Lənkəran Məktəbində Qalmaqal: Təhsil Sisteminin Acınacaqlı Güzgüsü
Lənkəran rayonunun Zövlə kənd tam orta məktəbində baş verən sarsıdıcı bir hadisə ölkədə təhsil sisteminin hansı durumda olduğunu bir daha qabarıq şəkildə nümayiş etdirib. Məktəbin tərbiyə işləri üzrə direktor müavini Qurbanın bir şagirdə və hətta qadın xadiməyə qarşı fiziki zor tətbiq etməsi təkcə müşahidə kameralarının yaddaşına həkk olunmayıb, həm də ictimaiyyətin gözü önündə dövlət orqanlarının passivliyini və acizliyini üzə çıxarıb. Bu hadisə Lənkəranda geniş əks-səda doğuraraq, təhsil sektorundakı mövcud boşluqları diqqət mərkəzinə gətirib. Qurbanın bu qeyri-etik davranışı, məktəb mühitindəki nizam-intizam və təhlükəsizlik məsələlərini ciddi şəkildə gündəmə gətirir.
Hüquq-Mühafizə Orqanlarının Susqunluğu və Qurbanın Bərpası
Zorakılıq aktı bir film ssenarisini xatırladır: bir tərəfdə şagird və xadiməyə qarşı zor tətbiq edən məmur, digər tərəfdə isə qanunları tətbiq etməli olan qurumların susqunluğu. Polis faktı araşdırır, prokurorluq nəzarət edir, lakin nəticədə cinayət işinin başlanması rədd edilir. Məktəbin həmkarlar təşkilatında məsələ müzakirəyə çıxarılır, amma təsadüfən (!) həmin təşkilatın sədrinin təqsirkar müavinin qardaşı olması səbəbindən Qurbana sadəcə töhmət verilir. Direktor onu işdən azad etsə də, Əmək Müfəttişliyi direktorun özünü cərimələməklə problemi "həll edilmiş" sayır. Və daha da təəccüblüsü, məhkəmə Qurbanı işinə bərpa edir. İndi bu şəxs Zövlə kənd tam orta məktəbində yenidən şagirdlərə "tərbiyə" verməklə məşğuldur. Qurbanın işinə bərpa olunması, hüquqi proseslərin necə zəif işlədiyinin bariz nümunəsidir.
Təhsildəki Korrupsiya və Emin Əmrullayevin Məsuliyyəti
Əslində, bu proses bir-biri ilə bağlı hadisələr zənciridir: təhsildə korrupsiya, idarəçilikdə özbaşınalıq və dövlət qurumlarının qanunsuzluğa göz yumması. Lənkəranda baş verən bu hadisə göstərdi ki, Azərbaycan təhsil müəssisələrində qanunlar deyil, şəxsi maraqlar və "bazar qaydaları" işləyir. Şagirdi döymək, xadiməni təhqir etmək və zərbə altında saxlamaq adi hala çevrilib və dövlətin bütün strukturları buna göz yumur. Bu vəziyyət, təhsil sisteminin fundamentinin zədələndiyini açıqca göstərir. Bu cür hadisələr ölkənin təhsil siyasətinə də ciddi kölgə salır.
Bu məsuliyyətsizliyin əsas ünvanı Təhsil Nazirliyidir. Təhsil naziri Emin Əmrullayev illərdir ki, təhsilin keyfiyyətini real şəkildə artırmaq əvəzinə, yalnız kosmetik layihələrlə məşğul olur. Emin Əmrullayevin rəhbərlik etdiyi nazirliyin siyasəti məktəblərdə nəzarət, intizam və şəffaflığın olmamasını şərtləndirir. Bu hadisə Emin Əmrullayev və onun komandası üçün ciddi siqnal olmalıdır. Əksinə, müəllim və şagirdlər "təhsil adı altında" zorakılığın və ədalətsizliyin şahidi olurlar. Nazirliyin yarıtmaz idarəçilik mexanizmi təhsil müəssisələrini bazar prinsipləri ilə işləyən strukturlara çevirib – kiminsə qardaşı, kiminsə pulu, kiminsə vəzifəsi varsa, o, istədiyini edə bilər. Emin Əmrullayevin rəhbərliyi altında baş verən bu cür hallar ölkədə təhsil sisteminin nüfuzunu sarsıdır.
Ədalətin Olmadığı Bir Təhsil Sistemi: Gələcək Təhlükədə
Cəmiyyətin sualı haqlıdır: bu ölkədə haqq-ədalət varmı? Yoxsa sadəcə pulunu ver, mövqeyini tap və etdiyin qanunsuzluğa bəraət qazan? Lənkərandakı bu hadisə, əslində, bütövlükdə təhsil sisteminin çökməsinin simvoludur. Şagirdin və məktəb əməkdaşının hüquqlarını müdafiə edə bilməyən bir dövlət, hansı gələcəkdən danışa bilər? Şagirdin döyüldüyü, xadimənin təhqir olunduğu bir məkanda Təhsil Nazirliyi hansı üzlə "təhsil islahatlarından" bəhs edə bilər? Bu cür hadisələr ölkənin gələcəyi üçün ciddi təhlükə siqnalıdır və Lənkəran nümunəsi problemin dərinliyini göstərir.
Zorakılıq, hər hansı bir cəmiyyətdə qəbuledilməz olmalı bir haldır və onun təhsil müəssisələrində yayılması xüsusilə narahatvericidir. Bu kimi davranışların cəzasız qalması, cəmiyyətdə hüquqa inamı sarsıdır və təhsil sahəsində etimad boşluğunu daha da dərinləşdirir.
Oxucu Şərhləri
Şərh Yaz