Norveçdə qlobal istiləşməyə qarşı ilk kommersiya karbon tutma müəssisəsi açıldı

Norveç Şimal dənizində Karbon Qazının Tutulması və Saxlanılması üzrə ilk kommersiya müəssisəsi fəaliyyətə başladı. ## Karbon Qazının Tutulması və Saxlanılması: Avropanın yeni addımı Avropa ölkələri istixana qazlarının azaldılması istiqamətində mühüm bir addım ataraq, dünyada ilk kommersiya karbon qazının tutulması və saxlanılması (CCS) müəssisəsini istifadəyə verib. "Northern Lights" layihəsi çərçivəsində Norveç Şimal dənizinin dibindən 2600 metr dərinlikdə ilk karbon qazı həcmləri uğurla yerləşdirilib. ## "Northern Lights" layihəsi: Texnoloji yenilik Layihə, Heidelberg Materials-ın Brevikdə yerləşən sement fabrikindən gəmilər vasitəsilə karbon qazının Øygarden-dəki qəbul terminalına daşınmasını əhatə edir. Daha sonra karbon qazı 100 kilometrlik boru xətti ilə Aurora su anbarına nəql edilir və burada Şimal dənizinin altında yerləşdirilir.

“Biz mühüm bir mərhələyə çatdıq: ilk CO₂-ni təhlükəsiz şəkildə su anbarına yerləşdirdik. Gəmilərimiz, qurğularımız və quyularımız artıq fəaliyyətdədir”, - deyə Northern Lights JV-nin idarəedici direktoru Tim Heyn avqustun 25-də yayımlanan mətbuat açıqlamasında bildirib.

## Karbon qazının tutulması prosesi necə işləyir? Tutulan karbon qazı Norveçin cənubunda yerləşən və Heidelberg Materials tərəfindən idarə olunan Brevik sement zavodundan əldə edilir. Sement istehsalı zamanı karbon qazı yalnız yanacağın yanmasından deyil, həm də əhəng daşının sementin əsas tərkib hissəsi olan klinkərə çevrilməsi prosesindən də ətrafa yayılır. Brevikdə karbon qazı digər qazlardan ayrılaraq kimyəvi proses vasitəsilə tutulur. Təmizləndikdən sonra qaz soyudulur və maye formasına salınır.

Sonra maye CO₂ ixtisaslaşdırılmış gəmilər vasitəsilə Norveçin qərb sahilindəki Northern Lights terminalına daşınır. Oradan isə təxminən 2600 metr dərinlikdə yerləşən geoloji formasiyaya borular vasitəsilə vurulur.

Karbon Kreditləri təşkilatının izah etdiyi kimi, bu dərin duzlu su qatı, məsaməli qaya təbəqəsi ilə örtülərək CO₂-ni daimi olaraq yeraltı şəraitdə saxlayır. Geoloqlar bölgəni on illərdir tədqiq edirlər və uzunmüddətli təhlükəsizliyi təmin etmək üçün monitorinq sistemləri mövcuddur. Saxlama gücünün yüz illərlə davam edəcəyi gözlənilir.

sələfi

## Nə qədər karbon qazı tutulacaq? Northern Lights layihəsinin hazırkı birinci mərhələsi ildə 1,5 milyon ton CO₂ saxlama gücünə malikdir. Genişləndirmə layihəsindən sonra bu güc ildə ən azı 5 milyon tona çatdırılacaq. ABŞ Ətraf Mühitin Mühafizəsi Agentliyinin (EPA) məlumatlarına görə, orta hesabla bir sərnişin avtomobili ildə təxminən 4,6 metrik ton CO₂ buraxır. Northern Lights-ın birinci mərhələdəki 1,5 milyon ton CO₂ saxlama gücü təxminən 326 min avtomobilin illik emissiyasına bərabərdir. Planlaşdırılan genişlənmədən sonra müəssisə ildə 1 milyondan çox avtomobilin emissiyasına ekvivalent olan CO₂-ni tuta biləcək.

“İkinci mərhələ üçün müsbət investisiya qərarından sonra əlavə güc yaratmağa davam etməkdən məmnunuq”, - deyə Heyn mətbuat açıqlamasında bildirib.

24 saat