirvəsinin əsas mövzularını kifayət qədər əhatə etsə də, Türkiyə-ABŞ münasibətlərinə həddindən artıq diqqət yetirilməsi zirvənin daha geniş geosiyasi əhəmiyyətini kölgədə qoyur. Ərdoğan və Trampın qarşılıqlı əlaqələri şübhəsiz ki, vacibdir, ancaq Ukrayna böhranı, Rusiyanın təhdidi, və NATO-nun Şərqi Avropa ətrafındakı müdafiə strategiyasının yenidən təşkili kimi daha geniş mövzulara da kifayət qədər yer ayrılmalıdır. Zirvənin gündəliyindəki digər maddələr barədə daha ətraflı məlumat və onların Türkiyə-ABŞ münasibətlərinə təsiri haqqında daha dərin təhlil məqalənin obyektivliyini artırar.

Şərh Yaz