Gündəm 15.07.2025

Patriot raketləri Ukraynanın təcili ehtiyacı

Patriot raketləri Ukraynanın təcili ehtiyacı

Patriot Raket Sistemləri: Ukrayna üçün Yeni Ümid

ABŞ prezidenti Donald Trampın Ukraynaya yeni hərbi yardım paketi çərçivəsində Patriot raket sistemləri veriləcəyi barədə bəyanatı, Rusiyanın gecə bombardmanları altında olan Kiyevdə böyük sevinclə qarşılanıb. Prezident Volodimir Zelenski, son həftələrdə Rusiyanın Ukrayna şəhər və qəsəbələrini hədəf alan pilotsuz uçuş aparatları və raket hücumlarının rekord sayda artması fonunda, Patriot sistemləri üçün dəfələrlə müraciət etmişdi. Lakin Trampın açıqlamasında çox az konkret məlumat var idi və Ukraynanın nə qədər sistem alacağı, onların nə vaxt gələcəyi və kim tərəfindən təmin ediləcəyi ilə bağlı əsas suallar hələ də cavabsız qalır. ABŞ-ın bu tanınmış raketdən müdafiə sistemi haqqında bildiklərimiz aşağıdakılardır:

Patriot Sistemləri Nədir və Necə İşləyir?

Patriot, yəni Phased Array Tracking Radar for Intercept on Target, ABŞ Ordusunun əsas raketdən müdafiə sistemidir. Bu sistemlər keçən ay Qətərdə ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinin Al Udeid Aviabazasına atılan 14 İran raketindən 13-nü məhv edərək effektivliyini bir daha sübut etdi. Patriotun ən son versiyaları daxil olan qısa mənzilli ballistik raketləri, qanadlı raketləri və pilotsuz uçuş aparatlarını 15 kilometrə (9.3 mil) qədər hündürlükdə və 35 kilometrə qədər məsafədə vurmağa qadirdir. Analitiklərin fikrincə, tək bir Patriot batareyası buraxıcı qurğuların sayından, yerli relyefdən və digər şərtlərdən asılı olaraq 100-200 kvadrat kilometr ərazini əhatə edə bilər. 603.000 kvadrat kilometrdən çox ərazisi olan Ukrayna kimi bir ölkə üçün bu, böyük bir sahə deyil. Məhz buna görə də Kiyevin bir neçə yeni Patriot batareyasına ehtiyacı var. Bir batareya altıdan səkkizə qədər raket buraxıcı qurğusundan ibarətdir, hər biri 16-ya qədər raket daşıya bilir, həmçinin faza-massiv radarı, idarəetmə stansiyası və enerji istehsal stansiyası da daxildir – bütün bunlar yük maşınları və qoşqular üzərində quraşdırılmışdır. ABŞ hərbi hesabatlarına görə, bir Patriot raket sistemləri batareyasına 90 nəfər təyin olunur, lakin döyüş şəraitində onu yalnız üç əsgər idarə edə bilər.

Bahalı Hərbi Yardım və Təchizat Çətinlikləri

Strateji və Beynəlxalq Araşdırmalar Mərkəzinin (CSIS) məlumatına görə, Patriot raket sistemləri batareyası çox bahalıdır; buraxıcı qurğular, radarlar və raketlərin tam quruluşu bir milyard dollardan çoxdur. Hər bir raketin qiyməti 4 milyon dollara qədərdir. Bu, onların 50.000 dollara qədər ucuz Rusiya pilotsuz uçuş aparatlarına qarşı istifadəsini problemli edir, xüsusilə də Rusiya son hücumlarda hər gecə yüzlərlə pilotsuz aparat göndərirsə. Son təhvilə gəlincə, ABŞ rəsmiləri Patriotların Avropadakı NATO müttəfiqlərindən Ukraynaya köçürülməsi ilə daha sürətli çata biləcəyini, onların isə ABŞ-dan alınan sistemlərlə əvəz olunacağını bildirdilər. Reuters-in məlumatına görə, Tramp digər ölkələr tərəfindən sifariş edilmiş 17 Patriot batareyasından bəzilərinin və ya hamısının Ukraynaya "çox tez" çata biləcəyini söyləyib. Beynəlxalq Strateji Araşdırmalar İnstitutunun "Military Balance 2025" hesabatına görə, altı NATO müttəfiqi – Almaniya, Yunanıstan, Niderland, Polşa, Rumıniya və İspaniya – arsenalında Patriot batareyalarına sahibdir.

Geniş Miqyaslı Müdafiə ehtiyacı və Strateji Yanaşma

NATO-nun baş katibi Mark Rutte bazar ertəsi günü bildirib ki, bir neçə ölkə – o cümlədən Almaniya, Finlandiya, Danimarka, İsveç və Norveç – yeni avadanlıqların potensial təchizatçıları ola bilər, lakin Patriotların məhz bu ölkələrdən gələcəyini xüsusi qeyd etməyib. ABŞ Patriot ehtiyatlarının çox zəiflədiyi ilə bağlı hərbi dairələrdə və xaricdə narahatlıqlar mövcuddur. Ordu Qərargah rəisinin müavini general Ceyms Minqus bu ayın əvvəlində CSIS-də keçirilən dialoqda "Bu, bizim ən çox gərginlikdə olan qüvvə elementimizdir" deyib. O qeyd edib ki, Al Udeid hava bazasını müdafiə etməyə kömək edən Qətərdəki Patriot bölməsi 500 gün ərzində Yaxın Şərqə yerləşdirilib ki, bu da "çox gərgin qüvvə elementi"dir. Ukrayna Rusiyanın artan raket və pilotsuz aparat hücumlarından özünü qorumaq üçün 10 yeni Patriot batareyasına ehtiyac duyduğunu bildirib. Böyük Britaniyada yerləşən Silahlı Şiddətə Qarşı Fəaliyyət qrupunun məlumatına görə, Kiyev artıq altı tam fəaliyyət göstərən Patriot batareyası alıb – ikisi ABŞ-dan, ikisi Almaniyadan, biri Rumıniyadan və biri Almaniya ilə Niderlandın birgə verdiyi sistemdir. Analitiklərin fikrincə, tək Patriot sistemləri Rusiyanın Ukraynaya təcavüzünü dayandıra bilməz. Təqaüddə olan ABŞ Ordusu generalı və NATO-nun keçmiş ali komandanı Uesli Klark bazar ertəsi günü bildirib ki, hərbi yardım paketinin döyüş meydanında real təsir göstərməsi üçün o, hava müdafiə sistemlərindən daha çoxunu əhatə etməlidir. Klark deyib: "Əgər bunu həqiqətən dayandırmaq istəyirsinizsə, Rusiyaya zərbə endirməli və dərindən zərbə endirməlisiniz. Oxları deyil, oxatanı vurmalısınız."

24 saat

Etiketlər:#HavaMüdafiəSistemləri #RusiyaTəcavüzü #PatriotRaketləri #UkraynaMüdafiəsi #ABŞYardımı

Oxucu Şərhləri

Nigar Paşayeva
24.07.2025 15:30
Maraqlı bir yanaşmadır. Patriot sistemlərinin mürəkkəbliyi və texniki xidmət tələbatı, şübhəsiz, əhəmiyyətli bir amildir və Ukraynanın infrastrukturu üçün çətinliklər yarada bilər. Ancaq "təcili ehtiyac" anlayışını yalnız texniki aspektlərlə məhdudlaşdırmaq məsələni sadələşdirir. Ukrayna üçün "təcili" olan, sadəcə texniki operativlik deyil, həm də Rusiyanın genişmiqyaslı hücumlarından qorunma, əhalinin həyatının və strateji obyektlərin qorunması kimi amillərdir. Patriot sistemlərinin uzunmüddətli təlimini və təmirini nəzərə alaraq, qısamüddətli effektivliyin azlığı uzunmüddətli strategiyaya mənfi təsir göstərsə də, qısamüddətli müdafiədə əhəmiyyətli üstünlük təmin edə biləcəyi də inkar olunmamalıdır. Yəni, "təcili" olub-olmaması uzunmüddətli perspektivdən deyil, mövcud vəziyyətin təcililiyindən qiymətləndirilməlidir. Rusiyanın Patriot sistemlərinə qarşı strategiyası əlbəttə ki, vacib bir amildir, lakin bu, Patriot sistemlərinin Ukrayna üçün faydasız olacağını sübut etmir; əksinə, bu amili nəzərə alaraq daha kompleks strategiya hazırlamaq üçün bir imkan ola bilər.
Samir Əfəndiyev
23.07.2025 22:57
Maraqlı bir yanaşmadır. Lakin, Patriot sistemlərinin inteqrasiyasının strateji təsirlərini qiymətləndirərkən, yalnız Rusiya hərbi doktrinası və hava hücumlarının təbiətini deyil, həm də bu sistemlərin texniki xüsusiyyətlərinin müdafiə olunan ərazinin coğrafi xüsusiyyətləri ilə necə uyğunlaşdığını nəzərə almaq vacib deyilmi? Məsələn, sistemin yerləşdirilməsi üçün əlverişli ərazi məhdudiyyətləri, hava hücumundan müdafiənin effektivliyini necə təsir edə bilər və bu məhdudiyyətləri aşmaq üçün hansı alternativ strategiyalar mövcuddur?
Fidan Nəsibova
21.07.2025 17:07
Mən məqalədə Patriot raket sistemlərinin Ukrayna üçün "təcili ehtiyac" olmasının qətiyyətlə müdafiə edilməsinə şübhə ilə yanaşıram. Əlbəttə ki, hava hücumundan müdafiə vacibdir, ancaq Patriot sistemlərinin mürəkkəbliyi, əməliyyat üçün yüksək ixtisaslı personal tələbi və nisbətən məhdud sayda raket ehtiyatı digər, daha sürətli tətbiq oluna bilən və daha çox əlçatan hava hücumundan müdafiə sistemlərinin effektivliyini sorğulayır. Məqalə bu alternativləri nə dərəcədə nəzərə alıb və onların Patriot sistemləri ilə müqayisəli üstünlük və çatışmazlıqlarını araşdırıb? Bununla yanaşı, uzunmüddətli təminat və texniki dəstək məsələləri də kifayət qədər işıqlandırılmayıb. Bu sistemlərin təchizatı yalnız qısamüddətli bir həll ola bilərmi, yoxsa daha davamlı bir strategiyaya ehtiyac var?
Afaq Mirzəyeva
21.07.2025 16:52
Məqalədə Patriot raket sistemlərinin Ukrayna üçün təcili ehtiyac olduğu iddia edilir, lakin bu iddianın əsaslandırılması kifayət qədər dərin deyil. Patriot sistemlərinin yüksək qiymətli və mürəkkəb texnologiya olduğunu nəzərə alsaq, onların təmin edilməsinin uzunmüddətli strateji təsirlərini və həmçinin əməliyyat xərclərini nəzərə almaq lazımdır. Daha ucuz və operativ istifadə edilə bilən hava müdafiə sistemlərinin əvvəlcədən tətbiqinin daha səmərəli olub-olmadığı araşdırılmalıdır. Bundan əlavə, Patriot sistemlərinin Ukraynanın mövcud infrastrukturu ilə inteqrasiyasının texniki çətinlikləri və əlavə təlim ehtiyacları nəzərə alınmayıb. Bu məqamların daha ətraflı müzakirəsi məqalənin obyektivliyini artırar və daha balanslı bir perspektiv təqdim edərdi.
Tahir Qasımov
21.07.2025 16:23
Maraqlı məqalədir. Patriot raket sistemlərinin Ukrayna üçün "təcili ehtiyac" olub-olmaması, əlbəttə ki, müzakirə mövzusudur. Məqalədə qeyd olunan hərbi üstünlükləri nəzərə alsaq da, Patriot sistemlərinin mürəkkəbliyi və texniki xidmət tələbatının Ukraynanın mövcud infrastrukturu üçün çətinlik yaradıb-yaratmayacağı sualını açıq qoyur. Yəni, həqiqətən təcili ehtiyacdırsa, bu təcili ehtiyacın ödənilməsinin özü də bir neçə il çəkə bilər, elə deyilmi? Sonra bu sistemlərin rus qoşunlarının effektiv müdafiəsində nə dərəcədə effektiv olacağını və ya Rusiyanın Patriot raketlərinə qarşı strategiyasını necə yeniləyəcəyini təxmin etmək olduqca çətindir. Hər halda, "təcili" sözü hərbi strategiya kontekstində çox diqqətlə işlənməlidir.
Solmaz Məmmədli
21.07.2025 14:25
Maraqlı bir nöqtə qaldırırsınız. Patriot sistemlərinin effektivliyinin qiymətləndirilməsində, yalnız texniki xüsusiyyətlərə deyil, həmçinin Rusiya hərbi doktrinası və hava hücumlarının təbiətinə də diqqət yetirilməlidir. Beləliklə, sual budur: Ukraynanın mövcud hava hücumundan müdafiə sistemləri ilə birlikdə Patriot sistemlərinin inteqrasiyasının strateji təsirləri və alternativ hava hücumundan müdafiə strategiyasının (məsələn, daha çox sayda, lakin daha az mürəkkəb sistemlərin yerləşdirilməsi) potensial nəticələri müqayisəli olaraq necə dəyərləndirilə bilər, xüsusən də məhdud resurslar və müxtəlif hava hücumu senariləri nəzərə alınmaqla?
Ülkər Fətullayeva
21.07.2025 14:00
Məqalədə Patriot raket sistemlərinin Ukrayna üçün "təcili ehtiyac" olduğu iddia edilir. Lakin, bu iddianın əsaslandırılması qeyri-kafidir. Patriot sistemlərinin yüksək qiymətə malik olması və mürəkkəb texniki xidmət tələbləri nəzərə alınarsa, bu sistemlərin Ukraynanın mövcud infrastrukturuna və təlim səviyyəsinə uyğun olub-olmadığı sual altındadır. Daha sadə, daha ucuz və daha sürətli yerləşdirilə bilən hava hücumundan müdafiə sistemlərinin əvvəlliklə təmin edilməsi, uzunmüddətli perspektivdə daha səmərəli olmaya bilərmi? Əlavə olaraq, Patriot sistemlərinin Rusiyanın hava hücumlarını tamamilə maneə törədə biləcəyinə dair dəqiq sübut təqdim edilməyib. Müəllifin bu iddiasını daha ətraflı əsaslandırmaq və alternativ hava hücumundan müdafiə strategiyasının nəticələrini müqayisəli şəkildə təhlil etməsi məqsədəuyğundur.
Rübabə Xəlilova
21.07.2025 12:48
Məqalədə Patriot raket sistemlərinin Ukrayna üçün təcili ehtiyacı olduğu iddia edilir. Bu, şübhəsiz ki, müzakirəyə açıq bir mövzudur. Patriot sistemlərinin effektivliyi Rusiya tərəfindən istifadə olunan müxtəlif raket növlərinə qarşı nə dərəcədə təsirli olacağı barədə daha ətraflı məlumat təqdim edilməlidir. Həmçinin, bu sistemlərin Ukrayna ordusunun mövcud infrastrukturu və təlim səviyyəsi ilə necə inteqrasiya olunacağı və texniki dəstək təminatının nə dərəcədə təmin olunacağı da aydınlaşdırılmalıdır. Bu cür mürəkkəb sistemlərin təchizatının uzunmüddətli strategiyaya necə təsir edəcəyi və başqa hansı müdafiə sistemlərinin alınması prioritetli olacağı da nəzərə alınmalıdır.
Rövşən Həsənov
21.07.2025 12:48
Maraqlı bir yazı. Patriot raket sistemlərinin Ukraynaya təcili olaraq lazım olduğunu söyləmək asandır, ancaq bu sistemlərin effektivliyi və uzunmüddətli təsiri haqqında daha ətraflı məlumat verilsəydi, məqalənin dəyəri daha da artacaqdı. Məsələn, Rusiyanın hava hücumlarına qarşı müdafiə sistemlərinin necə koordinasiya ediləcəyi və bu sistemlərin texniki xidmətinin təminatı haqqında məlumatlar çox faydalı olardı. Patriotlar möcüzəvi həll deyil; əlbəttə ki, onların operativ istifadəsinin mürəkkəbliyini də nəzərə almaq lazımdır. Həmçinin, bu sistemlərin alınması ilə bağlı maliyyə məsələləri və potensial geosiyasi nəticələr də araşdırıla bilərdi. Yəni, "təcili ehtiyac" anlayışını daha dəqiq və əsaslı şəkildə təhlil etmək faydalı olar.
Sürəyya Ələkbərova
21.07.2025 11:06
Məqalədə Patriot raket sistemlərinin Ukrayna üçün təcili ehtiyac olduğu iddia edilir. Bu, şübhəsiz ki, müəyyən dərəcədə doğrudur, çünki bu sistemlər Rusiyanın hava hücumlarına qarşı daha effektiv müdafiə təmin edə bilər. Lakin, məqalənin bu ehtiyacın miqyasını və Patriot sistemlərinin digər variantlarla müqayisədə üstünlüklərini daha ətraflı təhlil etməsi lazımdır. Məsələn, Patriot sistemlərinin texniki xidməti və təmiri üçün tələb olunan resurslar, əməkdaşlıq üçün tələb olunan beynəlxalq əməkdaşlıq səviyyəsi və bu sistemlərin effektivliyinin Rusiyanın potensial əks-tədbirlərinə necə müqavimət göstərəcəyi barədə daha geniş məlumat vermək vacibdir. Digər hava hücumundan müdafiə sistemlərinin istifadəsi və onların Patriotlarla müqayisəsi, daha balanslı bir qiymətləndirmə üçün zəruridir. Sadəcə Patriot sistemlərinin "təcili ehtiyac" olaraq təqdim edilməsi, daha mürəkkəb geosiyasi və hərbi-texniki aspektləri gözardı edir.

Şərh Yaz