Dünya 15.07.2025

Netanyahu-nun 'toplama düşərgəsi' qalmaqalı

Netanyahu-nun 'toplama düşərgəsi' qalmaqalı

Netanyahu və Rafahın “İnsani Yardım Şəhəri” Planı

İsrailin baş naziri Netanyahu ötən axşam hərbi rəsmilər və bəzi nazirlərlə birlikdə Təhlükəsizlik iclası keçirib. Görüşdə Qəzzada atəşkəs müzakirələri, habelə Rəfah şəhərində salınması planlaşdırılan və beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən "toplama düşərgəsi" kimi qiymətləndirilən sözügedən "insani yardım şəhəri" layihəsi diqqət mərkəzində olub. Hərbi səlahiyyətlilər toplantıda Rəfahda 600 min fələstinli üçün nəzərdə tutulan çadır şəhərinin hazırlanmasının bir ildən çox çəkə biləcəyini bildiriblər.

Müzakirələr və Gərginlik

Netanyahunun bu qiymətləndirməyə kəskin etiraz etdiyi və daha real zaman cədvəli təqdim edilməsini tələb etdiyi qeyd olunur. İsrail mətbuatının məlumatına görə, baş nazir dəyəri 10-15 milyard dollar civarında gözlənilən çadır şəhərinin daha sürətli, ucuz və praktik şəkildə həyata keçirilməsini müdafiə edərək, təkmilləşdirilmiş bir plan tələb edib. Eyni iclasda iştirak edən nazirlər isə ordunu layihəni sabotaj etmək üçün qeyri-real plan təqdim etməkdə günahlandırıblar.

Daha əvvəl İsrail ordusunun Rəfahda "insani yardım şəhəri" adı altında "toplama düşərgəsi" qurmaq planına etiraz etdiyi irəli sürülmüşdü. Haaretz qəzetinə danışan yüksək rütbəli hərbi rəsmilər Qəzzada atəşkəs və əsir mübadiləsi razılaşmasına dair danışıqlar davam edərkən belə bir planın həyata keçirilməsinin ordu üçün mümkün olmadığını vurğulamışdılar. İsrailin müdafiə naziri Yisrael Katz isə Baş Qərargah rəisi Eyal Zamirə Rəfahda "insani yardım şəhəri" qurulması üçün plan hazırlamağı tapşırdığını açıqlamışdı. O, plan çərçivəsində ilk mərhələdə 600 min, daha sonra isə Qəzzadakı bütün fələstinlilərin bölgəyə sürgün edilməsini hədəflədiklərini və bunun üçün "çadır şəhər" salacaqlarını bildirmişdi.

BMT-dən Çağırışlar

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş katibi Antonio Quterreş Nyu-Yorkda jurnalistlərə açıqlama verərək, Qəzzadakı vəziyyəti dəyərləndirib. Quterreş, "Qəzzada vəziyyət dəhşətlidir. Atəşkəs kifayət deyil, fələstinlilərin də İsraillilər kimi öz hüquqlarından istifadə edə biləcəkləri bir dövlətə sahib olmaları zəruridir" ifadələrini işlədib.

24 saat

Etiketlər:netanyahu #HumanitarBöhran #Qəzzə #FələstinMəsələsi #Rəfəh

Oxucu Şərhləri

Anar Məmmədli
26.07.2025 12:52
Tamamilə razıyam. "İnsani yardım şəhəri" konsepsiyasının uzunmüddətli təsirlərinə dair şübhələrim də var. Müəllifin qaldırdığı suallar son dərəcə əhəmiyyətlidir. Bu layihənin əslində Qəzzadakı mövcud status-kvonu möhkəmləndirərək uzunmüddətli həll əvəzinə yalnız simptomları müalicə etməsi riski mövcuddur. Bundan əlavə, oxşar "yardım" layihələrinin tarixi nümunələrini nəzərə alsaq, bu cür layihələr tez-tez münaqişənin əsas səbəblərinə toxunmadan, humanitar böhranın uzunmüddətli həllinə əngəl ola bilər. Məsələn, tarixdəki bir çox oxşar layihələrdə yardımın siyasi məqsədlər üçün istifadə edilməsi, yardımın effektivliyini azaltmış və hətta münaqişəni daha da şiddətləndirmişdir. Bu layihənin də belə bir risk daşıması ehtimalını diqqətdən yayınmamalıyıq.
Murad Şərifov
24.07.2025 20:20
Maraqlı bir yanaşmadır, lakin "insani yardım şəhəri"nin potensial müsbət təsirlərinin, İsrailin Qəzzaya qarşı uzunmüddətli siyasətinin, o cümlədən blokadasının və mümkün gələcək hərbi əməliyyatların fonunda necə qiymətləndirilməli olduğu sualı qalır. Bu layihənin Qəzzanın uzunmüddətli inkişafına töhfə verəcəyinə dair əsaslı sübutlar varmı, yoxsa sadəcə mövcud humanitar böhranı müvəqqəti olaraq azaltmaq üçün bir vasitədir? Bu layihənin, potensial müsbət təsirlərinə baxmayaraq, Qəzzanın davam edən işğalı və blokadasını legitimləşdirmə potensialı varmı?
Nazim Mustafayev
20.07.2025 10:12
Məqalədə Netanyahu hökumətinin Rəfahda planlaşdırılan "insani yardım şəhəri" layihəsinə dair əsasən tənqidi bir yanaşma təqdim olunur və layihənin "toplama düşərgəsi" kimi qəbul edilməsinə dair narahatlıqlar əsaslandırılmış şəkildə qeyd edilir. Ancaq, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: İsrail hökuməti bu layihəni Qəzzadakı humanitar böhranı azaltmaq məqsədilə həyata keçirməyi planlaşdırır. Belə bir layihənin həyata keçirilməsinin, hətta qüsurları olsa belə, Qəzzadakı vətəndaşlar üçün qida, tibbi yardım və digər əsas ehtiyacları təmin etmə potensialı inkar edilə bilməz. Layihənin həyata keçirilməsindən əvvəl beynəlxalq müşahidəçilərin iştirakı, şəffaflıq və hesabatlılıq mexanizmlərinin tətbiqi ilə "toplama düşərgəsi" kimi qəbul edilmə riskini minimuma endirmək mümkün olardı. Yəni, mənfi qiymətləndirmələrin tam əsassız olduğunu demək olmaz, ancaq layihənin müsbət potensialını da gözardı etmək olmaz. Bu potensialın reallaşması layihənin icrasının keyfiyyətindən və beynəlxalq nəzarətdən birbaşa asılıdır.

Şərh Yaz