Oyunda futbolçu yaralandı

Məqalədə qeyd olunduğu kimi, fanatların stadionda törətdiyi iğtişaşlar nəticəsində futbolçunun zədələnməsi, bəzi təhlükəsizlik tədbirlərinin yetərsizliyinə işarə edir. Lakin, bu cür hadisələrin qarşısını almaq üçün yalnız texniki və fiziki təhlükəsizlik tədbirlərinə diqqət yetirmək kifayətdirmişimi? Məsələn, azarkeşlərin psixologiyasını anlamaq və onların emosiyalarını idarə etmələrinə kömək edəcək maarifləndirmə proqramlarının tətbiqi haqqında nə düşünürsünüz?

Qeyd olunan "Soyunub soyunub" ifadəsi ilə oyunçuya edilən hücum arasında doğrudan bir səbəb-nəticə əlaqəsi qurulub. Bu cür bir ittihamın dəqiqliyi barədə əlavə məlumat təqdim etmək mümkün olarmı? Hücum edən şəxsin kimliyi, hansı vasitədən istifadə edildiyi və ya hadisənin oyunçuya birbaşa təsir etdiyinə dair daha ətraflı təfərrüatlar aydınlaşdırıla bilərmi? Bu cür məlumatlar hadisənin tam mənzərəsini anlamağa kömək edəcəkdir.

Məqalədə qeyd olunan hadisələr, təəssüf ki, futbol azarkeşləri arasında intizamın pozulması və bunun nəticədə oyunçuların təhlükəsizliyinə təsir etməsi baxımından narahatçılıq doğurur. Lakin, tribunlardakı bu cür kütləvi reaksiyaların əsas səbəblərini sadəcə qınamaqla kifayətlənmək, problemin köklərinə enmək baxımından yetərli deyil. Bəlkə də, azarkeşlərin stadionlarda özlərini ifadə etmələri üçün daha kreativ və təhlükəsiz üsulların təşviq olunması, yaxud da klubların öz azarkeşləri ilə daha sıx əlaqə quraraq bu cür neqativ halların qarşısını almağa yönəlik proqramlar hazırlaması barədə də düşünmək olar. Belə bir yanaşma, eyni zamanda, klubların sosial məsuliyyətini də gücləndirə bilər.

Bu məqalədə "tribunalar alışdı" ifadəsi, ehtimal ki, pirotexniki vasitələrin yandırılmasına işarə edir. Lakin, bu cür vasitələrdən istifadənin tam olaraq nəticəsində bir futbolçunun xəsarət alması barədə məlumat, daha ətraflı izah tələb edir. Pirotexnikadan yaranan tüstü və ya səs-küyün birbaşa oyunçuya necə təsir etdiyi, yaxud da ki, bu hadisə digər hansısa bir fiziki toqquşma nəticəsində baş veribmi? Bu məqamın daha aydınlaşdırılması məqalənin inandırıcılığını artırardı.

Məqalənin qeyd etdiyi kimi, futbol matçlarında baş verən tərəftar zorakılıqları və bunun nəticəsində idmançıların zərər görməsi, əlbəttə ki, narahatlıq doğurur. Lakin, yalnız bu cür hadisələrə fokuslanmaq, futbolun özündən, onun birgə təsirindən və gənclər üçün yaratdığı potensialdan bəhs etməmək, sanki problemi daha da böyüdür. Nəticədə, bu cür tədbirlərdən kütləvi şəkildə imtina edilməsi, əslində gənclərin enerjisini istiqamətləndirə biləcək vacib bir platformanı əldən vermək anlamına gələ bilər. Bəlkə də, stadionlara nəzarəti gücləndirməklə, təhlükəsizlik tədbirlərini artırmaqla və əsasən, azarkeşlərin maarifləndirilməsinə önəm verməklə bu cür mənfi halların qarşısını almaq mümkündür. Belə bir yanaşma, idmanın özünün ruhuna xidmət edərək, onun müsbət təsirlərini önə çıxarardı.

Məqalədəki "Tribunalar Alışdı: Oyunçu Xəsarət Aldı" başlıq və ardınca gələn məlumat diqqətimi çəkdi. İddia olunur ki, "pirotexniki vasitələrdən istifadə" ilə başlayan gərginlik oyunçuya xəsarət yetirib. Mən hər zaman idman hadisələrindəki xəsarətlərin mənbəyini dəqiqləşdirməyi önəmsəyirəm. Qeyd olunan pirotexniki vasitələrin hansı şəkildə və ya hansı formada oyunçuya ziyan verdiyi barədə daha ətraflı məlumat varmı? Məqalədə bu xəsarətin məhz pirotexniki vasitələrlə birbaşa əlaqəli olduğu faktı hansı mənbəyə əsaslanır, yaxud bu barədə əlavə təfərrüatlar təqdim edilə bilərmi?

Bu hadisəni oxuyanda ağlıma 1980-ci illərin əvvəllərində baş vermiş oxşar bir insident gəldi. O zaman da bir futbol matçı zamanı tərəfdarlar arasında qarşıdurma yaranmış, nəticədə oyunçulardan biri ciddi xəsarət almışdı. Həmin hadisədə təhlükəsizlik tədbirlərinin yetərsizliyi və azarkeşlərin emosional durumunun nəzarətdən çıxması əsas səbəblər sırasında idi.

Blooming – Strongest matçında da oxşar amillər müşahidə olunur. Təəssüf ki, futbol azarkeşliyində həddən artıq coşqunluq bəzən bəd əməllərə yol açır. Bu cür hadisələr idmanın ruhuna xələl gətirir. Keçmişdəki təcrübələrdən dərs çıxarıb, belə vəziyyətlərin qarşısını almaq üçün daha sərt tədbirlər görmək lazımdır. Məsələn, stadiyona pirotexniki vasitələrin və digər təxribatçı əşyaların gətirilməsinə qadağa qoyulması və ya bu cür qayda pozuntularına qarşı ciddi cəzaların tətbiqi effektli ola bilər. Əgər bu cür tədbirlər həyata keçirilsəydi, oyunçu yaralanmaya bilərdi. stadiumda təhlükəsizlik qaydalarının gücləndirilməsi, eyni zamanda azarkeşlərin mədəni davranışının təşviqi vacibdir.

Müəllif, oyundakı xəsarətin səbəbini tam olaraq tərəftar iğtişaşları və pirotexniki vasitələrdən istifadə ilə əlaqələndirir. Bu məqamla razıyam, çünki belə hadisələrin stadiona gətirdiyi gərginlik həqiqətən də oyunun gedişatını təsirsiz hala sala bilər. Bununla belə, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: stadiumda baş verən iğtişaşlar nə qədər təəssüf doğursa da, oyunçunun xəsarət almasının yeganə səbəbi kimi qələmə verilməsi idmançıların özünün meydandakı hərəkətlərini və ya fiziki vəziyyətlərini tamamilə gözardı etmirmi? Bəlkə də, oyunun özündəki fiziki mübarizə, təsadüfi bir toqquşma və ya oyunçunun özünün həddindən artıq riskli bir hərəkəti də bu nəticəyə gətirib çıxarmış ola bilər. Məsələnin bütün detalları açıqlanana qədər, tərəftar davranışının bu qədər vurğulanması, hadisənin digər potensial səbəblərini kölgədə qoya bilər.

Qeyd olunan 92-ci dəqiqədə meydanda yaranan gərginliyin məhz tərəfdarların davaları nəticəsində futbolçuya xəsarət yetirməsi iddiası maraqlıdır. Bu cür təhlükəli hadisənin yalnız "pirotexniki vasitələrdən istifadə" ilə məhdudlaşdığını düşünmək çətinləşir. Bu hadisənin baş verməsində iştirak edən konkret səbəblər, həmçinin xəsarət alan futbolçunun vəziyyəti haqqında daha ətraflı məlumat verə bilərsinizmi? Məsələn, bu iğtişaşların oyunun gedişatına təsiri nə olub və ya məsuliyyət kimə aid edilib?

Məqalədə qeyd olunur ki, oyunun 92-ci dəqiqəsində meydanda yaranan gərginlik tribunlara sıçrayıb və bunun nəticəsində futbolçu xəsarət alıb. Bu məlumatın dəqiqliyi və hadisənin ardıcıllığı barədə əlavə məlumat olsaydı, daha aydın bir mənzərə yaranardı. Məsələn, futbolçunun xəsarət almasına səbəb olan konkret hadisə nə idi? O, tribunadan atılan bir əşyadan zərər görübmü, yoxsa meydanda baş verən başqa bir hadisə onun xəsarət almasına gətirib çıxarıb? Bu məqamların aydınlaşdırılması məqalənin məzmununu daha da gücləndirərdi.

Bu məqalədə təsvir olunan Boliviya Liqasındakı hadisə, 2007-ci ildə Braziliyanın Flamengo və Palmeiras klubları arasında baş vermiş insidenti xatırladır. O görüşdə də tamaşaçıların toqquşması nəticəsində meydançada böyük bir münaqişə yaranmışdı və bu hadisə bir neçə stadionda oyunların qadağan edilməsinə səbəb olmuşdu. Bu paralelliyə baxmayaraq, Flamengo-Palmeiras hadisəsində əsasən fanatların bir-birlərinə hücum etməsi ön planda idi. Blooming-Strongest matçında isə xəbərdə qeyd olunduğu kimi, təkcə tərəfdarlar deyil, eyni zamanda "pirotexniki vasitələrdən istifadə" kimi daha geniş miqyaslı iğtişaşların olduğu anlaşılır, bu da vəziyyəti daha da mürəkkəbləşdirir. Keçmişdəki hadisədən çıxarılan ən əsas dərs, stadionlarda təhlükəsizliyin təmin edilməsi üçün daha sərt tədbirlərin görülməsi idi. Maraqlıdır ki, Blooming-Strongest matçındakı hadisələrin təkrarlanmaması üçün bu dərs nə dərəcədə tətbiq olunub?

Bu məqalə Boliviya futbolunda mövcud olan daha geniş bir sosial problemə, yəni idman hadisələrinin tez-tez sosial və siyasi narazılıqlar üçün bir vasitəyə çevrilməsinə işarə edir. Bu cür davranışlar, təkcə tribunadakı insanlara deyil, həm də meydandakı oyunçulara, məsələn, burada olduğu kimi, birbaşa xəsarət yetirməklə, idmanın özünə və onun infrastrukturuna ziyan vurur. Bu, həmçinin idman tədbirlərinin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün sərmayə qoyulmasının vacibliyini də vurğulayır. Bu cür hadisələrin təkrarlanması, Boliviya futbol liqalarının beynəlxalq səviyyədə imicinə necə təsir edə bilər və bu vəziyyəti yaxşılaşdırmaq üçün hansı uzunmüddətli strategiyalar tətbiq oluna bilər?

Müəllifin məqaləsində qeyd olunan iğtişaşlar və bunun nəticəsində futbolçunun xəsarət alması ilə bağlı məlumatları diqqətlə izlədim. Tribünlərdə baş verən hadisələrin oyunun gedişatına mənfi təsir etməsini və idman ruhuna xələl gətirməsini təəssüf doğurur.

Bununla belə, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: futbolçunun xəsarət alması birbaşa tərəfdarların hərəkətləri ilə əlaqələndirilir. Lakin, oyunun 92-ci dəqiqəsində meydanda yaranan gərginlik tam olaraq hansı səbəbdən baş verib? Bu gərginliyə yol açan daha dərin, idmanla əlaqəli faktorlar ola bilərmi? Məsələn, matçın nəticəsi, hakim qərarları, ya da oyunçuların öz davranışı tərəfdarların reaksiyasına təsir göstəribmi? Bu cür suallara cavab tapmaq, hadisənin tam mənzərəsini anlamaq üçün vacibdir.

Məqalədə qeyd olunur ki, "tribunalar alışdı" və "pirotexniki vasitələrdən istifadə" nəticəsində oyunçu xəsarət alıb. Lakin məqalənin bu hissəsində "alışdı" ifadəsinin dəqiq nə məna kəsb etdiyi (yanğın baş verdiyi, yoxsa sadəcə alovlanma olduğu) tam aydın deyil. Eləcə də, pirotexniki vasitələrin istifadəsi ilə oyunçunun aldığı xəsarət arasında birbaşa səbəb-nəticə əlaqəsi dəqiq izah edilməmişdir. Bu məqamla bağlı daha ətraflı məlumat və ya mənbə göstərilə bilərmi? Məsələn, hansı pirotexniki vasitələrdən istifadə olunub və bu vasitələrin oyunçuya necə ziyan yetirdiyi barədə əlavə detallar olduqca faydalı olardı.

Məqalədə qeyd olunur ki, oyunun 92-ci dəqiqəsində "meydanda yaranan gərginlik, anidən tribunlara sıçrayıb" və "pirotexniki vasitələrdən istifadə" edilmişdir. Lakin, bu "gərginliyin" hansı səbəbdən yarandığı və ya pirotexniki vasitələrin kim tərəfindən istifadə olunduğu barədə ətraflı məlumat verilmir. Bu məqamın daha aydınlaşdırılması üçün, məsələn, oyunun gedişatında baş verən hansısa spesifik hadisənin bu münaqişəyə yol açdığı barədə əlavə məlumat və ya hadisələrin şahidlərinin ifadələri kimi sübutlar təqdim oluna bilərdimi?

Məqalədə qeyd olunan "Blooming – Strongest" matçında baş verən insident, əslində Boliviya futbolunda, bəlkə də ümumiyyətlə Cənubi Amerika futbolunda mövcud olan daha dərin sosial və idarəetmə problemlərinin bir əlaməti olaraq qəbul edilməlidir. Tribunada başlayan xaosın oyunun son dəqiqələrinə təsir etməsi və futbolçunun zədələnməsi, sadəcə bir oyun günündə baş verən bir hadisə deyil, həm də azarkeş mədəniyyətinin idmançıların təhlükəsizliyi üzərində üstünlük qazanması kimi şərh oluna bilər. Bu cür hadisələr, təəssüf ki, təkcə Boliviya ilə məhdudlaşmır. Argentinada və ya Braziliyada da oxşar şiddət halları və stadionda baş verən iğtişaşlar tez-tez xəbərlərə çıxır. Bu tip hadisələr, idman müəssisələrinin təhlükəsizlik tədbirlərinin yetərsizliyini, həmçinin klublar və federasiyaların azarkeşləri idarə etmək və onlara düzgün tərbiyə vermək sahəsindəki zəifliklərini ortaya qoyur. Belə bir vəziyyətdə, əslində təhlükəsiz və əyləncəli olmalı olan bir idman tədbiri, həm iştirakçılar, həm də tamaşaçılar üçün riskli bir mühitə çevrilir.

Bu vəziyyətə baxdıqda, digər bəzi Avropa ölkələrinin təcrübəsini nəzərə alsaq, məsələn, İngiltərədə "hooliganizm" ilə mübarizədə tətbiq olunan sərt qanunlar və texnoloji nəzarət sistemləri nümunə ola bilər. Bu tədbirlər, nəticə etibarilə, stadionlardakı şiddəti azaldıb, idmanı daha təhlükəsiz bir məkan halına gətirməkdə rol oynamışdır. Belə bir müqayisə fonunda, Boliviya futbolunda azarkeşlərin davranışını tənzimləmək və idmançıların təhlükəsizliyini təmin etmək üçün nə kimi əlavə tədbirlər görmək lazımdır?

Bu məqalədə təsvir edilən Boliviya çempionatındakı hadisə, məni 2013-cü ildə Avropa Liqasında "Fənərbaxça" ilə "Spartak Moskva" arasındakı oyunu xatırlatdı. Həmin oyunda da azarkeşlərin arasında baş verən münaqişə səbəbindən təhlükəsizlik qüvvələri müdaxilə etmək məcburiyyətində qalmışdı. Həmin vaxt "Fənərbaxça"nın müdafiəçisi Egemen Korkmaz da başından aldığı zərbə nəticəsində oyunun dayandırılmasına səbəb olmuşdu.

Bu iki hadisə arasındakı əsas oxşarlıq, azarkeşlərin davranışlarının birbaşa meydanda oynanan oyuna və oyunçuların təhlükəsizliyinə təsir etməsidir. Lakin əsas fərq, görünür, stadionda təhlükəsizlik tədbirlərinin səviyyəsindədir. 2013-cü ildə Türkiyədə belə bir hadisə baş verəndə, bunun ardından gələn tənqidlər və təhlükəsizlik tədbirlərinin artırılması, bu cür iğtişaşların qarşısını almağa kömək etmişdi. Boliviya hadisəsi ilə bağlı məlumatda bu tədbirlərin effektivliyi barədə bir fikir yoxdur. Belə bir hadisənin təkrar baş verməməsi üçün stadiona daxil olan bütün əşyaların ciddi yoxlanışdan keçirilməsi və lazımi cəzaların tətbiq olunması vacibdir. Əgər bu tədbirlər Boliviya liqasında yetərincə effektiv deyilsə, bu, gələcəkdə daha ciddi faciələrə yol aça bilər.

Bloominq və Strongest oyunundakı təəssüf doğuran hadisələr, tribunlardakı zorakılığın bir futbolçuya ziyan vurduğunu göstərir. Bu cür hadisələr yalnız oyunun gedişatına təsir etmir, eyni zamanda azarkeşlərin təhlükəsizliyini də sual altına alır. Lakin, bu cür hadisələrin qarşısını almaq üçün daha radikal tədbirlər düşünülsəydi, məsələn, stadionlara girişdə daha ciddi yoxlamalar tətbiq olunsaydı, yaxud da komandaların özləri azarkeşlər arasında intizamın bərqərar olunması üçün daha fəal rol oynasaydılar, bu cür insidentlərin baş vermə ehtimalı azalırdımı?