Netanyahu BMT qərarı öncəsi Fələstin dövlətini rədd edir

İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu bazar günü Fələstin dövlətinin yaradılmasına dair hər hansı cəhdə qarşı çıxacağını bəyan edib. Bu bəyanat BMT Təhlükəsizlik Şurasının ertəsi gün Qəzza ilə bağlı ABŞ tərəfindən hazırlanan və Fələstin dövləti müstəqilliyinə yol açan qətnamə layihəsinə səs verəcəyi ərəfədə verilib.

Netanyahu uzun müddətdir ki, Fələstin dövləti müstəqilliyini rədd edir. O, bu dövlətin yaradılmasının Həmas-ı mükafatlandıracağını və nəticədə İsrailin sərhədlərində daha böyük Həmas idarəçiliyində bir dövlətə yol açacağını iddia edir. Lakin ABŞ-ın Qəzzada atəşkəs təklifini irəli sürmək cəhdləri fonunda, Netanyahu beynəlxalq aləmdən çeviklik göstərmək üçün ciddi təzyiqlərlə üzləşir.

Təhlükəsizlik Şurası Rusiyanın, Çinin və bəzi ərəb ölkələrinin etirazlarına baxmayaraq, Qəzzada beynəlxalq sabitləşdirmə qüvvəsi yaratmağı nəzərdə tutan ABŞ təklifinə səs verməyə hazırlaşır. ABŞ, qüvvələrə qoşulması gözlənilən ölkələrdən gələn təzyiqlər altında, qətnamənin fələstinlilərin öz müqəddəratını təyin etməsi ilə bağlı hissəsini daha sərt ifadələrlə yenidən işləyib. İndi orada qeyd olunur ki, ABŞ prezidenti Donald Trampın planı Fələstin dövlətinin yaradılmasına "etibarlı yol" aça bilər. Rəqib Rusiya təklifi isə Fələstin dövlətinə tərəfdar daha da sərt ifadələr ehtiva edir.

İsrailin yanında Fələstin dövlətinin yaradılması beynəlxalq aləmdə münaqişənin uzunmüddətli həlli üçün yeganə real yol hesab olunur.

Netanyahu və müstəqillik çağırışları

Netanyahunun sərt xətt tərəfdarı olan hökumət partnyorları onu Fələstin dövləti müstəqilliyi çağırışlarına sərt mövqe nümayiş etdirməyə çağırıblar. Nazirlər Kabinetinin iclasında çıxış edən Netanyahu bazar günü bildirib ki, İsrailin belə bir dövlətə qarşı mövqeyi "bir zərrə də olsun dəyişməyib". İsrail lideri əlavə edib ki, o, on illərdir Fələstin dövlətinə doğru hər hansı irəliləyişin qarşısını alıb və xarici, yaxud daxili təzyiqlərdən qorxmur. "Mənə heç kimdən təsdiq, tvit və ya mühazirə lazım deyil," deyə o qeyd edib. Qəzzadakı müharibə zamanı bu təzyiq daha da artıb. Sentyabr ayında Böyük Britaniya, Avstraliya və Kanada Fələstin dövlətini rəsmi olaraq tanıdıqdan sonra, Netanyahu bu ölkələri Həmas-a "mükafat" verməkdə ittiham edib. Netanyahu bazar günü həmçinin qeyd edib ki, Trampın planı Qəzzanın silahsızlaşdırılmasını və Həmas-ın tərksilah edilməsini nəzərdə tutur. "Bu, ya asan yolla, ya da çətin yolla baş verəcək," deyə o vurğulayıb.

Qəzzada cari vəziyyət

Bu arada, İsrail ordusu bazar günü Şimali Qəzzada nəzarət etdiyi əraziyə keçən və "onlara birbaşa təhlükə yaradan" bir şəxsi öldürdüyünü açıqlayıb. Cənubi Qəzzanın Xan Yunis şəhərindəki sıx məskunlaşmış Müvasi çadır düşərgəsində ailələr, cümə günü başlayan qışın ilk güclü yağışından sonra su basmış küçələrdə hərəkət etməyə çalışıblar. Cırılmış çadırlardan əşyaların üzərinə su damcılayıb. Uşaqlar ayaqyalın və ya səndəllərlə suda oynayıb, yaxud velosiped sürməyə çalışıblar. Məcburi köçkün fələstinlilərdən Abdalla Abu Quta deyib: "Vanna otağımız parçadandır. Hər şey parçadandır və günəşdən köhnəlib, ona görə də yağış üstümüzə tökülür. Bu, sözlə ifadəolunmaz bir əzabdır".

İordanın Qərb Sahilində gərginlik

İsrail lideri həmçinin işğal altındakı İordan çayının qərb sahilində yəhudi məskunlaşanların hücumlarında artımla bağlı ilk ictimai açıqlamalarını verərək, zorakılığı kiçik bir azlığın işi adlandırıb. Fələstinlilər və insan haqları qrupları isə zorakılığın geniş yayıldığını və hökuməti göz yummaqda ittiham ediblər. Fələstin Səhiyyə Nazirliyinin rəsmiləri bazar günü bildiriblər ki, 19 yaşlı fələstinli gənc son iki həftədə İsrail atəşi nəticəsində Qərb Sahilində öldürülən yeddinci şəxs olub. Zorakılığın artması, məskunlaşanların hücumlarındakı yüksəlişlə müşayiət olunur.

İsrail ordusu bildirib ki, bazar günü səhər Şimali Qərb Sahilində, Nablusda əməliyyat keçirərkən, bir nəfər əsgərlərə partlayıcı qurğu atıb və əsgərlər buna cavab olaraq atəş açıblar. Ordu daha sonra Far'a bölgəsində "onlara zərər verməyə cəhd edən" bir şəxsi öldürdüyünü açıqlayıb, lakin əlavə təfərrüatlar verilməyib. Bununla bağlı dərhal fələstinlilərdən heç bir şərh gəlməyib. Bazar günkü toqquşmalara əlavə olaraq, Fələstin Səhiyyə Nazirliyi son iki həftədə dörd ayrı atışmada altı yeniyetmənin – 15-17 yaş arası – İsrail atəşi ilə öldürüldüyünü qeyd edib.

Bazar günü Netanyahu məskunlaşanların zorakılığını bir neçə ekstremistin işi kimi təqdim edib. Lakin fələstinlilər və hüquq müdafiə qrupları zorakılığın İsrailin ifrat sağçı hökumətindən cəzasız qalan məskunlaşanlar tərəfindən törədildiyini bildirirlər. Məskunlaşan liderlər və onların müttəfiqləri, Netanyahu hökumətində milli polis qüvvələrinə və Qərb Sahili məskunlaşma siyasətinə nəzarət edən nazirlər də daxil olmaqla, yüksək vəzifələr tuturlar. ABŞ dövlət katibi Marko Rubio ötən həftə Qərb Sahilindəki hadisələrin "Qəzzada etdiklərimizi poza biləcəyindən" narahatlıq duyduğunu söyləyib. BMT-nin İnsan Haqları üzrə Ali Komissarının sözçüsü Thameen Al-Kheetan, BMT-nin oktyabr ayında İsrail məskunlaşanları tərəfindən fələstinlilərə və onların mülklərinə qarşı İordanın Qərb Sahilində 260-dan çox hücum qeydə aldığını bildirib ki, bu da 2006-cı ildən bəri ən yüksək aylıq göstəricidir.

24 saat