Növbəti nəfəsin yaddaşına təsiri

Nəfəs alıb-vermənin yaddaş proseslərinə təsiri

Almaniyanın Münhen şəhərində yerləşən Ludviq Maksimilian Universitetinin (LMU) alimləri tərəfindən aparılan araşdırma nəfəs alıb-vermənin yaddaş proseslərinə əhəmiyyətli təsirini ortaya çıxarıb. Məlum olub ki, nəfəs alıb-vermə ritmi yaddaşın formalaşması və xatırlanmasında mühüm rol oynayır.

Nəfəs almanın yaddaş üzərindəki təsiri

Son illərdə aparılan bir sıra araşdırmalar nəfəsin sinir proseslərinə, o cümlədən stimulların qəbuluna və yaddaş proseslərinə təsir etdiyini göstərib. LMU-nun Psixologiya Fakültəsinin əməkdaşı Dr. Tomas Şraynerin rəhbərliyi ilə aparılan son araşdırma, nəfəsin əvvəllər öyrənilmiş materialların necə xatırlanmasına təsir etdiyini və bu proses zamanı beyində nələrin baş verdiyini analiz edib.

Təcrübənin gedişatı və nəticələri

Təcrübədə 18 nəfər iştirak edib. İştirakçılardan 120 şəkil və sözü əlaqələndirmək tələb olunub. Daha sonra onlardan bu əlaqələri xatırlamaları istənilib. İki saatlıq gündüz yuxusundan sonra isə xatırlama prosesi yenidən təkrarlanıb. Bu zaman alimlər EEG vasitəsilə iştirakçıların nəfəs alıb-verməsini və beyin fəaliyyətini qeydə alıblar.

Nəfəs ritminin yaddaş prosesində rolu

“The Journal of Neuroscience” jurnalında dərc olunan araşdırmanın nəticələrinə görə, iştirakçılar xatırladıcı işarələr nəfəs alarkən və ya nəfəs almazdan əvvəl təqdim edildikdə sözləri və onlara uyğun şəkilləri daha yaxşı xatırlayıblar. Dr. Şraynerin sözlərinə görə, EEG analizləri göstərib ki, faktiki yaddaşın xatırlanması daha çox sonrakı nəfəsvermə zamanı baş verir. Bu da nəfəsin qavrayış və effektiv xatırlamanın müvəqqəti qarşılıqlı əlaqəsini formalaşdırdığını göstərir.

Neyron siqnalları və yaddaşın bərpası

EEG qeydlərində alimlər uğurlu xatırlamanın iki xarakterik əlamətini aşkar ediblər. Bunlardan biri müəyyən beyin dalğalarının, xüsusən də alfa və beta aktivliyinin zəifləməsi olub. Bu, beynin yaddaşı aktivləşdirərək xatırlamaya daha çox diqqət yetirdiyini göstərir. İkinci əlamət isə yaddaşın yenidən aktivləşməsi olub. Uğurlu xatırlamada öyrənmə zamanı aktiv olan neyron nümunələri yenidən canlanıb.

Gələcək araşdırmalar üçün perspektivlər

Təcrübədə iştirakçılar təbii nəfəs ritmini qoruyaraq tamamilə yaddaş tapşırığına diqqət yetiriblər. İlk müəllif Esteban Bullon Tarrasonun sözlərinə görə, gündəlik həyatda faydalı strategiyaların əldə olunub-olunmadığını öyrənmək üçün hədəflənmiş nəfəs manipulyasiyası ilə bağlı tədqiqatlar aparılmalıdır. O, həmçinin daha köhnə yaddaşlarla bağlı daha çox araşdırmaya ehtiyac olduğunu qeyd edib.

Nəfəs və beyin qarşılıqlı əlaqəsi

Fərdi fərqliliklər yaddaşa aid beyin proseslərinin nəfəslə sinxronlaşma dərəcəsində mövcud ola bilər. Tədqiqatçılar iştirakçılar arasında fərqlər aşkar ediblər və buradan belə nəticəyə gəlinib ki, nəfəs bəzi insanlarda sinir prosesləri ilə daha effektiv şəkildə əlaqələndirilir. Beyin və nəfəs daha yaxşı qarşılıqlı əlaqədə olduqda, yaddaşın da müvafiq olaraq daha yaxşı işlədiyi güman edilir. Nəfəs yaddaş prosesləri üçün təbii bir temp təyin edir və bədənimizlə beynimizin nə qədər sıx əlaqədə olduğunu vurğulayır.

24 saat